نکات کلیدی برای حفظ سلامت کلیه‌ها

یکی از مهمترین اعضای بدن که بی توجهی به آن می تواند خطرات مرگباری را برای ما به همراه داشته باشد، کلیه هایمان است. بسیاری از ما نمی‌دانیم چگونه باید کلیه هایمان مراقبت کنیم؛ حتی شاید بسیاری از ما از سوزش ادرار و درد شدید در کلیه‌ها رنج می‌بریم.

در این گزارش قصد داریم تا به نقل از پایگاه «فیل استار» (philstar) و به توصیه دکتر مونتمایور (Montemayor) رئیس بخش نفرولوژی (کلیه شناسی) بیمارستان عمومی دانشگاه فیلیپین و دانشیار فیزیولوژی در کالج پزشکی دانشگاه فیلیپین ۱۰ نکته کلیدی را برای حمایت از کلیه‌ها ارائه دهیم.

۱- مصرف نمک خود را محدود کنید

خ وردن نمک زیاد نه تنها برای فشار خون مضر است، بلکه برای کلیه شما نیز ضرر دارد. فرق نمی‌کند که شما آب زیادی به سوپ خود اضافه کنید و یا خیر؛ مادامی که شما همه سوپ را می‌نوشید، تمامی نمک آن به بدن شما منتقل می‌شود.

بسیاری از فیلیپینی‌ها از بیماری کلیه می‌میرند که می‌تواند تا حدودی به دلیل مصرف زیاد نمک و علاقه به سس ماهی، سس سویا، باگونگ (نوعی چاشنی فیلیپینی) و ماهی شور باشد. مشکل نمک این است بدن را به حفظ آب تشویق کرده و قادر است تا فشار خون را که به کلیه‌ها آسیب می‌رساند، افزایش دهد. پس بیاموزید که برچسب‌های غذایی را خوانده و خوردن غذا‌های نمکی را محدود کنید.

۲- محدود کردن مصرف غذا‌های سرشار از پروتئین

آیا می‌دانید خوردن پروتئین فراوان مانند گوشت گاو می‌تواند باعث کار بیش از حد کلیه‌ها شود؟ مصرف پروتئین فراوان سبب می‌شود تا کلیه‌های شما سخت کار کند.برای مثال اگر فعالیت عادی کلیه‌های شما به مانند راه رفتن یک فرد باشد، خوردن پروتئین زیاد کلیه‌ها را مجبور می‌کند تا با سرعت بالا بدوند؛ بنابراین کلیه‌ها به سرعت خسته می‌شوند و برخی سلول‌های ضعیفتر کلیه می‌توانند، بمیرند. بنابر این یک توصیه می‌شود رژیمی متعادل از برنج، سبزیجات، ماهی و میوه مصرف کنید.

۳- فشار خون خود را بر روی 130/80 و یا پایین‌تر حفظ کنید

در صورتی که فشار خون شما بالای ۱۴۰ به روی ۹۰ است، این می‌تواند ظرف پنج سال به کلیه شما آسیب برساند. گفته می‌شود کلیه‌ها با فشار خون ۱۳۰ به روی ۸۰ و یا مقدار پایین تر، شادتر هستند. به منظور کنترل فشار خون خود، شما باید مصرف نمک را محدود کرده، کاهش وزن دهید و در صورت نیاز، دارو‌های لازم برای فشار خون بالا را مصرف کنید.

۴- میزان قند خون خود را زیر ۱۲۰ میلی گرم بردسیلیتر نگاه دارید

دیابت (بیماری قند) و فشار خون بالا دو علت اصلی نارسانی کلیه هستند. بیماری قند تقریبا بر تمامی اعضای بدن تأثیر می‌گذارد. طبق اعلام دکتر مونتمایور، یک فرد با دیابت کنترل نشده در طول ۵ یا ۱۰ سال، می‌تواند آسیب جدی به کلیه هایش وارد شود. با پزشک خود مشورت کنید و قند خود را با رژیمی مناسب، ورزش و یا دارو تحت کنترل درآورید. دو هدف مهم این است: ۱- داشتن قند خون ناشتا بر روی ۱۲۰ mg/dl و یا کمتر و ۲- آزمایش هموگلوبین) A۱C آزمایش میانگین قند خون ظرف دو تا سه ماه گذشته) و داشتن نتیجه شش درصد یا کمتر است.

برای مثال مقدار هموگلوبین A۱C بین ۶، ۷ و ۸ درصد به ترتیب بیانگر قند خون حدود ۱۲۰ میلی گرم بر دسی لیتر، ۱۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر و ۱۸۰ میلی گرم بر دسی لیتر طی ۳-۲ ماه گذشته است.

۵- روزانه هشت لیوان آب بنوشید

دکتر‌ها معمولا توصیه می‌کنند تا روزانه هشت لیوان آب نوشیده شود اما این مسئله بستگی به سن و شرایط شما دارد. اگر زیاد عرق می‌کنید و در فضای بیرونی کار می‌کنید، شما نیازمند آن هستید که بیش از هشت لیوان آب در طول روز بنوشید. هرچند اگر شما بالای ۶۵ سال دارید، ممکن است با شش لیوان آب بدن شما بتواند عملکرد خوبی داشته باشد. نوشیدن آب کافی همچنین از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری می‌کند؛ مسئله‌ای که وضعیتی دردناک است که در صورت رها کردن آن به حال خود، می‌تواند به نارسانی کلیه منجر شود.

۶- مراقب دارو‌ها مُسکن و دیگر دارو‌ها باشید

مصرف مُسکن‌ها مانند «مفنامیک اسید»، ایبوپروفن و دارو‌های کوکسیب مانند «سلکوکسیب» برای مدت زمان طولانی ممکن است به کلیه‌ها آسیب برساند. به همین خاطر، ما باید مصرف این دارو‌ها را به یک هفته محدود کنیم و یا به قدر ضرورت از آن‌ها استفاده کنیم. پس از مصرف این مسکن ها، ما نیاز داریم تا به کلیه‌های خود در ابتدا و پیش از مصرف دوباره دارو‌ها اجازه دهیم تا استراحت کنند. کسانی که دچار آرتروز مزمن هستند، سعی کنند تا به دنبال روش‌های دیگری برای تسکین درد مانند کیسه آب گرم، پماد‌های تسکین دهنده باشند. مراقب باشید آنتی بیوتیک‌های خاص نیز می‌توانند به کلیه شما آسیب برسانند؛ پس در ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.

۷- مراقب آزمایش‌ها و مواد حاجب باشید

در برخی آزمایش‌ها مانند سی تی اسکن و «ام آر ای» از ماده حاجب استفاده می‌شود که به پزشکان کمک می‌کند تا اندام‌ها را بهتر ترسیم کنند. در بسیاری از روش‌ها مانند «آژیوپلاستی قلب» و برخی درمان‌های سرطان از مواد حاجب استفاده می‌شود. مشکل این مواد این است که می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند؛ خصوصا در افرادی که مسن هستند و یا بیماری کلیوی قبلی دارند؛ بنابراین توصیه می‌شود پیش از مصرف چنین موادی، با یک متخصص کلیه مشورت کنید.

۸- ویتامین C زیاد مصرف نکنید

برخی بیماران علاقه به مصرف دوز‌های بالای ویتامین سی دارند؛ برای مثال در محدوده ۲ هزار میلی‌گرم. مصرف زیاد ویتامین C می‌تواند به تشکیل سنگ‌های کلیه در افراد مستعد منجر شود. در صورتی که شما نیازمند استفاده از ویتامین C هستید، دوز ۵۰۰ میلی گرم و یا کمتر، ایمن است.

۹- به منظور محافظت از کلیه‌های خود بر مکمل‌های غذایی اطمینان نکنید

هنوز هیچ مکمل غذایی که به طور علمی حفاظت از کلیه‌ها را ثبات کرده باشد، وجود ندارد. نکاتی که در بالا ذکر شد، بهترین توصیه‌ها برای مراقبت از کلیه‌ها هستند.

۱۰- چکاپ کلیه انجام دهید

آزمایش‌های ساده‌ای مانند شمارش کامل خون (یا آزمایش سی بی سی) آزمایش «بی. یو. ان»، آزمایش کراتینین و آزمایش ادرار، نخستین آزمایش‌های غربالگری کلیه هاست. یافتن ردی از پروتئین در ادرار می‌تواند پزشک را از بیماری احتمالی کلیه آگاه کند. بیمارانی با دیابت و فشارخون نیز باید از لحاظ بیماری اولیه کلیه مورد بررسی قرار گیرند.