گوناگون

کشمکش صداوسیما و ارشاد بر سر نظارت بر شبکه نمایش خانگی/ پرونده‌ای فرهنگی که پای سیاست هم به آن کشیده شد

کشمکش صداوسیما و ارشاد بر سر نظارت بر شبکه نمایش خانگی/ پرونده‌ای فرهنگی که پای سیاست هم به آن کشیده شد

پارسینه: گزارش پارسینه از کشمکش صداوسیما و وزارت ارشاد بر سر نظارت بر شبکه نمایش خانگی

کشمکش صداوسیما و وزارت ارشاد بر سر نظارت بر شبکه نمایش خانگی/ پرونده‌ای فرهنگی که پای سیاست هم به آن کشیده شد
تحریریه پارسینه: اختلاف بر سر نظارت بر شبکه نمایش خانگی که پس از ورود رسمی صداوسیما و وزارت ارشاد به یک دعوای آشکار تبدیل شده، همچنان ادامه دارد؛ هرچند در آخرین اظهار نظری که از سوی ساترا منتشر شده، به نظر می‌رسد سعی شده است نظرات این ارگان همدلی اهالی فرهنگ را در این زمینه جلب کند.

حالا تقریبا بیش از سه ماهی از خبری که اولین گمانه‌زنی‌ها را درباره واگذاری نظارت شبکه نمایش خانگی از وزارت ارشاد به سازمان صداوسیما موجب شد، می‌گذرد. اواخر خرداد امسال در خبری از سوی سازمان سینمایی به نقل از بهمن حبشی، مدیرکل دفتر نظارت بر تولید فیلم گفته شد که تعداد مجوز‌های صادره و سریال‌های درحال تولید و آماده توزیع برای نمایش خانگی بیشتر از نیاز و ظرفیت بازار است و تا نمایش چند سریال آماده توزیع و ایجاد تعادل میان زنجیره صدور مجوز تا توزیع لازم است چند ماهی از صدور مجوز جدید خودداری شود.

پس از آن در اظهارنظر‌های غیر رسمی و شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های مربوط به حوزه سینما و هنر این زمزمه شکل گرفت که واگذاری شبکه نمایش خانگی به صداوسیما در شرف تحقق است. ضمن اینکه اولین‌بار هم نبود که این موضوع مطرح شده بود و چند ماه پیش از آن هم رسانه‌ها به بررسی آن پرداخته بودند.

در یکی از اولین گمانه زنی‌های رسمی در این زمینه سایت تابناک روز ۳۰ خرداد عنوان کرد: «پس از آنکه اختیار صدور مجوز «وی‌اودی VOD» یا ویدیوکلوب‌های اینترنتی از سازمان سینمایی سلب و به سازمان صداوسیما واگذار شد، اکنون مجوز صدور محتوا برای وی‌او‌دی‌ها نیز سرنوشت مشابهی یافته و با توجه به آنکه مصرف کننده اصلی سریال‌های تولید شده برای شبکه نمایش خانگی VOD‌ها هستند، تاکید شده که از این پس باید برای عرضه در وی‌اودی‌ها از صداوسیما مجوز دریافت کنند».

دسته بندی‌های مخالفان یا موافقان

پس از آن به مرور رسانه‌های دیگر و حتی انجمن‌ها نیز به این جریان پیوستند و به تحلیل تبعات درست یا نادست بودن تبعات این جریان پرداختند از جمله کانون کارگردانان سینمای ایران و شورای مرکزی کانون فیلم‌نامه‌نویسان سینمای ایران که روز هفتم تیر با انتشار بیانیه‌ای نسبت به توقف روند تولید و نمایش آثار نمایش خانگی هشدار دادند.

البته این سوی ماجرا، موافقانی هم داشت از جمله غلامرضا موسوی، تهیه‌کننده سینما که مواضعش نسبت به این واگذاری برای اهالی سینما موضوع تازه‌ای نبود و روز ۱۱ تیر روابط عمومی شورای عالی تهیه‌کنندگان به نقل از او آورد که قرارداد‌های منعقد شده برای شبکه نمایش خانگی، برای نمایش در VOD‌ها اعتبار قانونی ندارد و از پلتفرم‌های نمایش دهنده و فروشنده می‌توان به مراجع قانونی شکایت کرد.

در روز‌های بعد با داغ‌تر شدن این بحث، شمار بیشتری از گفتگو‌های رسانه‌ها با اهالی سینما و تلویزیون منتشر و روزبه‌روز بر اظهارنظر چهره‌های شناخته شده‌تر افزوده شد همچنانکه کیومرث پوراحمد، کارگردان سینما به ایسنا گفت که که فیلمنامه‌ای بسیار جذاب برای شبکه نمایش خانگی دارد، اما اگر قطعی شود که مجوز سریال‌های خانگی را صداوسیما می‌دهد، این فیلم‌نامه را کنار می‌گذارد، چون نمی‌خواهد با دستورالعمل‌های و بُکن و نَکن‌های صداوسیما کار کند.

فریدن جیرانی، دیگر کارگردان سینما نیز در بخشی از گفت‌وگویش با روزنامه اعتماد با تایید اینکه طبقه متوسط از سال ۸۴ به عنوان قهرمان از سریال‌ها خارج شد، افزود که مدیریت سعی کرد تفکر واحدی را در ساخت سریال‌ها دنبال کند که همین جهت فکری به کیفیت سریال‌ها لطمه زد و باعث شد، تماشاگر طبقه متوسط سریال‌های تلویزیونی را نبیند و از همین نقطه بود که فکر ساخت سریال خارج از تلویزیون شکل گرفت.

در ادامه این بحث‌ها سیدضیا هاشمی، رئیس جامعه صنفی تهیه‌کنندگان این کشمکش را سیاسی دانست و به ایلنا گفت: «وقتی تلویزیون با این همه شبکه داخلی و خارجی نتوانسته موفق عمل کند، چه اصراری برای این کار دارد».

گذشته از مباحثی که از کارگردانان و تهیه کنندگان سینما و تلویزیون مطرح کردند، مهدی کوهیان، تهیه‌کننده سینما و حقوقدان حوزه رسانه در یکی از اولین واکنش‌ها از منظر قانونی به این جریان پرداخت و با استناد به مصوبه ۲۸ سال قبل درباره آزادی فعالیت‌های ویدئویی در شورای عالی انقلاب فرهنگی، به «اعتمادآنلاین» گفت که نظارت بر وی‌اودی‌ها و شبکه نمایش خانگی بر عهده وزارت ارشاد است نه صداوسیما.
در میان فعالان حوزه فرهنگ اظهار نظر کسانی که خود دستی در شبکه نمیاش خانگی داشتند، خالی از لطف نبود. مصطفی کیایی، کارگردان سریال نمایش خانگی «هم‌گناه» که جز سریال‌های پرمخاب بود، یکی از آن‌ها بود که در گفت‌گویی با ایسنا چنین گفت: «دو راه بیشتر نمی‌ماند؛ یا دوباره این مخاطب را از دست بدهند تا آن‌ها به سمت شبکه‌های ماهواره‌ای بروند یا اینکه سعی نکنند از نظر اسمی و قواعدی دوباره کار‌ها را درگیر قواعد تلویزیون کنند که همین منجر به از دست دادن مخاطب می‌شود».

یک نام کشمکش را علنی کرد

همچنانکه اظهارنظر‌ها از سوی رسانه‌های مختلف دنبال می‌شد، انتشار یک خبر از سوی وزارت ارشاد، واکنش ساترا (سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر صداوسیما) را برانگیخت و اینچنین شد که پس از تقریبا دو ماه قفل سکوت میان دو وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صداوسیما شکسته شد.

ماجرا از این قرار بود که ۲۶ مرداد روابط عمومی سازمان امور سینمایی و سمعی بصری وزارت ارشاد اعلام کرد که در جلسه شورای پروانه ساخت آثار غیرسینمایی با ساخت مجموعه ترکیبی «همرفیق» به تهیه‌کنندگی و نویسندگی حسن خدادای پور و کارگردانی شهاب حسینی موافقت شد.

چند ساعت پس از آن روابط عمومی ساترا اظهار کرد که مسئولیت صدور مجوز برنامه‌های ترکیبی و تولیدات تلویزیونی برای انتشار در رسانه‌های صوت و تصویر، تنها در صلاحیت این سازمان است. اینبار، اما سازمان سینمایی به صورت رسمی موضع خود را اعلام کرد و یک روز پس از اظهارنظر ساترا، محمدمهدی طباطبایی‌نژاد، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی به خبرگزاری مهر گفت که طبق قانون مسئولیت صدور مجوز محتوا در شبکه نمایش خانگی، اعم از فیزیکی و مجازی با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

اختلافی که سیاسی شد

دو روز بعد از این جریان، پای شبکه نمایش خانگی به مجلس نیز باز شد و مرتضی آقاتهرانی، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس به تسنیم گفت: «مدیران ارشاد و سازمان سینمایی هم حتی می‌دانند که از این به بعد دیگر مسیر اعطای مجوز به محصولات شبکه نمایش خانگی و نظارت محتوایی بر این محصولات از مسیر ارشاد و زیرمجموعه‌های این وزارتخانه، نمی‌گذرد و تصمیم‌گیری برای اعطای مجوز کاملاً در اختیار سازمان مقررات است».

چند روز پس از آن یعنی دوم شهریور جامعه صنفی تهیه‌کنندگان سینمای ایران نیز در بیانیه‌ای خواستار فراهم شدن شرایطی به دور از هرگونه اعمال سلیقه برای تولیدات شبکه نمایش خانگی شد تا این رسانه فراگیر بتواند بیش از پیش در خدمت مردم باشد.

همچنین در همان هفته ابتدایی شهریور محمدمهدی عسگرپور و همایون اسعدیان از دیگر کارگردانان سینمای ایران با حضور در برنامه «کافه آپارات» به بررسی این موضوع پرداختند.

در بخشی از این برنامه عسگرپور اظهار کرد که با یک رادیو تلویزیون کاملا دولتی مواجه هستیم که در کنارش شبکه خصوصی هم وجود ندارد و به نظر می‌رسد سریال‌های شبکه نمایش خانگی در حال پرکردن خلائی هستند که باید تلویزیون در برخی شبکه‌های خود به آن می‌پرداخت و پرمی‌کرد.

اسعدیان نیز با بیان اینکه سریال‌های شبکه نمایش خانگی تماشاگر جدیدی اضافه کرده است، افزود: «تماشاگر تلویزیون را نگرفته، تماشاگر ماهواره را گرفته است. کمی به فضای جامعه نزدیک شده است. شکل و شمایل آدم‌ها در این سریال‌ها به شکل و شمایل مردم در خیابان شبیه است. سوژه‌هایی که به سراغش می‌روند کمی از التهاب می‌کاهد».

در همین اثنا بود که ایسنا گزارش داد ۲۶ نماینده مجلس شورای اسلامی طرح اصلاح بند (۲۹) ماده (۲) قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را به رئیس مجلس ارائه کردند که در تبصره‌های الحاقی این اصلاحیه قیده شده است: «صدور هرگونه مجوز و نظارت بر فرآیند تولید و پخش کلیه برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی از جمله ساختار‌های مستند، مسابقات، انیمیشن، سریال، برنامه‌های گفتگو محور و ترکیبی بر عهده سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران می‌باشد».

شروع نامه نگاری‌

با مطرح شدن دوباره شبکه نمایش خانگی در راس خبر‌های فرهنگی، اینبار وزارت ارشاد پررنگ‌تر ظاهر شد و روز ۱۸ شهریور علی‌اصغر کاراندیش، معاون حقوقی، امور مجلس و استان‌های وزارت ارشاد در نامه‌ای در ۶ صفحه و ۱۶ بند تناقض‌ها و تضاد‌های طرح مذکور با قوانین مرتبط با شرح وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را فهرست کرد. این نامه در بازگشت به نامه شماره ۶۲۹۶۸ مورخ ۰۵/‏۰۶/‏۱۳۹۹‬ موضوع طرح «اصلاح بند (۲۹) ماده (۲) قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (مصوب ۱۲‏/۱۲‏/۱۳۶۵)»، در ۱۶ بند نوشته شد و مخالفت وزارت ارشاد را با این طرح اعلام کرد.

البته سازمان صداوسیما هم این موضع وزارت ارشاد را بی‌پاسخ نگذاشت و روز ۱۹ شهریور خبرگزاری مهر به گزارش روزنامه جام جم وابسته به صداوسیما در این زمینه اشاره کرد که در آن این سازمان به نامه وزارت ارشاد پاسخ داده بود.

صادق امامیان، رئیس ساترا در بخشی از این گزارش به مسئولیت بر محتوا اشاره کرد: «ما به هیچ‌وجه مسؤولیت محتوا را به‌عهده نمی‌گیریم. ما مقررات خودمان را به رسانه‌ها اعلام می‌کنیم، آن‌ها یک مدیر محتوایی معرفی می‌کنند و ما دوره‌های آموزشی برای آن‌ها می‌گذاریم تا از سطح مدیریت آن‌ها مطمئن شویم».

در ادامه این گزارش عنوان شده است که امامیان پیش از این در نشست دیگری در حوزه قوانین نظارتی و سانسور بر محتوای آثار خانگی و رسانه‌های صوت و تصویر چنین بیان کرده است: «ما تقریباً هیچ سانسوری انجام نمی‌دهیم. مسؤولیت حوزه محتوا برعهده صاحبان رسانه‌هاست».

هرچند که به صورت علنی و رسمی نمی‌توان گفت: ساترا خواسته است این اطمینان را به کارگردانان و تهیه‌کنندگان بدهد که نگران محتوایی که قرار است از سوی سازمان صداوسیما مورد نظارت قرار بگیرد، نباشند، اما بنظر می‌رسد واکنش‌های گسترده‌ای که در چند ماهه اخیر بیان شده، تاثیر خود را گذاشته است تا رئیس ساترا چنین پاسخی بدهد.

از سوی دیگر، حسین میرزایی، یک عضو کمیسیون فرهنگی مجلس ۲۲ شهریور به ایسنا گفته است درباره طرح نمایندگان مجلس برای نظارت صدا و سیما بر شبکه نمایش خانگی و VOD و احتمال واگذاری شبکه نمایش خانگی به صدا و سیما به ایسنا گفته است که تا به امروز طرحی در این خصوص به کمیسیون فرهنگی مجلس ارجاع داده نشده است، بنابراین مباحثی که در این خصوص گفته می‌شود، صرفا گمانه زنی است.
با این اوصاف پرونده دعوای میان سازمان صداوسیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر سر نظارت بر شبکه نمایش خانگی همچنان باز است تا شبکه نمایش خانگی فراتر از یک بحث فرهنگی، حالا به اهرمی در میان جدال‌های سیاسی و اقتصادی نیز مطرح شود.
منبع: پارسینه

ارسال نظر

  • ناشناس

    چطوورس اون سرتووش فضوله اینجا پیدا نشدس ؟

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    نمای روز

    اخبار از پلیکان

    داغ

    حواشی پلاس

    صفحه خبر - وب گردی

    آخرین اخبار