آشنایی با خوراکی‌های شوینده
برخی خوراکی‌ها خاصیت شویندگی هم دارند. هم می‌توان آن‌ها را همراه غذا مصرف کرد و هم می‌توان از آن‌ها برای تمیز و ضدعفونی‌کردن سطوح در خانه‌تکانی‌های عید استفاده کرد. در حالی که ورود شوینده‌ها به فاضلاب به دلیل بروز مسائل و عوارض بسیاری مثل پدیده مغذی‌شدن، تجزیه‌ناپذیری گروه سخت‌شوینده‌ها، ایجاد کف و مسائلی دیگر موجب آلودگی منابع آبی و محیط زیست می‌شوند، شوینده‌ها با مواد طبیعی آلودگی تولید نمی‌کنند.
آشنایی با صابون به عنوان نخستین پاک‌کننده به قرن‌ها پیش برمی‌گردد، اما رشد جمعیت و توجه انسان به بهداشت موجب شد تولید صابون با منشاء طبیعی جوابگوی مصرف نباشد. در نتیجه از اوایل قرن نوزدهم میلادی مواد شوینده مصنوعی به نام دترجنت (ترکیباتی که علاوه بر انحلال و پخش در آب قدرت پاک‌کنندگی آن را افزایش می‌دهد) وارد بازار شد. استفاده از دترجنت‌ها پس از جنگ جهانی دوم گسترش پیدا کرد. انواع طبیعی پاک‌کننده‌ها از زمان‌های قدیم استفاده می‌شده، اما با ورود پاک‌کننده‌های مصنوعی، کاربرد آن‌ها کاهش پیدا کرده است.
استفاده از مواد شوینده شیمیایی تاثیرات مخربی روی محیط زیست می‌گذارد که تولید بوی نامطبوع در آب و اثرات سمی روی موجودات زنده و انسان، از جمله‌ی این مواردند. برای مثال وجود کف در حوض‌های هوادهی در تصفیه‌خانه‌های فاضلاب، میزان انتقال اکسیژن به فاضلاب را بشدت کم می‌کند. حتی شوینده‌ها تاثیر مستقیمی روی آبزیان می‌گذارند و کیفیت پروتئین را هم تغییر می‌دهند.
در این بین برخی مواد خوراکی، از جمله نمک، سرکه، رب گوجه فرنگی و قره‌قروت هم شوینده محسوب می‌شوند که حتی می‌توان از آن‌ها در خانه تکانی اسفندماه هم استفاده کرد.
سرکه
سرکه یکی از مواد شوینده طبیعی پرکاربرد است. این اسید ملایم روی مواد قلیایی اثر می‌کند، حلال است، کپک را مهار و سفیدک صابون را پاک می‌کند. همچنین سرکه برای از بین‌بردن لکه چای، قهوه و زنگ به خوبی عمل می‌کند. رقیق‌کردن سرکه سفید در آب موجب از بین‌بردن کثیفی، سفیدک صابون، لکه‌های مواد معدنی آب و قطره‌های سفت‌شده موم شمع می‌شود. همچنین برای از بین‌رفتن بوی سرکه، استفاده از قطره‌های اسانس توصیه می‌شود.
از سرکه می‌توان برای ضدعفونی، پاک‌کردن سطوح و از بین بردن رسوب شیرآلات هم استفاده کرد. برای مثال می‌توان رسوب شیرآلات آشپزخانه، حمام و دستشویی را با سرکه سفید از بین برد. برای این کار کمی سرکه سفید را در کیسه‌ای پلاستیکی می‌ریزند و قطعات شیرآلات را داخل آن می‌گذارند و بعد از ۱۲ ساعت درِ کیسه را باز می‌کنند.
سرکه همچنین قدرت از بین‌بردن لکه‌های لباس را دارد. برای این کار، لباس را داخل سرکه خیس می‌کنند و بعد از یک ساعت محل مورد نظر را می‌شویند.
همچنین ترکیب جوش شیرین و سرکه سفید موجب بازشدن راه خروجی آب می‌شود. این ترکیب را به مدت ۱۰ دقیقه در سینک می‌ریزند و راه خروجی را با درپوش می‌بندند و بعد اجازه می‌دهند مایع وارد لوله‌ها شود تا خروجی آب باز شود.
جوش شیرین
جوش شیرین هم یکی از مواد طبیعی پرکاربرد است که ویژگی ضدعفونی‌کننده دارد و می‌تواند قارچ‌ها و باکتری‌ها را از بین ببرد. همچنین در تمیزکردن پروتئین، روغن و ظرف غذای حیوانات خوب عمل می‌کند. این ماده بوی بد کفش، ماشین لباسشویی یا ظروفی را که در آن تخم‌مرغ یا غذا‌هایی با بوی ماندگار درست شده باشند، از بین می‌برد.
گفته می‌شود جوش شیرین برای از بین‌بردن طبیعی حشرات و فراری‌دادن سوسک و مورچه نیز کاربرد دارد و به عنوان ضد قارچ عمل می‌کند.
همچنین ترکیب جوش شیرین، آب و سرکه به از بین بردن چربی‌ها و سوختگی‌های مانده روی ظروف آلومینیومی کمک می‌کند.
جوش شیرین و سرکه سفید برای شست و شو سرویس بهداشتی هم پرکاربرد است.
رب گوجه فرنگی و قره‌قروت
به جز نمک، سرکه یا آبلیمو، رب گوجه و قره‌قروت هم از شوینده‌های ظروف مسی محسوب می‌شوند. نمک و سرکه‌ی موجود در سس گوجه فرنگی به لکه‌زدایی ظروف مسی کمک می‌کند. همچنین رب گوجه را برای چند دقیقه روی ظروف مسی قرار می‌دهند سپس آن را آبکشی می‌کنند. استفاده از قره‌قروت و پوست لیموترش هم روی ظروف مسی به تمیزکردن آن کمک می‌کند.
نمک
تولید مواد شیمیایی بشدت وابسته به نمک است، زیرا نمک صنعتی به عنوان پرکننده مواد شوینده و حلال‌های شیمیایی باعث تسریع در سرعت انحلال مواد شوینده در آب می‌شود. همچنین نمک خاصیت ضدعفونی دارد و بوی بد را هم از بین می‌برد.
نوشابه
ترکیب صابون رنده‌شده، نوشابه و آب نیز یکی از پاک‌کننده‌های خوب برای از بین بردن جرم دستشویی است.
همچنین گفته می‌شود این نوشیدنی، روغن ریخته‌شده از اتومبیل‌ها در پارکینگ را از بین می‌برد.
رو شور یا سفیدآب
این ماده طبیعی که با چربی گوسفند یا گاو و مغز استخوان شکل می‌گیرد، یکی از تمیزکننده‌های ظروف یا زیورآلات نقره محسوب می‌شود.
پی‌نوشت: در بخشی از این گزارش از مقاله‌ای با عنوان «شوینده‌ها و محیط زیست» نوشته ناهید محمدحسینی و میرعلی‌اصغر زینالی دانالو استفاده شده است.
