نابسامانی در بازار «دو چرخ»

به گزارش پارسینه؛ مصرف کنندگان موتورسیکلت در ایران، عمدتاً در دهک‌های درآمدی پایین‌تر قرار دارند و این در حالی است که پیش از این، برخی مسئولین نیروی انتظامی هم گفته بودند که موتورسیکلت در ایران نه یک وسیله حمل و نقل، که در واقع وسیله‌ای برای امرار معاش است. با این همه، همین وسیله امرار معاش که همواره به ارزانی و خطر شناخته می‌شد، در ماه‌های اخیر به شدت گران شده، تا جایی که به گفته رئیس اتحادیه فروشندگان دوچرخه، موتور سیکلت و لوازم یدکی تهران، طی شش ماه گذشته و به دنبال افزایش حدود ۲۰ درصدی قیمت موتورسیکلت در بازار، تقاضا برای این وسیله حمل و نقل بین ۵۰ تا ۶۰ درصد کاهش پیدا کرده است. این، اما در حالی است که همزمان، شرکت‌های هندی صادرکننده موتورسیکلت به ایران هم تحت فشار تحریم‌های آمریکا، بازار ایران را ترک کرده اند و این همزمان شده با کاهش شدید تولید موتورسیکلت داخلی. با این همه، وزیر صنعت، معدن و تجارت همین چندی پیش وعده داد که دولت قصد دارد بخشی از ۵۰ هزار میلیارد تومان منابع مالی برای تخصیص به کسب و کار‌های کوچک و متوسط را به صنعت تولید موتورسیکلت اختصاص بدهد.

بر اساس آمارها، حدود ۱۳ میلیون موتورسیکلت در کشور وجود دارد و از آنجا که تعداد خانوار‌های کشور هم حدود ۲۳ میلیون مورد برآورد شده است، به طور متوسط، حدود ۵۶ درصد از خانوار‌های کشور دارای موتورسیکلت هستند. مقایسه این نسبت با آمار‌های جهانی نشان می‌دهد که ایران را می‌توان به عنوان یکی از ده کشور با بیشترین تعداد موتورسیکلت فعال در نظر گرفت. در این رتبه بندی، تایلند رتبه نخست را دارد، یعنی جایی که حدود ۸۷ درصد خانواده‌ها دارای دست کم یک دستگاه موتورسیکلت هستند. ویتنام، اندونزی، مالزی، چین، هند و پاکستان هم در رتبه‌های بعدی این فهرست قرار دارند.

این در حالی است که تا همین اواخر، بخش گسترده‌ای از نیاز بازار موتورسیکلت، به وسیله واردات، عمدتاً از کشور‌های چین و هند، تامین می‌شد. با این همه، تنگ‌تر شدن حلقه تحریم‌ها به دور ایران، بازار موتورسیکلت را هم تحت تاثیر قرار داده و همین چندی پیش بود که خبر رسید شرکت‌های واردکننده هندی موتورسیکلت به ایران هم به دنبال شرکت‌های چینی، بازار ایران را ترک کرده اند.

بر این اساس، به عنوان نمونه گفته می‌شد که شرکت‌هایی همچون «باجاج» تصمیم گرفته اند به دلیل روابط اقتصادی شان با آمریکا، تحریم‌های ثانویه این کشور علیه اقتصاد ایران را جدی بگیرند و عطای بازار ایران را به لقایش ببخشند. این در حالی است که بر اساس گزارش رسانه‌های مختلف، موتورسیکلت‌هایی مانند «پالس ان اس» و «آر اس»، «ژوپیتر»»ویگو» و «آپاچی»، از محصولات شرکت‌های هندی هستند که قیمت آن‌ها به شدت در ایران افزایش یافته و مدل صفر کیلومتر آن‌ها اکنون نایاب شده است.

از آن سو، در حالی که تولید موتورسیکلت در داخل هم طی سال‌های اخیر به شدت کاهش پیدا کرده، کاهش واردات این کالا از کشور‌های خارجی، قیمت انواع موتورسیکلت را در بازار ایران به شدت افزایش داده است. به این ترتیب، در حالی که تولید موتورسیکلت از سالانه ۸۵۰ هزار دستگاه در سال ۱۳۹۵ به ۱۶۰ هزار دستگاه در سال ۱۳۹۷ کاهش پیدا کرده، تقاضا برای خرید این کالا به دلیل گرانی خودرو بالا رفته و البته قیمت‌ها هم سیر صعودی پیدا کرده اند.

چند روز پیش، رئیس اتحادیه فروشندگان دوچرخه، موتور سیکلت و لوازم یدکی تهران در مورد وضعیت بازار موتورسیکلت به ایلنا گفت: امکان افزایش بیشتر قیمت موتورسیکلت در بازار ایران وجود ندارد، چرا که خریداران کم شده اند. از طرفی، حالا که ارز قیمت تقریبا ثابتی دارد، برنامه‌ای برای افزایش قیمت موتور سیکلت وجود ندارد. محمد خادم منصوری در مورد واردات موتور از چین هم گفت: فعلا واردات موتور تنها از چین امکانپذیر است و از کشور‌های دیگر کمی سخت شده است. اگر بخواهیم از اندونزی یا مالزی موتورسیکلت وارد کنیم، با قیمت بالا تمام می‌شود. از همین رو، شاید حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد از واردات موتورسیکلت از چین انجام می‌شود. در حال حاضر واردات ما حدود ۱۵۰ هزار تا ۲۰۰ هزار دستگاه است و این در حالی است که قبلاً، واردات به ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار دستگاه هم می‌رسید. منصوری در مورد کیفیت موتورسیکلت‌های وارداتی از چین گفت: الان دیگر اینطور نیست که هر جنس بی‌کیفیتی بتواند وارد شود. خریدار خیلی احتیاط می‌کند و از طرف دیگر موتورسیکلت خدمات پس از فروش دارد، تولیدکننده هم مایل نیست که جنس بی‌کیفیت عرضه کند. وی در ادامه افزود: واردات موتورسیکلت از هند که قبل از تحریم‌ها موتورسیکلت‌های باکیفیتی تولید می‌کرد و حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از کل نیاز ایران را تامین می‌کرد تقریبا به صفر رسیده است.

هفته گذشته اما علیرضا رزم حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت از برگزاری جلسه‌ای با تشکل‌های موتورسیکلت برای رفع مشکلات آن‌ها خبر داد. به گزارش خانه ملت، رزم حسینی درباره راهکار‌های وزارتخانه متبوعش برای تامین نیاز موتورسیکلت بازار با توجه به خروج شرکت‌های هندی از کشور، گفت: مقرر است جلسه‌ای با تشکل‌های موتورسیکلت برای رفع مشکلات آن‌ها برگزار شود، آقای واعظی رییس دفتر رییس جمهوری نامه‌ای درباره این موضوع به من داده است که در نخستین فرصت جلسه‌ای با این تشکل‌ها به منظور بررسی مشکلات و استماع نقطه نظرات آن‌ها برگزار خواهیم کرد و اقدامات لازم را به کار می‌بریم.

وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: ما به رفع مشکلات حوزه موتورسیکلت کمک می‌کنیم. وی افزود: از آنجایی که در دولت ۵۰ هزار میلیارد تومان اعتبار برای کمک به واحد‌های تولیدی کوچک و متوسط در نظر گرفته شده تا سرمایه در گردش آن‌ها تامین شود، از این محل می‌توان به حوزه موتورسیکلت نیز کمک کرد.