چه کسی برنده جنگ تجاری چین و آمریکا است؟

تحریریه پارسینه: آینده زنجیره های تامین جهانی در سایه بدتر شدن وضعیت روابط میان آمریکا و چین در هاله ای از ابهام قرار گرفته، این در جالی است که با وجود پیام‌های ضد و نقیض واشنگتن به پکن، جنگ تعرفه‌ای همچنان پابرجا مانده است.

در این میان، تهدید چین برای هنگ کنگ موجب می‌شود که حتی چشم اندازی برای بهبود روابط اقتصادی میان دو قدرت بزرگ، آمریکا و چین، همچنان مبهم باقی بماند.

در این شرایط، اصطکاک میان این دو کشور، آن هم در شرایطی که مسابقه‌ای در ابعاد جهانی برای تولید یک واکسن قابل اعتماد برای ویروس کرونا هم در گرفته است، بیش از هر چیز زنجیره‌های تامین جهانی را تهدید می‌کند.

به گزارش «بنیاد کارنگی برای صلح جهانی»، استراتژی ترامپ برای کاهش کسری بودجه آمریکا و تقویت اقتصاد این کشور از باوری ملی گرایانه به زنجیره‌های تامین بر می‌خیزد. در این مسیر، مشاور تجاری ترامپ، پیتر ناوارو، در اقدامی بسته ۲ تریلیون دلاری برای تحریک اقتصاد این کشور را امضا کرده که هدف از آن بازگرداندن مشاغل تولیدی به خاک آمریکا است.

داده‌های تازه انتشار یافته در باب تجارت جهانی نشان می‌دهد که تعرفه‌های تجاری وضع شده، به شکلی تناقض آمیز بر خلاف خواسته‌های کاخ سفید پیش رفته اند و در حالی که نتوانسته اند تراز تجاری ایالات متحده را بهبود بدهند، مازاد تجاری چین را افزایش داده اند و افزون بر این، مقاصد صادراتی این کشور را نیز متنوع‌تر کرده اند. البته این نکته را هم باید در نظر داشت که شیوع کرونا می‌تواند وضعیت بازی را تغییر بدهد.

از دیگر سو، برآورد‌ها نشان می‌دهند که فارغ از کاهش واردات نفت توسط آمریکا، کسری بودجه این کشور در واقع تعمیق هم شده است. به این ترتیب، این پرسش به میان می‌آید که اساساً این کشور با چه منطقی این سیاست حمایت گرایانه را اجرایی کرده است؟

بر اساس آمارها، واردات آمریکا در سال ۲۰۱۹ در مقایسه با سال پیش از آن حدود ۴۴.۳ میلیارد دلار کاهش یافته است. کاهش واردات از چین عامل اصلی این کاهش در واردات بوده که به دلیل وضع تعرفه بر روی واردات بیش از ۳۷۰ میلیارد دلار کالای چینی توسط آمریکا پدید آمده است. به این ترتیب، اگر سال ۲۰۰۹ میلادی (در میانه بحران اقتصادی جهانی) را کنار بگذاریم، واردات آمریکا از هیچ یک از شرکای تجاری اش تا به حال یک باره تا این اندازه کاهش پیدا نکرده است.

این در حالی است که کاهش واردات آمریکا از چین در سال ۲۰۱۹ در مقایسه با سال پیش از آن تنها ۱۶ درصد بوده و این نشان می‌دهد که تغییر در روابط تجاری در کوتاه مدت چقدر دشوار است. به عبارت ساده، داده‌های مورد اشاره در مورد میزان کاهش رخ داده در سطح واردات بزرگ نمایی کرده اند. یکی از دلایل این رخداد، بارگیری مجدد کالا‌های صادراتی در کشور‌های ثالث است. بر این اساس، مشتری نهایی در آمریکا نمی‌تواند مطمئن باشد که کالایی که به دستش می‌رسد واقعا از چین آمده یا نه. تجربه هم نشان داده که آمریکایی‌ها معمولاً کالا‌های تولید شده در چین را که مکزیک یا ویتنام عبور کرده است، به نام این کشور‌ها تحویل می‌گیرند.