آشنایی با ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ (ﭘﺎرﺳﻪ) + عکس

راه های دﺳﺘﺮﺳﯽ: ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ در اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس، ﺣﺪود ۱۰ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮی ﺷﻤﺎل ﺷﻬﺮ ﻣﺮودﺷﺖ و در ۵۷ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮی ﺷﯿﺮاز ﻗﺮار دارد.

ﻧﺎم ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ در زﻣﺎن ﺳﺎﺧﺖ، ﭘﺎرﺳﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی» ﺷﻬﺮ ﭘﺎرﺳﯿﺎن «اﺳﺖ زﯾﺮا ﺑﻪ اﯾﺎﻟﺖ ﭘﺎرس ﻣﻨﺴﻮب ﺑﻮد. ﯾﻮﻧﺎﻧﯿﺎن آن را «ﭘِﺮﺳﭙﻮﻟﯿﺲ» ﺑﻪ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﯾﻌﻨﯽ» ﭘﺎرﺳﻪﺷﻬﺮ «ﻣﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪﻧﺪ. واژه ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﯾﺎدﺷﺪه اﻣﺮوزه در ﺑﯿﺸﺘﺮ زﺑﺎنﻫﺎی اروﭘﺎﯾﯽ ﺑﺎزﺗﺎب ﯾﺎﻓﺘﻪاﺳﺖ. در زﻣﺎن ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ ﺳﺪﺳﺘﻮن) ﺻﺪ ﺳﺘﻮن (ﻣﯽﮔﻔﺘﻨﺪ. در ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﻌﺎﺻﺮ اﯾﻦ ﺑﻨﺎ را «ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ» ﯾﺎ ﻗﺼﺮ ﺷﺎﻫﯽ ﺟﻤﺸﯿﺪ ﭘﺎدﺷﺎه اﺳﻄﻮر‌های اﯾﺮان ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ.

ﺗﺎورﻧﯿﻪ ﺟﻬﺎﻧﮕﺮد ﻓﺮاﻧﺴﻮی ﮐﻪ در ﻋﺼﺮ ﺻﻔﻮی ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ اﯾﺮان ﺳﻔﺮ ﮐﺮد، از ﺗﺨﺖﺟﻤﺸﯿﺪ ﺑﺎ ﻧﺎم» ﭼﻬﻞ ﻣﻨﺎر ﯾﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺻﺪﻫﺎ ﺳﺎل ﭘﺲ از ﺣﻤﻠﻪ اﺳﮑﻨﺪر و اﻋﺮاب و در زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﯾﺎد و ﺧﺎﻃﺮه ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯽ ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪه ﺑﻮد، ﻣﺮدﻣﯽ ﮐﻪ از ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺧﺮاﺑﻪﻫﺎی ﭘﺎرﺳﻪ ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ، ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﺣﮑﺎﮐﯽ ﺷﺪه ﺗﺨﺖ ﺷﺎﻫﯽ را ﻣﯽدﯾﺪﻧﺪ ﮐﻪ روی دﺳﺖ ﻣﺮدم ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪهاﺳﺖ و از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺧﻂ ﻣﯿﺨﯽ ﮐﺘﯿﺒﻪﻫﺎی ﺣﮏ ﺷﺪه روی ﺳﻨﮓﻫﺎ را ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ، ﻣﯽﭘﻨﺪاﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﻤﺎن اورﻧﮓ ﺟﻤﺸﯿﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮدوﺳﯽ در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮد از آن ﯾﺎد ﮐﺮدهاﺳﺖ. ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺎم اﯾﻦ ﻣﮑﺎن را ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ ﻧﻬﺎدﻧﺪ. ﺑﻌﺪﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎنﺷﻨﺎﺳﺎن ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺧﻂ ﻣﯿﺨﯽ ﮐﺘﯿﺒﻪ را ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﻨﻨﺪ، ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﺎم اﺻﻠﯽ آن ﭘﺎرﺳﻪ ﺑﻮدهاﺳﺖ. در دوره اﺳﻼﻣﯽ اﯾﻦ ﻣﮑﺎن را ﻣﺤﺘﺮم ﺷﻤﺮده و آن را ﻫﺰار ﺳﺘﻮن و ﭼﻬﻞ ﻣﻨﺎر ﻣﯽﻧﺎﻣﯿﺪﻧﺪ و ﺑﺎ ﺷﺨﺼﯿﺖﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن ﺳﻠﯿﻤﺎن ﻧﺒﯽ و ﺟﻤﺸﯿﺪ رﺑﻄﺶ ﻣﯽدادﻧﺪ ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ در ۵۰۰ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از ﻣﯿﻼد ﻣﺴﯿﺢ در داﻣﻨﻪ ﻏﺮﺑﯽ ﮐﻮه رﺣﻤﺖ ﯾﺎ ﻣﯿﺘﺮا ﯾﺎ ﻣﻬﺮ و در زﻣﺎن دارﯾﻮش ﺑﺰرگ آﻏﺎز ﮔﺮدﯾﺪ و ﺳﭙﺲ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺎﻧﺸﯿﻨﺎن وی ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ در ﺑﻨﺎی اوﻟﯿﻪ آن اداﻣﻪ ﯾﺎﻓﺖ.

ﺑﺮ اﺳﺎس ﺧﺸﺖﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎی ﮐﺸﻒ ﺷﺪه در ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ در ﺳﺎﺧﺖ اﯾﻦ ﺑﻨﺎی ﺑﺎ ﺷﮑﻮه ﻣﻌﻤﺎران، ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان، اﺳﺘﺎدﮐﺎران، ﮐﺎرﮔﺮان، زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﺑﯽﺷﻤﺎری ﺷﺮﮐﺖ داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ درﯾﺎﻓﺖ ﺣﻘﻮق از ﻣﺰاﯾﺎی ﺑﯿﻤﻪ ﮐﺎرﮔﺮی ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ. ﺳﺎﺧﺖ اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺰرگ و زﯾﺒﺎ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ رواﯾﺘﯽ ۱۲۰ ﺳﺎل ﺑﻪ ﻃﻮل اﻧﺠﺎﻣﯿﺪ ﯾﮑﯽ از ﻫﻨﺮﻫﺎی ﻣﻌﻤﺎری در ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ارﺗﻔﺎع ﺳﺮ درﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﺮض آنﻫﺎ و ﻫﻤﯿﻦﻃﻮر ﻧﺴﺒﺖ ارﺗﻔﺎع ﺳﺘﻮنﻫﺎ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ دو ﺳﺘﻮن ﻧﺴﺒﺖ ﻃﻼﯾﯽ اﺳﺖ. ﻧﺴﺒﺖ ﻃﻼﯾﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻬﻤﯽ در ﻫﻨﺪﺳﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻃﺒﯿﻌﺖ وﺟﻮد دارد. اﯾﻦ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻫﻨﺮ اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن در ﻣﻌﻤﺎری اﺳﺖ.

اوﻟﯿﻦ ﮐﺎوشﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ در ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ ﺗﻮﺳﻂ ارﻧﺴﺖ اﻣﯿﻞ ﻫﺮﺗﺰﻓﻠﺪ آﻟﻤﺎﻧﯽ در ۱۹۳۱ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ رﺿﺎﺷﺎه ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ. وی ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺧﺎورﺷﻨﺎﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﯿﮑﺎﮔﻮ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪه ﺑﻮد. ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎی وی ﻫﻨﻮز در اﯾﻦ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻧﮕﻪداری ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. در ﮔﺬر زﻣﺎن ﺗﻌﺪادی از ﺳﺘﻮنﻫﺎی دروازه ﮐﺎخ ﺻﺪ ﺳﺘﻮن در ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ ﺣﻮادﺛﯽ ﻣﺜﻞ زﻟﺰﻟﻪ را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺳﺮ ﭘﺎ ﻣﺎﻧﺪهاﻧﺪ. آنﻫﺎ در ﻧﮕﺎه اول ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﻨﺪ اﻣﺎ در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺗﮑﻪﺗﮑﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و روی ﻫﻢ ﺳﻮار ﺷﺪهاﻧﺪ. راز ﭘﺎﯾﺪاری آنﻫﺎ ﻣﻘﺎﺑﻞ زﻣﯿﻦ ﻟﺮزه در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل اﯾﻦ ﺗﮑﻪﻫﺎﺳﺖ، ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ دو ﺗﮑﻪ ﺳﺘﻮن ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺳﺮب ﻣﺬاب ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ. اﯾﻦ ﺳﺮب ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺤﮑﻢ ﮐﺮدن اﺗﺼﺎل دو ﺗﮑﻪ ﺳﺘﻮن، ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ ﺑﺮای ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎزه در ﻣﻘﺎﺑﻞ زﻣﯿﻦ ﻟﺮزه داﺷﺘﻪاﺳﺖ. ﺳﺮب ﻓﻠﺰ ﭼﮑﺶ ﺧﻮار و ﻧﺮﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮوز زﻣﯿﻦ ﻟﺮزه از ﺧﻮدش واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن داده و ﺧﺮد ﻧﻤﯽﺷﻮد، اﯾﻦ ﻫﻤﺎن ﻧﻘﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎی اﻣﺮوزی و ﻣﺪرن ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻓﻨﺮ ﻻی ﺳﺘﻮنﻫﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﻣﻌﻤﺎران و ﻫﻨﺮﻣﻨﺪاﻧﯽ ﮐﻪ در ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ ﻧﻘﺶ داﺷﺘﻨﺪ، ﻧﻘﺶﻫﺎ را از ﺳﻪ ﻃﺮﯾﻖ ﻣﯽآراﺳﺘﻨﺪ.

ﯾﮑﯽ ﭼﺴﺒﺎﻧﺪن ﻓﻠﺰﻫﺎی ﮔﺮانبﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت روﯾﻪ ﺗﺎج، ﮔﻮﺷﻮار، ﻃﻮق، ﯾﺎره و ﻧﻈﺎﯾﺮ آن ﺑﻪ اﺻﻞ ﻧﻘﺶ و ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻮراخﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در دو ﻃﺮف ﺷﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮای ﮔﻮﻫﺮﻧﺸﺎﻧﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪﻧﺪ. دوم ﻧﮕﺎرﯾﺪن و ﻧﻘﺮ ﮐﺮدن ﺗﺰﺋﯿﻨﺎت اﺻﻠﯽ ﻟﺒﺎس، ﺗﺎج و ﮐﻼه ﺑﺎ ﺳﻮزن، ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﺑﺴﯿﺎر ﻇﺮﯾﻒ ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ آن ﺑﺮ درﮔﺎهﻫﺎی ﮐﺎخ دارﯾﻮش( ﺗﭽﺮ ) و ﺣﺮﻣﺴﺮا وﺟﻮد دارد. ﺳﻮم رﻧﮓآﻣﯿﺰی، ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﯾﯽ از آن در ﮐﺎخ ﺳﻪ دری و ﺻﺪ ﺳﺘﻮن ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ.

ﺑﺮای روی ﻫﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺳﻨﮓﻫﺎ ﻣﻼﺗﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده ﻧﻤﯽﺷﺪه، ﺑﻠﮑﻪ دو ﺳﻄﺢ ﺑﺮﻫﻢ ﭼﺴﺒﯿﺪه را ﭼﻨﺎن ﻣﯽﺗﺮاﺷﯿﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺻﺎف ﻣﯽﺷﺪه و ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ روی ﯾﮏ دﯾﮕﺮ ﺳﻮار ﻣﯽﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ، ﻓﻘﻂ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﯿﺎﻧﯽ دو ﺳﻄﺢ را زﺑﺮهﺗﺮاش ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﮔﺬاردهاﻧﺪ ﺗﺎ ﻫﺮ دو ﺳﻄﺢ ﺧﻮب ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﭽﺴﺒﻨﺪ. ﻋﻤﻞ ﭘﯿﻮﺳﺘﻦ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ راه اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ، ﯾﮑﯽ ﻗﻔﻞ و ﺟﻔﺖ ﺑﻮد، ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﯾﮏ ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ را ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﯾﮏ ﮔﻮدی در ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ دﯾﮕﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪﻧﺪ و دو ﺳﻨﮓ را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽﭼﺴﺒﺎﻧﺪﻧﺪ، اﻣﺎ راﻫﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ در دو ﺳﻨﮓ ﻣﺠﺎور دو ﮔﻮدی ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ و ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﯽﮐﻨﺪﻧﺪ و آنﻫﺎ را ﺑﺎ ﻣﯿﻠﻪ آﻫﻨﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺴﺘﻪ و روی آن ﺳﺮب ﻣﺬاب رﯾﺨﺘﻪ و ﺻﯿﻘﻞ ﻣﯽدادﻧﺪ، اﯾﻦ ﺑﺴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت دم ﭼﻠﭽﻠﻪای، اﺳﺘﻮاﻧﻪ، ﻗﻠﻤﯽ و ﺳﺮﺗﺒﺮی ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﺪﻧﺪ. وﺳﻌﺖ ﮐﺎﻣﻞ ﮐﺎخﻫﺎی ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ ۱۲۵ ﻫﺰار ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ اﺳﺖ ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ دو دروازه ﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺷﺮق و دﯾﮕﺮی ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮب دارد.

اﯾﻦ ﺑﻨﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﮐﺎﺧﻬﺎی:آﭘﺎداﻧﺎ- ﺗﭽﺮ- ﻫﺪﯾﺶ- ﻣﻠﮑﻪ- ه ﯾﺎ اج- ﺳﻪ در ﺻﺪ ﺳﺘﻮن- ﺷﻮرا و ﺧﺰاﻧﻪ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ اﺳﺖ. در ﺳﻨﮓﻧﮕﺎرهﻫﺎی ﺗﺨﺖﺟﻤﺸﯿﺪ ﻫﯿﭻﮐﺲ را ﻧﻤﯽﺗﻮان در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻀﻮع ﯾﺎ ﺳﺮاﻓﮑﻨﺪه دﯾﺪ و ﮐﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﻣﻠﻞ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردﮔﺎن ﯾﺎ ﺑﺮده ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﯾﮑﺴﺎن ﻋﻀﻮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺰرگ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻫﻤﻪ ﻣﻠﻞ از ﻣﺎدﻫﺎ ﺗﺎ ﻫﻨﺪیﻫﺎ، ﺗﻮﻧﺴﯽﻫﺎ، آﻓﺮﯾﻘﺎﯾﯽﻫﺎ و ﯾﻮﻧﺎﻧﯿﺎن ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﻣﺘﮑﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﻘﺶ ﺷﺪهاﻧﺪ. در ﺳﻨﮓ ﻧﮕﺎرﻫﺎی ﺗﺨﺖﺟﻤﺸﯿﺪ ﮐﺘﯿﺒﻪﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دوران ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯿﺎن ﻧﻤﯽﺷﻮد. ﻋﻀﺪاﻟﺪوﻟﻪ دﯾﻠﻤﯽ در آﻧﺠﺎ دو ﮐﺘﯿﺒﻪ ﺑﻪ ﺧﻂ ﮐﻮﻓﯽ ﺑﻪ ﯾﺎدﮔﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﮐﺘﯿﺒﻪﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﺮﺑﯽ و ﻓﺎرﺳﯽ از ﺳﺪهﻫﺎی ﺑﻌﺪ و اﺷﺨﺎص ﺗﺎرﯾﺨﯽ دﯾﮕﺮ در آﻧﺠﺎ ﺑﺎﻗﯽﻣﺎﻧﺪه ﮐﻪ آﺧﺮﯾﻦ آنﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اواﺧﺮ دوره ﻗﺎﺟﺎر اﺳﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮐﺎخﻫﺎی ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ، در ﺳﺎل ۳۳۰) ﭘﯿﺶ از ﻣﯿﻼد ﺑﻪ دﺳﺖ اﺳﮑﻨﺪر ﻣﻘﺪوﻧﯽ ﺑﻪ آﺗﺶ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪ و ﺗﻤﺎم ﺑﻨﺎﻫﺎی آن ﺑﻪ ﺻﻮرت وﯾﺮاﻧﻪ درآﻣﺪ. اﯾﻦ ﻣﮑﺎن ﺗﺎرﯾﺨﯽ از ﺳﺎل ۱۹۷۹ ﯾﮑﯽ از آﺛﺎر ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﯾﺮان در ﻣﯿﺮاث ﺟﻬﺎﻧﯽ ﯾﻮﻧﺴﮑﻮ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎی ﻣﻮزه ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯽ در ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ ﮐﻬﻦﺗﺮﯾﻦ ﺑﻨﺎی اﯾﺮان اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮﻣﺖ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﻮزه اﺧﺘﺼﺎص ﯾﺎﻓﺘﻪاﺳﺖ.

ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ۱۳۵۷ اﯾﺮان ﺑﺮﺧﯽ از اﻓﺮاﻃﯿﻮن ﺗﻼش ﮐﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ، اﯾﻦ ﺑﻨﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ را ﺗﺨﺮﯾﺐ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ و اﯾﺴﺘﺎدﮔﯽ ﻣﺴﺌﻮﻻن و ﻣﺮدم ﻣﺤﻠﯽ در اﯾﻦ ﮐﺎر ﻧﺎﮐﺎم ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ. ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﺳﻔﺮ ﺑﻪ اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻬﺎر اﺳﺖ.