میراث ترامپ برای بایدن؛ چالش بازگشت به توافق‌ها و نهاد‌های بین‌المللی/ بایدن فورا به برجام باز می‌گردد؟

یکی از اعضای سابق تیم سیاست خارجی جو بایدن به خبرنگار پایگاه اینترنتی واکس در حوزه امنیت ملی گفته است که موضوع ایران یکی از «اولویت‌های اولیه» دولت جو بایدن خواهد بود. به گفته وی، آمریکا با جو بایدن در گام نخست از اجرای متقابل برجام از طرف ایران و آمریکا استقبال خواهد کرد.

این امر به این معنا خواهد بود که جو بایدن آماده است تا در صورت کاهش سطح غنی سازی اورانیوم و رعایت تعهدات برجامی ایران در زمینه ذخیره اورانیوم غنی شده، بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای با تهران را اعلام کند.

دموکرات‌ها قصد دارند تا در گام دوم با همکاری متحدان اروپایی آمریکا به ایران فشار بیاورند تا حاضر به مذاکره بر سر مسائل منطقه و برنامه موشکی خود شود.

انتخابات ریاست جمهوری سال آینده ایران احتمالا جو بایدن را مجبور خواهد کرد تا هر چه سریعتر به دنبال اجرای کامل تعهدات برجامی ایران باشد. یکی از نگرانی‌های دموکرات‌ها عدم پایبندی دولت آینده ایران به برجام خواهد بود.

تغییرات آب و هوایی و گرمایش زمین چالشی مهم برای جو بایدن در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو خواهد بود. دونالد ترامپ همانطور که چهار سال پیش در جریان کارزارش وعده داده بود تصمیم به خروج آمریکا از توافق پاریس گرفت.

ایالات متحده قرار است در عمل روز چهار نوامبر (۱۴ آبان) یعنی تنها یک روز پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از توافق پاریس خارج شود. جو بایدن اعلام کرده است یکی از اولین تصمیم‌هایی که به عنوان چهل و ششمین رئیس جمهوری آمریکا خواهد گرفت بازگشت به این توافق خواهد بود.

نامزد دموکرات‌ها همچنین وعده داده است که آمریکا با پیروزی او در انتخابات ریاست جمهوری به سازمان جهانی بهداشت باز خواهد گشت. انتظار می‌رود که با توجه به همه گیری بیماری «کووید ۱۹» این تصمیم در روز‌های اولیه زمامداری جو بایدن اعلام شود.

معاون پیشین باراک اوباما، چهل و چهارمین رئیس جمهوری ایالات متحده گفته است که آمریکا با وجود همه «مشکلات و کمبود‌های سازمان جهانی بهداشت» به این نهاد وابسته به سازمان ملل متحد باز می‌گردد.

یکی دیگر از چالش‌های جدی پیش روی جو بایدن پایان دوره پیمان کاهش تسلیحات هسته‌ای «استارت نو» با روسیه خواهد بود. دوره این توافق تنها چند هفته پس از آغازه دوره ریاست جمهوری بعدی آمریکا به پایان می‌رسد.

جو بایدن متعهد به تلاش برای تمدید پیمان «استارت نو» شده است. موافقت روسای جمهوری ایالات متحده و روسیه می‌تواند این پیمان را به مدت پنج سال دیگر تمدید کند. دموکرات‌ها امیدوارند که تمدید این پیمان به فرصتی برای مذاکره بر سر کنترل تسلیحاتی با مسکو تبدیل شود.

جو بایدن گفته است که آمریکا باید اکثر نظامیان خود را که در افغانستان و خاورمیانه مستقر هستند، به ایالات متحده بازگرداند. او در مصاحبه اش با نیویورک تایمز از طرح خود برای بازگشت نظامیان آمریکایی مستقر در افغانستان در دوره اول ریاست جمهوری اش سخن گفته است.

به گفته وی، هرگونه حضور نظامی آمریکا در افغانستان پس از خروج نظامیان این کشور باید متمرکز بر «عملیات ضدتروریستی» باشد. در مقابل، دونالد ترامپ گفته است که تعداد نظامیان آمریکا در افغانستان تا روز انتخابات آمریکا از ۸۵۰۰ نفر به کمتر از پنج هزار تن خواهد رسید.

جو بایدن تلاش خواهد کرد تا تماس با گروه طالبان را ادامه دهد. در همین راستا، ممکن است که جو بایدن پس از آغاز دوره ریاست جمهوری اش از «زلمی خلیل زاد» بخواهد تا به فعالیت خود به عنوان نماینده ایالات متحده در امور افغانستان ادامه بدهد.

در حالی که طالبان بر لزوم خروج همه نیرو‌های آمریکایی و ناتو از افغانستان تاکید می‌کند، جو بایدن به دنبال حضور حداقلی نظامیان کشورش در این کشور برای مقابله با القاعده و داعش است. به این ترتیب این احتمال که دموکرات‌ها به دنبال بازنگری در توافق صلح آمریکا با طالبان باشند، منتفی نیست.

فهرست فوق تنها مواردی نیست که بایدن به آنها بپردازد. دولت ترامپ از توافق شراکت ترنس پاسیفیک (تی پی پی)، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد و سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) کنار کشیده، پیمان ناتو و نفتا را به چالش کشیده و با بسیاری دیگر از دوستان و رقیبان خود نبردهای تجاری را پیش کشیده است.

باید در نظر داشت که علی رغم تمام یکه تازی های ترامپ، رئیس جمهور آتی آمریکا بعید است به شکل سابق به تمام تعهداتی که این کشور زیر پا گذاشته بازگردد، بلکه از فرصت پیش آمده استفاده خواهد کرد تا آنها را به بهترین شکل به سود واشنگتن تغییر دهد.