جهش‌هاي ژني علت پيدايش موش‌هاي عظيم‌الجثه تهران
به گزارش گروه دريافت خبر خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) - منطقه خراسان و به نقل از روابط عمومي بهزيستي خراسان‌رضوي، دكتر «نرگس ژيان‌عابد» افزود: بر اساس يافته‌هاي دانشمندان رشته‌ي ژنتيك، ژن‌ها عامل حفظ اطلاعات مربوط به بسياري از بيماري‌ها هستند و مي‌توانند اين اطلاعات را از والدين به فرزندان منتقل كنند.
وي ازدواج‌هاي فاميلي را از علل گسترش معلوليت در كشور به‌‌ويژه در ميان گروه‌هايي دانست كه آگاهي‌هاي كافي ندارند و گفت: تا زمانيكه ازدواج‌هاي فاميلي از طريق قوانين يا روش‌هاي پيشگيرانه محدود نشود، ميزان معلوليت‌هاي ناشي از اين ازدواج‌ها هم‌چنان بر جامعه هزينه تحميل مي‌كند.
اين كارشناس بيماري‌هاي ژنتيك و مادرزادي بهزيستي خراسان‌رضوي خاطرنشان كرد: برخي تصور مي‌كنند كه ازدواج دخترخاله با پسرخاله و يا دختردايي با پسرعمه از ازدواج دختر عمو و پسر عمو خطر كمتري دارد در حالي‌كه اين باور غلطي است.
ژيان‌عابد در خصوص ميزان خطر اين نوع ازدواج‌ها اظهار كرد: به لحاظ ميزان خطر بروز معلوليت يا بيماري‌هاي ژنتيك، چهار گروه دخترعمو و پسرعمو، دختردايي و پسرعمه، دختر خاله و پسرخاله و دخترعمه و پسردايي، هيچ تفاوتي با يكديگر ندارند و همه‌ي اين ازدواج‌ها به يك ميزان، در بروز معلوليت يا بيماري‌هاي ژنتيك فرزندان خطرآفرين هستند.
وي ادامه داد: تنها با بررسي سابقه ژنتيكي و آزمايش‌هاي دقيق دو فرد ازدواج‌كننده مي‌توان از ميزان خطر بروز بيماري‌هاي ژنتيك يا معلوليت در فرزندان تا حدودي اطمينان حاصل كرد و بدون آزمايش و بررسي ژن‌ها نمي‌توان نظر محتملي در اين‌باره ارائه كرد.
اين كارشناس بيماري‌هاي ژنتيك و مادرزادي بهزيستي خراسان‌رضوي با بيان اينكه برخي زنان باردار از مشاور ژنتيك، نظر قطعي در خصوص سلامت يا عدم سلامت فرزندشان مي‌خواهند، گفت: با هيچ روش متداول امروز در دنياي پزشكي نمي‌توان به طور قطع از بروز يا عدم بروز بيماري‌هاي ژنتيك در فرزندان، سخن گفت و تنها خداوند است كه از اين علم آگاهي دارد.
ژيان‌عابد با اشاره به جوان بودن علم ژنتيك افزود: با وجود پيشرفت‌هاي شگفت‌انگيز اين دانش در سال‌هاي اخير، ما هنوز علت جهش يا تغييرات ناگهاني داخل ژن‌ها كه سبب ناهماهنگي يا تغييرات ناخواسته در زندگي افراد مي‌شود را نمي‌دانيم و هنوز فاصله‌ي زيادي تا كشف حقايق ژن‌ها داريم.
وي ادامه داد: ژن‌ها موجودات بسيار كوچك و هزاران بار از مولكول‌ها كوچك‌تر هستند به‌طوري كه ميلياردها عدد از آنها تنها چند ميلي‌متر طول دارند اما با وجود اين كوچكي، آنها حاوي اطلاعات بسيار مهمي هستند كه بر زندگي افراد تاثيرگذار است.
اين كارشناس بيماري‌هاي ژنتيك و مادرزادي بهزيستي خراسان‌رضوي گفت: اين موجودات كوچك خودشان از اجزاي كوچك‌تري تشكيل شدند كه به شكل زنجيره و تشكل‌هاي پيچيده، با يكديگر تركيب مي‌شوند و به مثابه يك حافظه‌ي كامپيوتر بسيار ريز، ميليون‌ها واحد اطلاعات مربوط به خصوصيات و ويژگي‌هاي انسان را در خود جا مي‌دهند.
ژيان‌عابد افزود: با بروز كوچك‌ترين اختلال در نحوه‌ي تركيب اين اجزاي كوچك و تغيير جاي آنها، مي‌گوييم در داخل ژن جهش اتفاق افتاده است كه مي‌تواند عاملي براي بسياري از مشكلات و بيماري‌هايي باشد كه به آنها بيماري‌هاي ژنتيك، ارثي، مادرزادي و فاميلي مي‌گويند.
وي اظهار كرد: به‌درستي مشخص نشده است كه چه عامل يا عواملي و چگونه اين اختلال را ايجاد مي‌كنند اما مي‌دانيم كه سموم شيميايي، اشعه ايكس، پرتوهاي ماوراء بنفش و برخي شرايط زندگي امروزي مثل اضطراب‌ها و رژيم‌هاي غذايي، مي‌توانند در اين تغييرات نقش داشته باشند.
كارشناس بيماري‌هاي ژنتيك و مادرزادي بهزيستي خراسان‌رضوي افزود: دانشمندان ژنتيك، نقشه‌ي ژنتيك انسان را كشف كردند و نحوه‌ي قرارگيري طبيعي ژن‌ها را هم مي‌شناسند و دريافتند كه اگر تركيب اعضاي تشكيل‌دهنده‌ي ژن‌ها غير از وضعيت طبيعي باشد، مشكل ايجاد مي‌كند.
ژيان‌عابد شمار ژن‌هاي موجود در بدن هر انسان را 25 هزار عدد در هر سلول دانست و گفت: اگر اين تعداد را در تعداد سلو‌ل‌هاي بدن (400 تريليون) ضرب كنيم در مي‌يابيم كه بدن انسان، هزاران ميليارد ژن دارد.
وي اظهار كرد: ژن‌ها به‌هنگام تقسيم سلولي، خود را به دو بخش تقسيم مي‌كنند و هر قسمت مجدداً خود را بازسازي و با نيمه‌ي قديمي تركيب مي‌كند كه اين فرآيند تقسيم و تركيب، يك فرآيند بسيار پيچيده‌ايست و بيشتر مشكلات و عوارض ژنتيك، در همين مرحله (شكستن يك ژن و تركيب مجدد آن) شكل مي‌گيرند.
اين كارشناس بيماري‌هاي ژنتيك و مادرزادي بهزيستي خراسان‌رضوي در خصوص سيستم ناظر بر كار ژن‌ها اظهار كرد: دستگاه آفرينش خداوند بسيار پيچيده است و تا به امروز شناخته نشده است كه چه مكانيزم و سيستمي در بدن، بر نحوه‌ي قرارگيري اجزاي ژن‌ها، زمان حركت و تكثير آنها، تولد و مرگ‌شان و جابه‌جايي اين اجزا، نظارت دارد اما با پيشرفت بيشتر علم با اجزا و قطعات بسيار بسيار كوچك‌تري از مواد روبه‌رو مي‌شويم كه مطالعه‌ي آنها بسيار دشوار است.
ژيان‌عابد افزود: دانشمندان اميدوارند كه بتوانند ساختار ژن‌ها و علت جهش‌ها را كاملاً شناسايي كنند و شايد از اين طريق بتوانيم جلو بسياري از بيماري‌ها و مشكلات انسان‌ها را بگيريم.
وي گفت: ژن‌ها ريزترين و دقيق‌ترين سيستم ذخيره اطلاعات هستند و معادل هزاران گيگابايت اطلاعات را در حجمي بسيار ريز، ذخيره و منتقل مي‌كنند و همه اطلاعات در داخل اجزايي نگهداري مي‌شوند كه زنده هستند و با محيط تبادل انرژي دارند اما تولد و مرگ آنها اشكالي در ذخيره و انتقال اين اطلاعات ايجاد نمي‌كند كه اين نيز از شگفتي‌هاي آفرينش است.
اين كارشناس بيماري‌هاي ژنتيك و مادرزادي بهزيستي خراسان‌رضوي افزود: البته جهش‌ها هميشه هم منفي نيستند چون اغلب تغييراتي كه در گياهان، ميوه‌ها و حتي حيوانات بروز مي‌كند از طريق آگاهي به همين جهش‌ها است و مي‌توان گفت برخي جهش‌ها توسط انسان به صورت عمدي در ژن‌هاي گياهان يا حيوانات ايجاد مي‌شود تا هدفي مورد نظر حاصل شود.
ژيان‌عابد با بيان اينكه ژنتيك يك چاقوي دو لبه است، گفت: همان‌گونه كه شكستن اتم‌ها در كنار دستاوردهاي مثبت خود، انفجار بمب اتمي را به دنبال داشته است ژنتيك هم ممكن است در مواردي از آنها نادرست و منفي استفاده شود.
وي افزود: علم ژنتيك همان‌طور كه موجودات همانند را در آزمايشگاه توليد مي‌كند ممكن است روزي افرادي از آن استفاده نادرستي داشته باشند و يا اينكه بر اثر مصرف سموم شيميايي و مواد آلوده‌كننده محيط زيست، برخي موجودات به جهش‌هايي دچار شوند كه مانند فيلم‌هاي علمي تخيلي، موجودات عظيم‌الجثه پديد آيد كه اين موضوع از نگراني‌هاي دانشمنداني است كه اين علم را براي خدمت به نسل انسان و حفظ حيات كره‌ي زمين گسترش مي‌دهند.
اين كارشناس بيماري‌هاي ژنتيك و مادرزادي بهزيستي خراسان‌رضوي گفت: معلوليت، جزو بيماري‌ها و مشكلاتي است كه به چندين علت مختلف ايجاد مي‌شود اما برخي عوامل، نظير حوادث و جنگ‌ها در اختيار ما نيستند و جزو تبعات شرايط ويژه هستند كه از بحث بدن و بيماري جدا مي‌شود.
ژيان‌عابد در بخشي ديگر مشاوره ژنتيك را براي هر ازدواجي اعم از فاميلي يا غير فاميلي ضروري دانست و گفت: حتي در صورتي كه والدين، فاميل هم نباشند احتمال وجود ژن‌هاي معيوب در آنها وجود دارد چون ژن جهش يافته يا معيوب، ممكن است در بدن هركسي يافت شود.
وي خاطرنشان كرد: وقتي مي‌گوييم ازدواج فاميلي درصد خطر معلوليت‌ها را افزايش مي‌دهد بدين معناست كه ممكن است هر دو طرف، ژن معيوب داشته باشند و اين ژن‌هاي معيوب يا ناقل بيماري در هر دو طرف مشابه باشد كه در اين صورت احتمال معلوليت فرزندان بيشتر است.
اين كارشناس بيماري‌هاي ژنتيك و مادرزادي يادآور شد: در ازدواج‌هاي فاميلي، احتمال انتقال بيماري‌هاي ارثي بيشتر است اگر احتمال بيمار شدن فرزندان دو فردي كه فاميل نيستند اما بيماري ارثي دارند 2 تا سه درصد باشد اين احتمال در فرزندان دو عضو فاميل، 5 تا 6 درصد (دو برابر) مي‌شود.
ژيان‌عابد با تاكيد بر اينكه برخي بيماري‌ها صرفاً ريشه‌ي ژنتيكي دارند و با ازدواج فاميلي بروز آنها قابل جلوگيري نيست، گفت: برخي بيماري‌ها به‌مانند ديابت و پر فشاري خون، علل چندگانه‌اي دارند و اگر متوجه ژن معيوب در والدين شويم مي‌توانيم با عوامل پيشگيري‌كننده، جلوي بروز اين بيماري‌ها را بگيريم.
