چرا همه مردم ایران از یک واکسن استفاده نخواهند کرد؟
برنامه تلویزیونی «غیرمحرمانه» با موضوع «تولید واکسن ایرانی کووید ۱۹» جمعه ۱۵ اسفندماه با حضور علیرضا بیگلری، رئیس انستیتو پاستور، مصطفی قانعی، رئیس کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا، حسن جلیلی، مدیر تولید واکسن کرونا در ستاد فرمان اجرایی امام (ره) و حسین ملک افضلی، محقق و پژوهشگر از شبکه دو سیما پخش شد.
نحوه عملکرد واکسن برای پیشگیری از یک ویروس
در ابتدای این برنامه علیرضا بیگلری، رئیس انستیتو پاستور اظهار کرد: واکسن‌های کووید ۱۹ یا واکسن‌هایی که علیه کرونای جدید ساخته می‌شود، یک نوع آن وقتی است که ویروس را کشت می‌دهیم و ویروس کشت داده شده غیرفعال می‌شود و کل بدنه ویروس به عنوان واکسن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش سنتی تولید واکسن است که تقریبا بیش از یکصد سال مورد استفاده قرار گرفته است.
او افزود: در سایر روش‌ها ممکن است قسمتی از ژن ویروس را وارد یک سلول کرده و در خارج از بدن، آن سلول برای ما پروتئینی یا قسمتی از پروتئین یک ویروس را تولید کند و آن پروتئین ساخته شده ای که در بیرون از بدن ساخته شده و یکی از پروتئین‌های ویروس است به عنوان واکسن مورد استفاده قرار می‌گیرد که ایمنی بدن را تحریک کند.
رئیس انستیتو پاستور گفت: در روش دیگر قسمتی از ژن ویروس را داخل یک ویروس دیگر قرار می‌دهیم و در واقع از آن ویروس دوم به عنوان تاکسی یا ناقل استفاده کنیم که قسمتی از ژن کووید را داخل سلول ببرد و در داخل سلول آنتی ژن کووید را تولید کند که در اینجا تحریک ایمنی صورت می‌گیرد.
بیگلری بیان کرد: نمونه ویروس‌هایی که می‌توانند به عنوان وکتور مورد استفاده بگیرند، آدنه ویروس یا همان ویروس سرماخوردگی است که می‌تواند ژن کووید را داخل سلول ببرد و باعث تحرک سیستم ایمنی شود؛ روش دیگری که در دنیا مورد استفاده قرار گرفته است، استفاده از ام آر ان‌ای یا دستور ساخت پروتئین کووید ۱۹ است که مستقیما به بدن تزریق می‌شود و ام آر ان‌ای می‌تواند به صورت کاملا مستقیم پروتئین یا آنتی ژن مورد نظر ویروس را بسازد و این آنتی ژن است که مورد تحریک ایمنی می‌شود.
او افزود: خوشبختانه در کشور ما همه روش ها، زیرساخت‌ها و پلتفرم‌ها پیشرفته است و آنچه در شرکت برکت شاهد هستیم، ساخت ویروس توسط کشت و استفاده از واکسن غیرفعال است که مزایای خود را دارد. واکسنی که در موسسه پاستور با انتقال فناوری و با همکاری کشور کوبا ساخته می‌شود واکسنی است که در واقع پروتئین ویروس مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته واکسن پاستور، واکسن مشترکمان است که این واکسن کانفیوژن شده و باعث می‌شود تا ایمنی زایی افزایش پیدا کند؛ که این واکسن‌ها مزایای خود را دارند و معمولا بی خطرهستند و واکسن موسسه رازی نیز همین مسیر را رفته است.
واکسن کووید ۱۹ انستیتو پاستور ایران تست‌های حیوانی را پشت سر گذاشته شده است
بیگلری گفت: راه بعدی، راه آدنه ویروس است که مثال ساده آن واکسن اسپوتنیک روسی است و همینطور ویروس آسترازنکا که از وکتور‌های آدنا ویروسی استفاده می‌کنند و نکته‌های خاص خود را دارند و باید مورد بررسی قرار گیرد؛ در انستیتو پاستور ایران آدنه ویروس نیز ساخته و تست‌های حیوانی آن پشت سر گذاشته شده است، ولی هنوز وارد تست‌های انسانی نشده که امیدوار هستیم به انجام برسد.
او عنوان کرد: در زمینه ام ار ان‌ای هم کار شروع و کار‌های حیوانی آن انجام شده است، ولی با توجه به اینکه ام ار ان‌ای شیوه‌ای است که باید امتحان خود را پس دهد و اولین بار است که به صورت گسترده از این روش به عنوان واکسن استفاده می‌کنیم، قدری باید تامل کرد که آزمایش‌های خود را پشت سر بگذارد و جمعیت وسیعی از این واکسن استفاده کنند تا مطمئن شویم عوارض طولانی مدتی بر این روش مترتب است یا خیر.
رئیس انستیتو پاستور با بیان اینکه با توجه به اینکه زیرساخت واکسن وجود دارد و جوانانی آشنا به این دانش در کشور داریم توانستیم این عقب افتادگی را جبران کنیم، تصریح کرد: انستیتو پاستور ایران ۱۰۰ سالگی خود را پشت سر گذاشت و امسال وارد قرن دوم فعالیت خود شد. در برابر بیماری‌های مختلفی محور تشخیص را بر عهده گرفت و در اوج تحریم ورق را به نفع مردم برگرداند و این امر فقط با تکیه بر دانش بومی محقق شد.
۷۰ درصد از واکسن‌های دنیا در ۱۰ کشور توزیع شده است
او با بیان اینکه همه پایه‌های پزشکی کشور که واکسن می‌سازد رشد و زیرساخت محکمی را فراهم می‌کند، ادامه داد: کشوری که بتواند دو تا سه واکسن بسازد، می‌تواند چندین واکسن هم تولید کند. اگر همین واکسن را بخواهیم بخریم باید چندین برابر هزینه کرد. در شرایط کرونا عدالتی در توزیع واکسن نبود. امروز دنیا به ۱۶ میلیارد دوز واکسن نیاز دارد، ولی ۷۰ درصد از واکسن‌هایی که تولید، توزیع و تزریق شده است، در ۱۰ کشور دنیا است. اگر تولید نکنیم حداقل در وقت مناسب واکسنی به ما نخواهد رسید.
آغاز واکسیناسیون عمومی از خردادماه سال آینده
بیگلری با اشاره به اینکه در بین کشور‌های اسلامی فقط ایران و اندونزی توانستند در عرصه واکسن فعال باشند، گفت: افتخار داریم، ابله و فلج اطفال را با واکسن داخلی مهار کنیم. همه ایرانیان واکسنی از پاستور در بدنشان وجود دارد و کنترل کیفی هم بسیار معتبر است. در مورد کووید ۱۹ هم با وجود اینکه تاخیر اولیه داشتیم، اما همه پلتفرم‌ها را آغاز کردیم و به خوبی پیش رفتیم.
او با بیان اینکه واکسنی که ما در حال ساخت هستیم دو واکسن است، گفت: یک واکسن برای پیشگیری کامل است یعنی افرادی که اصلا تاکنون کرونا نگرفتند. واکسن دیگر هم واکسنی است که برای افرادی که تاکنون کرونا گرفته اند، توصیه می‌شود که این نوع واکسن بسیارهوشمندانه است.
رئیس انستیتو پاستور با اشاره به زمان اجرایی شدن فاز انسانی واکسن انستیتو پاستور تصریح کرد: امیدواریم خردادماه اولین تولید واکسن برای واکسیناسیون عمومی را داشته باشیم؛ همچنین واکسن شرکت رازی هم به زودی به ثمر می‌رسد که امیدواریم با چند ماه تاخیر این واکسن هم قابل عرضه باشد.
