بورس یک ابرکانال دیگر را هم از دست داد+ دلایل افت ۲۵ هزار واحدی شاخص کل

تحریریه پارسینه|محمد مهدی حاتمی: بورس تهران هفته کاری را با یک نزول نگران کننده شروع کرد و کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی را هم از دست داد. به این ترتیب، اگر این نزول ادامه دار باشد، بازار سرمایه ایران ممکن است در ماه‌های پایانی سال جاری، از نظر بازدهی به نقطه‌ای برسد که سال را با آن آغاز کرده بود.

شاخص کل بورس امروز حدود ۲۵ هزار واحد، معادل ۱.۸۹ درصد، افت کرد و در تراز یک میلیون و ۲۸۵ هزار واحدی به کار خود پایان داد. این یکی از پایین‌ترین سطوح تراز شاخص کل از ابتدای نیمه دوم سال جاری تاکنون است. امروز، اما شاخص کل هم وزن نیز ۰.۱۷ درصد افت کرد که مقدار مطلق آن نشان می‌دهد فشار عرضه‌ای که نماگر اصلی بازار را نزولی کرده، عمدتاً در نماد‌های شاخص ساز به وقوع پیوسته است.

امروز حدود ۱۰ هزار و ۶۵۰ میلیارد تومان در بورس و حدود ۴ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان نیز در فرابورس معامله شد. به این ترتیب، مجموع ارزش معاملات در بازار، امروز به حدود ۱۴ هزار و ۸۵۰ میلیارد تومان رسید. همزمان، داده‌ها نشان می‌دهند خروج پول حقیقی از بازار شدت گرفته که دلیل آن، عمیق‌تر شدن بی اعتمادی سهامداران خرد به بازار سرمایه است. این در حالی است که تشدید این وضعیت می‌تواند با ورود چندین هزار میلیارد تومانی به بازار‌های دیگر، در این بازار‌ها موج تورمی ایجاد کند. نمونه این موج تورمی نیز مدتی است که در بازار خودرو به چشم می‌خورد.

بیشترین تاثیر منفی بر عملکرد شاخص کل امروز به نماد‌های «فارس»، «فملی» و «فولاد» بر می‌گشت و در مقابل، نماد‌های «خبهمن»، «کویر» و «شپدیس» بیشترین تاثیر مثبت را بر عملکرد شاخص کل بر جای گذاشتند. بیشترین ارزش معامله نیز امروز به نماد‌های «شپنا»، «شستا» و «خودرو» اختصاص پیدا کرد. از آن سو، امروز نماد‌های «وسلرستا»، «وسکرد» و «وسخوز» بیشترین حجم عرضه را شاهد بودند و در مقابل، نماد‌های «ثبهساز»، «وکار» و «خریخت» بیشترین حجم تقاضا را به خود اختصاص دادند. بیشترین میزان تغییر مالکیت از سمت حقیقی به حقوقی نیز امروز به نماد‌های «وتجارت»، «خودرو» و «فملی» اختصاص پیدا کرد و از آن سو، بیشترین میزان تغییر مالکیت از سمت حقوقی به حقیقی نیز به نماد‌های «کسرام»، «خبهمن» و «امین یکم» اختصاص داشت.

در این میان، اما بحث‌ها بر سر اینکه چرا بورس تهران به وضعیت کنونی افتاده است، همچنان ادامه دارد. از یک سو به نظر می‌رسد حجم اخبار سیاسی تاثیرگذار بر بورس تهران افزایش پیدا کرده است. رخداد‌های انتخاباتی در آمریکا (حمله به ساختمان کنگره، پیشنهاد برای برکناری ترامپ با استفاده از استیضاح یا دیگر ظرفیت‌های قانونی اساسی این کشور) این نگرانی را ایجاد کرده که ممکن است از ترامپ هر عملی سر بزند. همزمانی این رخداد‌ها با افزایش حضور نظامی آمریکا در منطقه و برگزاری رزمایش پهپادی ارتش ایران هم از سوی برخی تحلیل گران به عنوان سیگنال‌های افزایش تنش رصد شده اند.

از آن سو، قیمت‌های جهانی نفت با وجود تداوم وضعیت همه گیری کرونا در جهان، دستخوش افزایش شده است. هر بشکه نفت برنت در ادامه روند صعودی هفته‌های اخیر، به کانال ۵۶ دلار وارد شد. به عبارتی بازار به کاهش داوطلبانه تولید نفت عربستان واکنش مثبت نشان داد و قیمت نفت به بالاترین رقم ۱۱ ماه گذشته رسید. هر بشکه نفت WTI نیز در قیمت ۵۲.۷۲ دلار بسته شد. اما در روی دیگر سکه، طلا افت سنگینی را تجربه کرد و با کاهش نزدیک به ۱۰۰ دلاری، روی مرز ۱۸۵۰ دلار بسته شد.

این در حالی است که برخی معتقدند وضعیت کنونی در بورس تهران، نه ناشی از رخداد‌های بیرونی، که ناشی از عملکرد نهادی در اقتصاد کشور است. شروین شهریاری، تحلیل گر بازار سرمایه، در این خصوص در دنیای اقتصاد نوشت: «اقتصاد ایران در سه سال گذشته نه تنها با رشد منفی مواجه بوده بلکه تغییر ترکیب درآمدی فعالان اقتصادی و سهم آن‌ها از کیک تولید ناخالص داخلی را نیز تجربه کرده است. بر این اساس، قدرت خرید بخش عمده خانوار‌ها به‌عنوان مصرف‌کنندگان اصلی، به سه دلیل شامل عقب ماندن رشد دستمزد‌ها از تورم، جهش نرخ ارز و گران شدن قابل توجه کالای وارداتی و نیز روند منفی فزاینده سود واقعی سپرده‌ها به‌عنوان یکی از مجاری درآمد پس‌انداز‌کنندگان سنتی، به نحو جدی تضعیف شده است. پیامد این تضعیف، کاهش سهم خانوار‌ها از درآمد ملی از یکسو و کاهش قابل توجه رشد مصرف در مقایسه با رشد اسمی GDP (ناشی از تورم) بوده است. در نقطه مقابل، سهم شرکت‌ها و تولید‌کنندگان و نیز اقشار برخوردار جامعه هم از درآمد‌ها و هم از منظر سرمایه‌گذاری افزایش قابل ملاحظه‌ای یافته است.»

او ادامه داد: «با این چشم‌انداز می‌توان گفت بخش تولید در کوتاه مدت به لحاظ رشد سودآوری، در شرایط ثبات متغیر‌های جهانی، با وضعیتی متفاوت از سه سال گذشته رو به رو خواهد شد که در آن خبری از جهش فزاینده سودآوری نخواهد بود؛ چشم‌اندازی که می‌تواند بیانگر یکی از عوامل رفتار متفاوت اخیر قیمت سهام در بورس تهران پس از یک دوره رشد انفجاری باشد.»