تغذیه مناسبِ مبتلایان به دیابت نوع ۲

فریبا کوهدانی استاد دانشکده علوم تغذیه و رژیم شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار کرد: بیماری دیابت در جهان صنعتی، آمار رو به افزایش دارد؛ به طور کلی دیابت به دو دسته تقسیم می‌شود، دیابت نوع یک و دو.

او افزود: دیابت نوع یک به عملکرد سیستم ایمنی بدن مربوط می‌شود و جزو بیماری‌های خودایمنی محسوب می‌شود اما دیابت نوع دو بیشتر با شیوه زندگی روزمره ما در ارتباط است و با کم تحرکی و الگو‌های غلط غذایی ارتباط مستقیم دارد. در برخی از الگو‌های تغذیه، مواد مصرفی حاوی مقدار زیادی انرژی دریافتی و استفاده از منابع غذایی مانند قند‌ها، شیرینی‌ها، روغن‌ها و فست فود هستند و می‌توانند به افزایش ابتلا به دیابت نوع دو دامن بزنند.

این رژیم شناس ادامه داد: این شیوه زندگی روی تغییرات محسوس وزن اثر مستقیم دارد و در صورت عدم تصحیح الگو‌های غلط غذایی، شاهد افزایش بی رویه و غیرقابل کنترل وزن خواهیم بود.

دیابت نوع دو در افراد چاق شیوع بیشتری دارد

استاد دانشکده علوم تغذیه گفت: دیابت نوع دو در افراد چاق شیوع بیشتری دارد. اولین مسئله در افراد مبتلا به دیابت نوع دو، مداخلات علمی و اصولی برای رسیدن به وزن ایده آل است. افراد دیابتی که دارای اضافه وزن هستند باید در کنار رژیم‌های غذایی که از پزشک دریافت می‌کنند، علاوه بر دریافت مواد غذایی متناسب با شرایطشان، به کاهش دریافت انرژی از طریق مواد غذایی نیز توجه داشته باشند.

کوهدانی بیان کرد: یکی از مهمترین مسئله ها در رژیم درمانی افراد مبتلا به دیابت نوع دو، رعایت نظم در دریافت وعده‌های غذایی است. یعنی این افراد باید سه وعده غذایی اصلی و بین ۳ تا ۵ میان وعده در رژیم غذایی شان دریافت کنند.

او گفت: باید توجه داشت در تمام وعده‌های اصلی و میان وعده‌ها باید به میزان کافی از منابع کربوهیدراتی استفاده شود. این برنامه غذایی باید به شکلی باشد که فرد مبتلا به دیابت علاوه بر دریافت منابع مورد نیاز قندی، به نوع قند مصرفی توجه داشته باشد و از قند‌های پیچیده استفاده کند.

این رژیم شناس ادامه داد: قند‌های ساده مثل قند و شکر و انواع شیرینی‌ها حتی آن دسته که شیرینی طبیعی مثل خرما و عسل دارند، باید به میزان متعادل مصرف شوند. دریافت اضافه قند‌های ساده باعث ایجاد اختلال در تنظیم قند خون مبتلایان به دیابت می‌شود و ضمن افزایش قند خون، به دلیل ترشح انسولین، دوباره به سرعت قند خون کاهش می‌یابد.

کوهدانی بیان کرد: قند موجود در مواد غذایی مانند نان‌های سبوس دار، سبزیجات و حبوبات، به تدریج آزاد می‌شود و در نتیجه در مدت طولانی تری قند خون را به حالت تعادل درمی آورد. در کنار توجه به نوع قند مصرفی، مقدار منابع قندی و کربوهیدراتی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و بر اساس شرایط وزنی افراد مشخص می‌شود و در وعده‌ها و میان وعده‌ها به میزان لازم تقسیم می‌شود.

او گفت: روغن‌های مصرفی مناسب برای افراد مبتلا به دیابت نوع دو، روغن‌هایی است که اصطلاحا چربی خوب نامگذاری می‌شوند. این روغن‌ها حاوی اسید‌های چرب اشباع نشده هستند که در روغن‌های مایع مثل روغن زیتون و روغن کلزا، یافت می‌شود.

کوهدانی ادامه داد: روغن‌های جامد، چربی گوشت و لبنیات، حاوی اسید‌های چرب اشباع شده هستند و باید به میزان محدود مورد استفاده قرار بگیرند. البته باید توجه داشت، میزان دریافت روغن مصرفی نیز بسیار حائز اهمیت است و از دریافت غذا‌های چرب باید پرهیز شود، زیرا این مورد به تنهایی می‌تواند باعث ایجاد افزایش وزن و چاقی شود. حتی اگر از روغن‌های خوب مثل روغن زیتون به مقدار زیاد، استفاده شود، اضافه وزن ایجاد می‌شود.

به گفته او باید توجه داشت که تمام مواد غذایی دریافتی به میزان متناسب با شرایط و نوع بیماری مصرف شود.

این استاد دانشکده علوم تغذیه گفت: استفاده به موقع و به میزان لازم از مواد پروتئینی مثل انواع گوشت ها، حبوبات، لبنیات و ... باید با یک برنامه ریزی مناسب و مرتب برای بیمار انجام شود.

او یادآوری کرد: معمولا کربوهیدرات مورد نیاز فرد دیابتی باید از طریق مصرف میوه ها، سبزیجات و غلات کامل در میان وعده‌ها و وعده‌های اصلی تامین شود. استفاده از سبزیجات با رنگ ها‌ی مختلف سبز و زرد و ... به شدت توصیه می‌شود، زیرا علاوه بر تامین قند مورد نیاز فرد مبتلا به دیابت نوع دو، فیبر و ویتامین‌ها و املاح مورد نیاز بدن، را نیز تامین می‌کند و با اثرات انتی اکسیدانی خود به ارتقای سلامت کمک می‌کند.

کوهدانی در پایان گفت: در کنار رعایت یک برنامه غذایی مناسب، باید فعالیت بدنی متناسب با وزن و شرایط بدنی فرد نیز انجام شود به ویژه انجام روزانه نیم تا یک ساعت پیاده روی روزانه می‌تواند به تامین سلامت بیمار مبتلا به دیابت کمک کند.