چشم امید اهالی بازار به بازار شب عید کرونایی/ پمپاژ نقدینگی به بازار یا تداوم رکود؟

تحریریه پارسینه - گروه اقتصادی: اکنون حدود ۲ ماه و پنج روز تا پایان سال ۱۳۹۹، آخرین سال قرن حاضر شمسی باقی مانده و مثل هر سال، چشم امید اهالی بازار، به اوج گیری تراکنش مالی و معاملات در آستانه عید نوروز دوخته شده است. در این میان، اما سال جاری، سخت‌ترین سال اقتصادی در دهه اخیر و یکی از سخت‌ترین‌ها در نیم قرن گذشته بوده است و این موضوع، بر بازار‌های مختلف در ایران هم تاثیر گذاشته است. اما آیا « شب عید » امسال متفاوت خواهد بود؟

بر اساس اعلام ستاد ملی مقابله با کرونا، محدودیت‌های کرونایی (اعم از محدودیت تردد شبانه و محدودیت تردد بین استانی) همچنان و به احتمال زیاد تا پایان سال جاری تداوم خواهد داشت. این در حالی است که اگر تغییر خاصی در جهت مثبت در مورد همه گیری کرونا به وقوع نپیوندد، احتمال اینکه محدودیت‌ها در عید نوروز هم ادامه داشته باشد، وجود دارد.

پمپاژ نقدینگی به بازار یا تداوم رکود؟

شوک شدید ارزی به بازار‌های ایران همچنان وضعیت را پرتلاطم نگه داشته و اخبار صنفی نشان می‌دهند که حجم مبادلات و خرید و فروش ها، در بسیاری از بازار‌ها به شدت کاهش پیدا کرده است. هر چه باشد، اما به صورت سنتی، بازار‌های ایران در «شب عید» روز‌های شلوغ تری را از سر می‌گذرانند و یک دلیل این موضوع هم است که همه ساله، ده‌ها هزار میلیارد تومان در قالب عیدی و سنوات سالانه، به جیب کارمندان و کارگران روانه می‌شود و این نقدینگی، نه تنها به افزایش تراکنش‌های مالی در بازار منجر می‌شود، که بر میزان تورم در اقتصاد ایران هم می‌افزاید. اما آیا امسال هم بازار «شب عید» واقعاً رونقی خواهد داشت؟

اخبار به سیاق همیشگی هستند: نظارت بر بازار برای جلوگیری از گران فروشی تشدید خواهد شد. وزیر صنعت، معدن و تجارت، همین چند روز پیش در ستاد تنظیم بازار گفت: شرایط تامین و تولید کالا‌ها و اقلام مورد نیاز مردم مناسب است و پیش بینی‌های لازم برای ذخیره سازی میوه شب عید و همچنین تشدید نظارت‌ها در ایام پایانی سال انجام شده است.
‌
نمی‌گذارند قیمت‌ها بالا بروند

از آن سو، سعید ممبینی، رئیس اتاق اصناف ایران نیز درباره برنامه‌های مربوط به پیشگیری از رشد نرخ کالا‌های شب عید، گفت: همه ساله در مناسبت‌های مختلف از جمله ایام عید، با افزایش تقاضا درباره برخی کالا‌ها مواجه می‌شویم و به همین دلیل اتاق اصناف تمهیداتی را برای کنترل قیمت‌ها در این ایام اندیشیده است. ممبینی در این‌زمینه گفت: بنابراین انتظار ما این است که فعالان حوزه میوه و تره بار و خرده فروشان میوه، اقداماتی در راستای جلوگیری از افزایش نرخ انجام دهند, ضمن اینکه مشابه همین مورد درباره شیرینی شب عید و آجیل و خشکبار هم صدق می‌کند.

از سوی دیگر، علی بهرمند، رئیس اتحادیه صنف دارندگان قنادی ، شیرینی فروشی وکافه قنادی تهران درباره ذخیره سازی شیرینی برای استقبال از بازار شب‌های عید معتقد است که برای کنترل قیمت ها، دولت باید مواد اولیه مورد نیاز این صنف را با قیمت مناسب تهیه کند. بهرمند در این‌باره گفت: همکاران ما در صنف شیرینی همواره از یکی دو ماه پیش از عید اقدام به تهیه و ذخیره سازی شیرینی‌های قابل نگهداری می‌کنند تا محدودیت‌های تولید در اسفند ماه باعث کمبود این کالا در ایام نوروز نشود. ما امسال نیز آمادگی کامل برای استقبال از بازار شب‌های عید کشور را داریم و تنها مشکل در این مسیر، نرخ مواد اولیه است.

این، اما در حالی است که برخی فعالان صنفی معتقدند دولت باید از هم اکنون با ایجاد ممنوعیت‌های صادراتی، جلوی افزایش قیمت‌ها همزمان با افزایش تقاضا در بازار «شب عید» را بگیرد. از آن سو، ظاهراً هنوز هم تصور بر این است که با قیمت گذاری دستوری و ایجاد محدودیت در بازار‌ها (کاری که دهه‌ها است در اقتصاد ایران صورت گرفته) می‌توان بازار را کنترل کرد. با این همه، زمانی که ما هنوز از اصول علم اقتصاد درس نگرفته ایم، احتمالاً در همچنان بر همین پاشنه خواهد چرخید.