قصد شبکه ملی اطلاعات فیلتر کردن نیست/ ماجرای افشای اطلاعات ۴۲ میلیون کاربر ایرانی در تلگرام

به گزارش پارسینه، سید ابوالحسن فیروز آبادی با حضور در برنامه «نگاه یک» با اشاره به تاریخچه و اهداف تشکیل این شورا در اسفند سال ۱۳۹۰ اظهارداشت: کار اصلی شورای عالی فضای مجازی عملاً در دولت یازدهم آغاز شد و با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری درباره لزوم راه اندازی شبکه ملی اطلاعات، نخستین بحث این شورا، شبکه ملی و اینترنت سالم بوده است.

وی با اشاره به تعریف شبکه ملی اطلاعات ادامه داد: بر اساس این شبکه، ارتباطات و نیاز‌های اطلاعاتی ایرانیان در مسیری در داخل کشور باید تامین شود و از مسیر خارج عبور نکند.

فیروزآبادی افزود: کسب استقلال در فضای مجازی و غلبه خدمات و محتوای ایرانی بر خدمات و محتوای خارجی از اهداف این شبکه است.

وی با اشاره به اینکه فضای مجازی، نوپدید و بر فناوری و تحولات بسیار سریع مبتنی است، اضافه کرد: این فضا روابط اجتماعی و اقتصادی را با سرعت بسیار زیادی متحول کرده است بنابراین بسیاری از کشور‌ها تدبیر کرده اند تا شورا‌هایی در این باره وجود داشته باشد تا بتوانند در مقابل تحولات فضای مجازی، تصمیم گیری کنند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: این تحولات بسیار عمیق هستند و به تصمیم گیری هوشمندانه با کمک همه دست اندرکاران دولتی، حکومتی و مردم نیاز دارد.

فیروزآبادی با اشاره به اینکه حکمرانی شبکه اینترنت از ابتدا از آمریکا آغاز شد افزود: اما به تدریج کشور‌ها متوجه شدند که باید این موضوع از انحصار شرکت‌های آمریکایی خارج شود و تدابیری اتخاذ کنند از جمله چینی‌ها همه نرم افزار‌ها (اپلیکیشن ها) و موارد بکارگیری وسیع بر روی شبکه اینترنت را شبیه سازی و موارد مشابه آمریکایی را فیلتر کردند.

وی ادامه داد: اخیراً در اروپا هم با تاخیر حدود ۸ ساله نسبت به ایران، به فکر افتادند که چگونه شبکه مجازی را مدیریت کنند و قوانینی را در این باره وضع کردند و در کنار اینترنت چینی، اینترنت اروپایی در حال شکل گیری است.

فیروزآبادی گفت: براساس اینترنت ایرانی یا شبکه ملی اطلاعات ایران قرار است همه شبکه‌های مجازی دنیا با رعایت قوانین داخلی کشورمان، در دسترسی مردم قرار گیرد و قصد شبکه ملی اطلاعات ایران در ابتدا فیلتر کردن نیست، اما اگر از قوانین کشورمان تبعیت نکنند و مسائل اجتماعی و امنیتی ما را در نظر نگیرند در آن زمان تدابیری برای پالایش آن پلتفرم‌ها انجام خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه پیش از شیوع کرونا جلسه شورای عالی فضای مجازی هر ماه یک بار برگزار می‌شد، افزود: پارسال فقط ۹ جلسه تشکیل شد، اما در سال ۱۳۹۷، یازده جلسه داشتیم و بر اساس آیین نامه ها، حداقل ماهانه یک جلسه باید تشکیل شود، اما مقام معظم رهبری تاکید داشتند این مقدار کم است و جلسات باید بیشتر برگزار شود.

فیروزآبادی اضافه کرد: سران سه قوه، ۷ وزیر و نیرو‌های لشکری، امنیتی و فرهنگی و دو نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و حدود ۸ نفر از نخبگان دانشگاهی در ترکیب شورای عالی فضای مجازی حضور دارند.

وی با اشاره به اینکه جلسات برگزار شده این شورا تاکنون مفید بوده است گفت: سند معماری شبکه ملی اطلاعات، ساماندهی پیام رسان ها، سند پیشگیری و مقابله با حوادث در فضای مجازی، سند هویت و سند بازی‌ها از جمله مصوبات این شورا در طول این چند سال است که منشاء تحول در فضای مجازی کشور شده است.

فیروزآبادی با بیان اینکه از دوران صنعتی در حال ورود به دوران فضای مجازی هستیم و سرمایه داری صنعتی در حال تبدیل شدن به سرمایه داری اینترنتی است گفت: به ویژه در دوران ترامپ، سرمایه داری اینترنتی به سرمایه داری آمریکایی اینترنتی تبدیل شده است و آمریکایی‌ها به شدت در رابطه با فضای مجازی اعمال حاکمیت می‌کنند و خود را متولی امنیت و فضای مجازی جهان می‌دانند.

وی افزود: آمریکائی‌ها به خودشان حق می‌دهند به هر جا که تشخیص دهند حمله سایبری کنند و کشور حمله کننده سایبری را هم خودشان تشخیص دهند و در برابر او اقدام سخت انجام دهند و برای این منظور با شرکت‌هایی مثل هوآوری چین برخورد می‌کنند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی با اشاره به اینکه آخرین جلسه این شوار، تیر ماه بوده است‌گفت: در حاشیه جلسه شنبه ستاد ملی کرونا از رئیس جمهور قول گرفتیم که هفته آینده جلسه این شورا برگزار شود.

فیروزآبادی افزود: کمترین غائبان را در جلسات شورای عالی فضای مجازی داریم و در بسیاری از جلسات، همه اعضا حضور دارند و به ندرت، یک یا ۲ عضو و با اجازه قبلی، غیبت دارند.

وی با اشاره به اینکه مصوبات شورای عالی فضای مجازی باید ضمانت اجرایی داشته باشد گفت: باید در ساختار کلان کشور در رابطه با شورا‌های عالی فکر اساسی شود و در رابطه با شورای عالی فضای مجازی هم باید تمهیدات بیشتری اندیشیده شود، زیرا از اهمیت زیادی برخوردار است.

فیروزآبادی افزود: در دولت دوازدهم تجهیزاتی که برای توسعه شبکه ملی اطلاعات در دولت قبلش در دوران وزارت آقای واعظی خریداری شده بود نصب و راه اندازی شد و عملا وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، خود را موظف به اجرای سند تبیین الزامات نمی‌دانست، اما موظف به اجرای شبکه ملی ارتباطات کشور می‌دانست.

وی گفت: وزارت ارتباطات، شبکه ارتباطی کشور را تا حد بسیار خوبی در کشور توسعه داد و اکنون شبکه ارتباطی به نسبت خوبی در کشورمان دائر است البته نقاط ضعفی هم دارد که در حال برطرف کردن آن هستیم.

وی ادامه داد: وضع کشورمان در بخش ارتباطات از بسیاری از کشور‌های منطقه بهتر است.

فیروزآبادی افزود: اختلاف دیدگاهی که وجود دارد این است که ما در مرکز ملی فضای مجازی و برداشتی که از سند شورای عالی فضای مجازی داشتیم اصرار شدید بر استقلال و خدمات فضای مجازی داخلی بومی است، اما دوستان در آنجا این مسائل را از حطیه وظایف خود خارج می‌دانند در حالی که مجری طرح شبکه ملی اطلاعات هستند.

وی ادامه داد: به همین علت اصرار داشتیم خدمات پایه از جمله پیامرسان‌ها و موتور جستجو و ایمیل را یا دولت، خودش اجرا کند یا از طریق واگذاری طرح‌های مزبور به بخش‌های خصوصی و عمومی، مسئولیت آن را بپذیرد که قرار شد طرح‌های خدمات پایه شبکه ملی اطلاعات را دولت انجام دهد و دولت باید برای شبکه ملی اطلاعات، تلاش بیشتری کند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: نظرمان در این شورا به هیچ وجه بر فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی نیست مگر شبکه‌های اجتماعی که سابقه امنیتی نامساعدی داشتند مانند توئیتر که در حوادث سال ۱۳۸۸ مداخله آشکار مبتنی بر اهداف کاخ سفید داشت.

فیروزآبادی افزود: پیامرسان تلگرام هم قول‌هایی را مبنی بر همکاری داده بود، اما شاهد روزانه ده‌ها شکایت کلاهبرداری، مفسد و حتی عملیات‌های تروریستی در کشور بودیم که از بستر تلگرام استفاده شد و طبیعی بود که با آن برخورد شود.

وی با تاکید بر اینکه مردم به پیامرسان‌ها و شبکه اجتماعی نیاز دارند، گفت: مردم به رسانه‌ای کاربرمحور نیاز دارند و این مورد قبول شورای عالی فضای مجازی است.

فیروزآبادی افزود: در ابتدای بستن پیامرسان تلگرام، پیامرسان‌های داخلی اقداماتی را انجام دادند و در آمادگی سخت افزاری و نرم افزاری برای ارائه خدمات قابل اعتماد به همه مردم ایران مشکلاتی داشتند به همین علت با هماهنگی قوه قضائیه اجازه داده شد پوسته‌هایی، موقت فعال باشند.

وی اضافه کرد: این پوسته‌ها اثرات خوبی داشتند، زیرا هدف ما این بود مردم از فیلتر شکن‌هایی که دستگاه‌های ارتباطی مردم را آسیب پذیر می‌کند نجات یابند و از تلگرامی استفاده کنند که موارد ضد اجتماعی و ضد فرهنگی نداشته باشد که مدتی از این پوسته‌ها استفاده شد، اما آمریکایی‌ها از این مسئله نگران شدند.

فیروزآبادی افزود: آن‌ها توطئه‌هایی در حوزه‌های ارز و گرانی و اعتصابات سراسری از طریق تلگرام داشتند، اما وجود این پوسته ها، اجرای توطئه‌های آن‌ها را با مشکل مواجه کرد بنابراین نسبت به حذف آن‌ها اقدام کردند.

وی ادامه داد: این اقدام تهاجمی آن‌ها بی سابقه بود، زیرا وارد ۳۰ میلیون دستگاه تلفن همراه کاربر ایرانی شدند و این نرم افزار‌ها (اپلیکیشن ها) را پاک کردند و این حادثه زنگ خطری بود که بسیاری از کشور‌ها را هوشیار کرد که نمی‌تواند نسبت به پلتفرم‌ها و سیستم عامل‌های آمریکایی بی توجه باشند.

فیروزآبادی اضافه کرد: ۹۹ درصد سیستم عامل‌هایی که در خدمات موبایل در جهان استفاده می‌شود به دو شرکت آمریکایی "گوگل" و "اپل" تعلق دارد و این زنگ خطری است و آمریکایی‌ها با چینی‌ها در این زمینه درگیر هستند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی افزود: افشای ۴۲ میلیون اطلاعات کاربری ایرانی، ربطی به این پوسته‌های تلگرامی نداشته است بلکه باگی در نرم افزار تلگرام وجود دارد و یکی از شرکت‌های کوچک خصوصی در داخل کشور از طریق خزش و استفاده از این باگ، این اطلاعات را جمع آوری کرد و بدون هرگونه حفاظتی، این اطلاعات را در یک بانک اطلاعاتی در یکی از دیتاسنتر‌های کشور ذخیر کرده بود که مورد تعرض قرار گرفت.

فیروزآبادی ادامه داد: در این بانکی که مورد تعرض قرار گرفت محتوای مکالمات و پیام‌ها وجود ندارد و فقط نام و شماره تلفن کاربر وجود دارد.

وی افزود: اصل جمع آوری اطلاعات توسط آن شرکت، خلاف نبوده است، اما نحوه حفاظت آن مشکل داشته است.

دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: با مذاکراتی که با شرکت‌های همراه اول و ایرانسل شروع کرده ایم امیدواریم به زودی این دو اپراتور، یک پیام رسان فراگیر ملی را عرضه کنند.

فیروزآبادی افزود: مصوبات شورای عالی فضای مجازی بر اساس شبه اجماع انجام می‌شود و نگاه دولت برای فراهم کردن یک پیام رسان نبوده است بلکه حمایت از بخش خصوصی در صورت ورود به این بخش را داشته است که این کافی نیست.

وی ادامه داد: سرمایه گذاران، حاضر به سرمایه گذاری در بخش پیام رسان‌ها نشدند، چون جنبه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پیام رسان‌ها از جنبه اقتصادی آن پر رنگ‌تر بود.

فیروزآبادی افزود: در حال حاضر از نظر اقتصادی و فنی، کشور در شرایطی است که شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌های بزرگ و با کیفیت در آن عرضه شود، ولی انگیزه اقتصادی محکمی در این رابطه وجود ندارد که نیاز به حمایت دولت دارد.

دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: یک شنبه یک مرکز ابری در وزارت ارتباطات با ظرفیت هزار سرور راه اندازی خواهد شد.

فیروزآبادی افزود: در حال حاضر در بخش پیام رسان ها؛ دولتی‌ها و شبه دولتی‌ها فعال‌تر هستند.

وی درباره امنیت اطلاعات و حریم شخصی افراد در پیام رسان‌های داخلی نیز گفت: مردم نگران امنیتشان در پیام رسان‌های داخلی نباشند و باوجود اخبار جعلی که در فضای مجازی منتشر می‌شود حتی یک مورد از نقض حریم خصوصی افراد هم گزارش نشده است.

فیروزآبادی ادامه داد: در حال حاضر حدود ۲۰ میلیون کاربر ایرانی در پیام رسان‌های داخلی مشغول فعالیت هستند، ولی به علت این که همه نیاز‌های آن‌ها برطرف نمی‌شود همزمان در پیام رسان‌های خارجی هم فعال هستند.

وی گفت: با تمهیداتی که آمریکایی‌ها در دنیا پیاده سازی کردند امکان اشراف مبسوط الید دولت‌ها را از بین برده اند و با هدف این کار انجام شده است و گمنامی را در اینترنت پیاده سازی کردند یعنی کاربرانِ اینترنت در دنیا احراز هویت نمی‌شوند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی افزود: بنا به توصیه دولت آمریکا، سکو‌های (پلتفرم های) آمریکایی که یکی از آن‌ها پیام رسان‌ها هستند برای همکاری کردن در برخورد با جرایم مقاومت می‌کنند.

فیروزآبادی با اشاره به اینکه در فضای حقیقی کنوانسیون‌هایی در نحوه رسیدگی به جرایم وجود دارد ادامه داد: در فضای مجازی کنوانسیونی به علت مقاومت آمریکایی‌ها شکل نگرفته است.

وی با بیان اینکه در موضوع اشراف بر فضای مجازی دو نکته امنیت و ایمنی وجود دارد، گفت: بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی، مسئولیت امنیت و سلامت هر دستگاه بر عهده بالاترین مقام آن دستگاه است.

فیروزآبادی افزود: در بخش‌های سلامت و ایمنی فضای مجازی کشور؛ ساختار‌هایی تشکیل شده است مثل کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه که ۹ دستگاه در آن عضویت دارند و همچنین ساختار‌های پلیس فتا، مدیریت راهبردی افتا و سازمان پدافند غیرعامل در حوزه امنیت فعال هستند و در رابطه با رسانه‌های رسمی هم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئول هست، ولی بعضاً این قابلیت به علت مقاومت پلتفرم‌های آمریکایی همکاری نمی‌کنند.

وی با بیان این که چرا اروپایی‌ها اینترنت اروپایی را مطرح کردند، گفت: اروپایی‌ها در جریانات ناآرامی‌های اجتماعی در فرانسه نقش پلتفرم‌های آمریکایی را مؤثر دیدند و در رابطه با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا این پلتفرم‌ها نقش خود را ایفا کردند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی افزود: در حال حاضر به دنبال تصویب کنوانسیون در بخش جرایم هستیم و تا این لحظه کشور‌های غیرمتعهد جذب شده اند و ایران از فعالان این حوزه است و رهبری این کار بر عهده ایران، روسیه و چین می‌باشد.

فیروزآبادی ادامه داد: یک سری از جرایم وجود دارد که در فضای حقیقی، شبیه آن وجود دارد، ولی در فضای مجازی شاهد جرایمی هستیم که مربوط به همین فضاست که این جرایم در حوزه پلتفرم‌ها انجام می‌شود و حریم خصوصی و کسب و کار فرامرزی را در بر می‌گیرد که در این رابطه قوانین ما رسیدگی کافی را ندارند.

وی از مجلس شورای اسلامی درخواست کرد تا در این بخش به کمک شورای عالی فضای مجازی بیاید.

فیروزآبادی گفت: یکی از کار‌های سنگین که مرکز ملی فضای مجازی در شرایط کرونا انجام داد؛ مقابله با اخبار دروغ در این بخش بود.

وی با اشاره به این که بسیاری از جرایم اینترنتی توسط ضابطان قضایی قابل شناسایی است افزود: منشأ داخلی جرایم قابل شناسایی هستند، ولی در بعضی از موارد قانون، ساکت و یا فرآیند رسیدگی قانونی بسیار طولانی است.

دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: در بخش اخبار جعلی (فیک نیوز)، قانونی در رابطه با بازنشر از رسانه‌های غیررسمی نداریم.

فیروزآبادی افزود: تا قبل از فضای مجازی، رسانه‌ها همه رسمی بودند، ولی با توسعه فضای مجازی، رسانه‌های غیررسمی که کاربرمحور هستند اقدام به اخبار دروغ در موضوع اختلافات قومی، اشکالات اجتماعی، سوء ظن و اختلافات عقیدتی و فرهنگی می‌کنند.

فیروزآبادی افزود: اگر ما جایگزین خوبی در بخش پیام رسان‌ها داشته باشیم اینستاگرام هم همکاری بهتری با ما خواهد داشت.

وی درباره آموزش مجازی برای دانش آموزان هم گفت: براساس مطالعات، کلاس‌های مجازی در پیام رسان‌های غیررسمی برگزار می‌شد که در مرحله اول بنا را بر استفاده از پیام رسان‌های داخلی گذاشتیم و این پلتفرم را طوری طراحی کردیم که تنها مختص کار آموزش باشد و در این زمینه بخش خصوصی باید فعال باشد و محصولات خود را با ضوابط وزارت آموزش و پرورش عرضه کند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی ادامه داد: در سامانه شاد فقط محیط دانش آموزی است و در نسخه جدید امکان ارتباط دانش آموزان یک مدرسه با هم را مهیا کردیم و دائم در حال بازنگری هستیم.

فیروزآبادی گفت: برای رفع دغدغه والدین، اپراتور‌ها ملزم به ارائه سیم کارت شاد شده اند.

وی افزود: درحال حاضر با شرایط سخت تحریم که توسط آمریکایی‌ها بر کشور تحمیل شده است نگران اقدام دیوانه وار آمریکایی‌ها مبنی بر بستن پلتفرم‌های در حال استفاده در کشور هستیم لذا باید در شبکه ملی یک سیستم عامل، درگاه ورودی فضای مجازی، پلتفرم‌های سلامت، آموزش، رسانه، اطلاع رسانی و دولت الکترونیک بومی داشته باشیم.

فیروزآبادی افزود: در حال حاضر بانک‌های کشور از پلتفرم بومی استفاده می‌کنند، ولی مابقی حوزه‌ها هنوز کامل نشده اند و در بخش آموزش هم گام‌های موثری برداشته ایم.

وی تأکید کرد: از مردم و مسئولان انتظار داریم که از پلتفرم‌های ایرانی حمایت کنند و همچنین به مسئولان توصیه کرد که در کنار استفاده از پلتفرم خارجی از پلتفرم ایرانی هم استفاده کنند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی در پایان این برنامه درباره زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات گفت: در حال حاضر این شبکه حدود ۲۵ درصد پیشرفت داشته است.