سخنرانی‌های انگیزشی در چه صورت موثر هستند؟

طاهر علیزاده متخصص روانشناسی، بیان کرد: بسیاری از افراد روانشناسی را فقط با جملات انگیزشی می‌شناسند، جملاتی همچون نباید تسلیم شد و نا امیدنباش از نمونه جملات انگیزشی افزایش یافته هستند. این شاخه از روانشناسی از حدود ۳۰ الی ۴۰ سال پیش از آمریکا شروع و به مرور زمان تقویت شد که در ادامه کتاب‌هایی با مضمون جملات انگیزشی جزو پرفروش‌ترین کتاب‌ها شدند.

او افزود: در واقع همه نسبت به این موضوع آگاه هستیم که امید دادن و امیدوار بودن به خصوص در شرایط امروزی کار مناسب و در عین حال سخت است.

این متخصص روانشناسی با اشاره به اینکه بیشتر افراد این مسئله را تجربه کرده اند که موفقیت اولین مفهومی است که در سخنرانی‌های انگیزشی استفاده می‌شود، گفت: در واقع در این نوع سخنرانی توصیه می‌شود هر چقدر با ناکامی رو به رو شدیم باز در مسیر موفقیت ادامه دهیم، اما خبر بد این است که مفهوم مورد اشاره یعنی پایداری؛ جزو خلق و خوی شخصیت افراد است و خلق و خو هم به صفاتی اشاره دارد که عموما قبل از تولد ایجاد می‌شوند و خود افراد یا نقشی در آن ندارند یا بسیار کم رنگ است.

علیزاده گفت: افرادی که علیرغم شکست و ناکامی‌های زیاد می‌توانند بدون خستگی تلاش خود را انجام دهند؛ در خصوص صفات خلق و خو نمره بالایی می‌گیرند. حال در نظر بگیرید گروهی از افراد در صفات خلق و خو، امیدواری و پشتکار نمره کمتری را دریافت می‌کنند و چند مرتبه با شکست رو به رو می‌شوند.

این متخصص روانشناسی با اشاره به اینکه اثر سخنرانی‌های انگیزشی شبیه بنزین روی آتش است، اظهار کرد: در ابتدا شعله ور خواهد شد، اما در کوتاه‌ترین زمان سرد و خاموش می شود. دلیل آن هم می‌تواند این باشد که برای موفق شدن نیاز به طراحی نقشه راه منطقی داریم که متناسب با توانایی، علائق و امکانات ما باشد تا در صورت شکست؛ بتوانیم نقشه را دوباره بررسی و نقاقاط ضعف و قوت خود را شناسایی کنیم.

علیزاده گفت: دریافت امید واهی بدون بررسی منطقی اشتباهات، احتمال ناکامی چندین دوره را افزایش می‌دهد و در صورت افزایش ناکامی، فرد را با درماندگی و اختلال رو به رو می‌کند. باید به این نکته توجه داشت که موضوع انگیزش در انسان حالت نوسان دارد و همیشه نمی‌تواند در بالاترین سطح قرار بگیرد. به عنوان مثال برای یک فرد کنکوری که قرار است یکسال مطالعه فشرده داشته باشد؛ باید این موضوع را بپذیرد که گاهی اوقات انگیزش پایین و گاهی بالا باشد؛ بنابراین تکیه دائم بر جملات انگیزشی مبنی براینکه همیشه و همه حال انگیزش ما باید بالا باشد، خطرناک و ممکن است حتی ما را از موفقیت دور کند.

او مطرح کرد: برخی اوقات بدون بررسی منطقی و عدم توجه به علاقه و سلیقه، هدفی را انتخاب کرده ایم که مدام با شکست و عدم پذیرش آن رو به رو می‌شویم؛ در چنین مواقعی پذیرش شکست می‌تواند بلوغ فرد را نشان دهد و از دل همین پذیرش و تسلیم؛ می‌توان هدف و تصمیم جدید را منطبق با علاقه و استعداد در نظر گرفت.

علیزاده در پایان تصریح کرد: سخنرانی‌های انگیزشی در صورت رعایت شرایط منطقی و بیان آن توسط متخصصان، می‌تواند مفید باشد؛ اما در صورتی که صرفا برای بازارگرمی و توسط افراد غیر متخصص ارائه شود، آسیب و اختلالاتی را برای افراد ایجاد کند.