آینده نظام سیاسی لبنان در کشاکش احزاب و جریان‌ها

پاریسنه- حمیدرضا ابراهیمی* : هفته آینده از حیث سرنوشت ساز بودن در آینده لینان هفته بسیار حساسی است. آنچه از ظواهر امر پیدا است امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، در بدو ورود به لبنان علیرغم شعار‌های تند علیه طبقه حاکم در ملاقات با محمد رعد پیام‌های اطمینان بخشی به حزب‌الله داده است و در آن به طور ضمنی نظم طایفه‌ای و سلاح حزب‌الله را تضمین و در مقابل همکاری حزب‌الله را در زمینه کنار زدن حسن دیاب و جایگزینی چهره‌ای عملگراتر و مورد قبول ۱۴ مارس خواستار شده است که این امر با کنار رفتن دیاب محقق شد و در سمت مقابل هم از ۱۴ مارس و مجمع نخست وزیران سابق فردی بدون جنجال انتخاب شد، اما این موضوع مورد قبول آمریکا واقع نشده و آمریکا به چیزی کمتر از حکومت تکنوکرات و ورود پرونده سلاح حزب‌الله به مذاکرات راضی نیست. در نهایت هم مصطفی ادیب، نخست وزیر پیش برد امور، پیش از تشکیل کابینه و برگزاری انخابات از این جایگاه کناره گرفت تا لبنان را بیش از پیش در ابهام سیاسی قرار دهد. در حال حاضر صورت بندی نیرو‌های سیاسی لبنان و حامیان خارجی آن و خواست اصلی آنان به این ترتیب است:

حزب‌الله و امل مایل به حفظ نظام طایفه ای و سهمیه‌بندی مقامات نه تنها در سطح سران قوا که حتی در وزارتخانه‌ها هستند. مقامات این دو حزب اگرچه از ناکارآمدی نظامی طایفه‌ای هم سخن می گویند، اما نه تنها نمی‌خواهند نظام طوایفی از میان برود بلکه می خواهند آن را به سطح وزرا هم تسری دهند. این دو گروه شیعه مورد حمایت ایران قرار دارند.

جریان ۱۴ مارس که تقریبا این روز‌ها مترادف با شخص حریری خواهان دولت تکنوکرات فراحزبی بدون مشورت با احزاب هستند که به نظر زمینه‌ای برای الغای پیمان طایف است. این جریان از دیرباز رابطه نزدیکی با عربستان سعودی داشته است.

جریان آزاد مسیحی به رهبری میشل عون، رئیس جمهور، هم با حمایت فرانسه هم ضمن موافقت کلی با نظام طوایفی با نوعی گردش وزرا بین طوایف و دولت نیمه تکنوکرات موافق است؛ و در این مرحله تقریبا از امل و حزب‌الله جدا شده محسوب می شود.

نکته مهم در این مرحله ورود جدی و مستقیم آمریکا است که بدون نیابت دادن به عربستان خودش وارد عمل شده و کار را به پشتوانه تحریم‌ها و فشار اقتصادی روی حزب‌الله پیش می برد و در حال حاضر فرانسه با مخمصه‌ای جدی روبرو است که اگر برابر حزب‌الله تسلیم شود عملا با از دست دادن حمایت آمریکا نمی تواند پروژه اقتصادی را برای بازسازی لبنان پیش ببرد.

در این میان ادیب هم گروه‌های شیعی را میان دو گزینه دولت تکنوکرات و استعفاء مخیر کرده بود که در نهایت هم راه دوم را پیش گرفت.

* کارشناس ارشد حقوق بشر، تحلیل گر مسائل غرب آسیا