گیلاس طبع سرد دارد یا گرم؟
گیلاس، آلوکک به میوه بسیاری از درختان سرده پرونوس گفته می‌شود که دارای هسته و گوشت‌دار است. این میوه تابستانی در دو نوع شیرین (گیلاس) و ترش (آلبالو) و به رنگ‌های صورتی، زرد، سیاه و قرمز در طبیعت یافت می‌شود. ترکیه، ایالات متحده آمریکا و ایران از عمده تولیدکنندگان میوه گیلاس در جهان هستند.
طبع گیلاس سرد و‌تر است و تمام قسمت های این میوه یعنی گوشت، دم، هسته، برگ و ساقه آن در طب و صنعت قابل استفاده است. میوه گیلاس تازه و خشک شده را به عنوان میان وعده و برای تهیه انواع دسر، مربا، مارمالاد، کمپوت، اسموتی، بستنی، آب (شربت) گیلاس، سالاد میوه، ماست میوه ای، غلات صبحانه و گیلاس پلو استفاده می‌کنند.
از چوب گیلاس به خاطر رنگ خاص آن در تولید مبلمان و میز و صندلی استفاده می‌شود.
این میوه تابستانی حاوی مقادیر بالای آنتوسیانین ها، کورستین، هیدروکسید سینامات، پتاسیم، کاروتنوئید ها، ملاتونین، فیبر ویتامین A، ویتامین C، کلسیم، پتاسیم، آهن و منیزیم است.
مهمترین خواص گیلاس
-گیلاس به دلیل دارا بودن بتاکاروتن و ویتامین C حاوی مقادیر بسیار بالای آنتی اکسیدان و ترکیبات ضد التهابی است؛ همین موضوع خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن و پیری زودرس را کاهش می‌دهد. همچنین ترکیبات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی گیلاس به کاهش درد عضلات پس از ورزش کمک کرده و آسیب و التهاب ناشی از تمرین را بهبود می‌بخشد.
-پلی فنول‌های موجود در گیلاس از آسیب سلولی جلوگیری کرده، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت، فراموشی و سرطان را کاهش داده و برای کاهش التهاب و بهبود کلی سلامتی بدن مفید است.
- فلاونوئیدها، کاروتنوئید ها، ویتامین A و ویتامین C موجود در گیلاس با از بین بردن رادیکال‌های آزاد خواص ضد سرطان دارند و به طور موثر رشد سلول‌های سرطانی را مهار می‌کنند.
- مقادیر بالای فیبر موجود در گیلاس باعث بهبود حرکات روده شده و برای پیشگیری و درمان یبوست مفید است.
- مقادیر بالای آنتی اکسیدان‌ها و ویتامین C موجود در گیلاس باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی، آنفلونزا، تب، سرفه و عفونت‌های باکتریایی، ویروسی و قارچی موثر است.
- آنتوسیانین‌ها و بیوفلاوونووئید‌های موجود در گیلاس باعث کاهش التهاب شده و به درمان سرد‌های میگرنی کمک می‌کند.
-مجاری ادراری، معده و لوله گوارشی را ضد عفونی می‌کند.
- گیلاس حاوی مواد مغذی با خاصیت سم زدایی قوی است، طبق گفته کارشناسان طب سنتی این خاصیت میوه گیلاس می‌تواند به پاکسازی کبد و درمان بیماری‌های کبد از جمله کبد چرب کمک کند.
- عصاره گیلاس سیاه تا ۸۹ درصد فعالیت آنزیم‌های عامل تشکیل پلاک دندان را متوقف می‌کند، بنابراین این میوه در جلوگیری از پوسیدگی دندان موثر است.
- مقادیر بالای فیبر موجود در گیلاس باعث بهبود هضم غذا شده و به درمان معده درد و سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند.
-خوردن گیلاس برای افرادی که تصلب شرائین، ناراحتی کبد و مشکل جمع شدن گاز در روده‌ها را دارند، مؤثر و مفید است.
- ویتامین‌های B مانند تیامین، ریبوفلاوین و ویتامین B ۶ موجود در گیلاس باعث بهبود متابولیسم و افزایش سوخت و ساز بدن شده و به کاهش وزن افراد کمک می‌کند. همچنین فیبر موجود در گیلاس ضمن کاهش اشتها با جلوگیری از پرخوری برای لاغری و کاهش وزن افراد مفید است.
-آهن موجود در گیلاس قرمز یا گیلاس سیاه می‌تواند به درمان کم خونی ناشی از فقر آهن کمک کند.
- گیلاس با دارا بودن ملاتونین به عنوان ماده موثر در تنظیم چرخه خواب می‌تواند برای درمان بی خوابی شبانه مفید باشد.
- فلاونوئیدها و کاروتنوئید‌ها و فسفر موجود در گیلاس قلب را از آسیب محافظت می‌کند و با کنترل ضربان قلب و کاهش کاهش کلسترول بالای خون خطر ابتلا به حملات قلبی را کاهش می‌دهد، گیلاس همچنین عضلات قلب را تقویت می‌کند.
-گیلاس با توجه به اثرات ضد التهابی قوی که دارد می‌تواند علائم بیماری‌های آرتروز و نقرس را کاهش دهد؛ همچنین با کاهش سطح اسید اوریک بدن به پیشگیری و درمان نقرس کمک می‌کند.
-بسیاری از مطالعات نشان داده که گیلاس احتمال استرس اکسیداتیو، التهاب و در نتیجه خطر ابتلا به آرتریت را کاهش می‌دهد.
- فلاونوئیدها و کاروتنوئید‌های موجود در گیلاس باعث بهبود کارایی مغز و بهبود حافظه شده و از بیماری‌های آلزایمر، پارکینسون، افسردگی، ناامیدی، اضطراب و استرس پیشگیری می‌کند.
- آنتی اکسیدان‌های موجود در گیلاس باعث بهبود بینایی شده و چشم‌ها را در برابر دژنراسیون ماکولا، التهاب و خشکی چشم و عفونت‌های چشم محافظت می‌کند.
- پتاسیم موجود در گیلاس نقش مهمی در کاهش فشار خون بالا دارد.
- آنتوسیانین بالای موجود در گیلاس با اثر بر روی پانکراس‌ها موجب افزایش تولید انسولین در بدن شده و به کاهش قند خون افراد مبتلا به دیابت کمک می‌کند.
- آنتوسیانین‌ها و بتا کاروتن موجود در گیلاس نقش موثری در درمان ریزش مو و جلوگیری از ابتلا به موخره دارد.
- در طب سنتی معتقدند که گیلاس برای رفع خشکی حلق و ریه مفید است.
- در گذشته پزشکان از گیلاس سیاه برای معالجه سنگ کلیه و ناراحتی‌های کیسه صفرا استفاده می‌کردند.
- افرادی که خونشان اسیدی است یا گوشت زیادی مصرف می‌کنند می‌توانند برای تصفیه خود خود گیلاس مصرف کنند چرا که کاهش اسید اوریک خون از دیگر خواص گیلاس است.
گیلاس با تولید هورمن شادی احساس خوبی در بدن افراد ایجاد کرده و سیستم اعصاب را تسکین می‌دهد.
مضرات گیلاس
خوردن هر چیزی بیش از حد اندازه می‌تواند مشکلاتی را برای اندام داخلی افراد ایجاد کند، بطور کلی خوردن گیلاس عوارضی برای کسی ندارد، اما ممکن است در برخی افراد واکنش‌های آلرژیکی به همراه داشته باشد.
-خوردن گیلاس بعد از غذا باعث سوء هاضمه و نفخ می‌شود، چون از هضم سریع غذا جلوگیری می‌کند. به همین دلیل توصیه می‌شود که بعد از غذا مصرف نشود.
- گیلاس اگر چه ملین خوبی است و یبوست را از بین می‌برد، اما به دلیل داشتن طبیعتی سرد مصرف زیاد آن باعث نفخ معده می‌شود.
- در هر فنجان گیلاس ۳ گرم فیبر وجود دارد اگر این میوه به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی با درصد فیبر بالا (حاوی ۲۵ تا ۳۰ گرم فیبر در روز) مصرف شود، علائمی مانند گاز روده، کرامپ‌های شکمی و نفخ را به دنبال خواهد داشت. (مواد غذایی حاوی فیبر علاوه بر گیلاس شامل انواع میوه، سبزیجات، غلات، آجیل، دانه‌ها و حبوبات می‌شود.)
-اگر گیلاس به جای سایر مواد مغذی ضروری بدن مصرف شود کمبود‌های تغذیه‌ای را به دنبال خواهد داشت چرا که فاقد میزان کافی از ویتامین ها، مواد معدنی، پروتئین غذایی و چربی‌های اشباع نشده است.
-اگر به گیلاس آلرژی داشته باشید شاهد کهیر و حس تنگی نفس و بسته شدن راه گلو خواهید بود، درصورت مشاهده هر کدام از این علائم بعد از مصرف گیلاس، از خوردن این میوه اجتناب کرده و به پزشک مراجعه کنید.
میزان صحیح مصرف گیلاس
در یک رژیم غذایی روزانه با ۱۶۰۰ کالری انرژی، می‌توان یک و نیم فنجان گیلاس دریافت کرد.
همچنین در یک رژیم غذایی با مصرف روزانه ۲۰۰۰ کالری انرژی و در رژیم غذایی ۲۸۰۰ کالری، به ترتیب میزان توصیه شده مصرف گیلاس دو فنجان و دو فنجان و نیم است.
