انیس نقاس در گفت‌وگو با فارس: دمشق بحران را پشت سر می‌گذارد

به گزارش فارس، با شعله ور شدن آتش انقلاب‌های اسلامی در مصر و تونس، بحرین یمن و لیبی که به اعتقاد ناظران سیاسی متاثر از بیداری اسلامی بوده و سرنگونی نظام‌های دیکتاتور نزدیک به آمریکا و رژیم صهیونیستی را هدف قرار می‌دهد و بویژه با سرنگونی رژیم مبارک به عنوان هم پیمان اصلی واشنگتن و تل آویو و فروپاشی هسته مرکزی ائتلاف موسوم به کشورهای میانه روی عربی، غربی‌ها و متحدان عربی آنها در منطقه از جمله عربستان و قطر و جریان 14 مارس همه تلاش خود را برای ایجاد ناامنی در سوریه به کار بستند تا شاید از این طریق بتوانند تحولات منطقه خود را به نفع خود تغییر دهند و گامی در راستای تامین امنیت دشمن صهیونیستی ملت‌های منطقه بردارند.

خبرنگار ما این بار به سراغ انیس نقاش کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه رفت تا دیدگاه وی را درباره آخرین تحولات عرصه سیاسی سوریه و منطقه از زبان وی جویا شود. مشروح این گفت‌وگو به شرح زیر است.

فارس - در ابتدا لازم است ارزیابی کلی از تحولات سوریه داشته باشیم و در ادامه به بازیگران عرصه سوریه و دستان پشت پرده در تحولات اخیر این کشور بپردازیم. لطفا به عنوان اولین سئول بفرمایید که آخرین تحولات سوریه را چگونه ارزیابی می‌کنید و به نظر شما حوادث سوریه به کدام سمت پیش خواهد رفت؟

تلاش ناکام غرب در عدم همراهی ملت سوریه با خود در جنگ علیه نظام اسد

انس نقاش: نخست باید بگویم که پس از ایراد مواضع رئیس جمهور سوریه جناب آقای بشار اسد و گردهمایی‌های فراگیر ملت سوریه در تمامی شهر های این کشور در تایید روند اصلاحات اعلام شده و حمایت از نظام کشورشان، معتقد هستم که قدرت‌های خارجی و حتی گروه‌های معاند داخلی در مواضع خود تجدید نظر کردند. به عبارت دیگر آنها مجبور شدند تا در مواضع خود تجدید نظر کنند. زیرا مشخص شد که بعد از چندین ماه از آغاز این بحران و به رغم مانورهای تبلیغاتی رسانه‌ها و درگیری های مسلحانه و خشونت بار و تظاهرات ساختگی در چندین شهر کشور، نتوانستند ملت سوریه را به مسیر مورد نظرشان بکشانند و به اصطلاح سوار موج شوند و مطالبات را به سود خود مصادره کنند.

معارضان داخلی با دخالت خارجی علیه این کشور مخالفند

از سوی دیگر شاهد تحولاتی در عرصه داخلی و خارجی بودیم. در عرصه داخلی گروه‌های معارض داخلی موضع نهایی خود را در قبال تحولات جاری سوریه اتخاذ کردند و مقرر کردند که مخالفت سیاسی هوشیارانه ای را آغاز کنند که با هر گونه دخالت بیگانگان مخالفت می‌کند و همچنین خط سیاسی مشخصی و واضحی را برای خود برگزینند. این اقدام در راستا و همگام با ابتکار نظام حاکم در برگزاری گفت‌وگوی ملی و بر خلاف اهداف دشمنان ملت سوریه صورت گرفت.

همچنین کشورهای همسایه مانند ترکیه و همچنین کشورهای دور از جمله آمریکا به تجدیدنظر در مواضع و سیاست‌های خود پرداختند. این در حالی است که قبلا گمان می‌کردند که نظام اسد به پایان راه و مرحله سقوط و سرنگونی نزدیک می‌شود.

فارس- جنابعالی به روابط سوریه و ترکیه که اخیرا دستخوش تنش شده است اشاره داشتید. سوال اینجاست که آیا ترکیه احتمال دارد به غرب اجازه دخالت نظامی در سوریه را بدهد؟ مانند آنچه در لیبی شاهد بودیم؟

دخالت خارجی در سوریه تبلیغات رسانه ای است

انس نقاش- موضوع دخالت بیگانگان در سوریه اصلا مطرح نیست البته این موضوع سابقا مطرح بوده که غرب به صورت تدریجی دخالت نظامی را آغاز کند اما فقط در حد تبلیغات رسانه ای باقی ماند و به نظر من چند عامل اساسی از بروز این رویداد جلوگیری کرد اول این که سوریه تنها نیست بلکه جمهوری اسلامی ایران با تمام قوا در کنار سوریه ایستاده است و عراق نیز هرگز راضی به مداخله نظامی بیگانگان در سوریه نخواهد شد و پیام‌های روشنی به آنکارا ارسال شده است. مبنی بر اینکه سوریه زیر بار دخالت نظامی نمی رود.

ارتش سوریه یکپارچه و منسجم است

موضوع دیگر عدم ترس سوریه از هر گونه توطئه‌ ی خارجی است به گونه‌ای که تانک‌های دمشق تا مرزهای ترکیه پیش رفته و مجموعه‌های مسلح را تحت پیگرد قرار دادند و این امر بیانگر قدرت نظام سوریه است که دارای ارتشی یکپارچه است و به کسی اجازه نمی دهد آن چه که در لیبی اتفاق افتاد را در سوریه تکرار کند. از سوی دیگر شهروندان سوریه با راهپیمایی میلیونی خود به قدرت‌های خارجی اعلام کردند که ملت سوریه با حکومت همراه است و خواهان اصلاحات است نه سقوط حکومت. و در هیچ حالتی اجازه دخالت را به بیگانگان نخواهد داد.

فارس- به نظر شما دولت سوریه تا چه میزان از بحرانی که گفته می‌شود هدف آن سرنگونی نظام بود عبور کرده است؟

لزوم بازسازی و ساماندهی گروه‌های داخلی

انس نقاش- چنین موضوعی دیگر مطرح نیست زیرا بحث سرنگونی نظام سوریه مربوط به گذشته بوده و در موضوعات روز هیچ محلی از اعراب ندارد. بدین معنی است که سوریه کاملا از این مرحله عبور کرده و تنها چیزی که در حال حاضر در محافل سیاسی مطرح است بحث بازسازی و ساماندهی گروه‌های داخلی است تا از همه پیامدهای تحولات اخیر با امنیت و حداقل زیان‌های اقتصادی و اجتماعی و روانی عبور کرده و در راستای ساختن سوریه ای جدید به ریاست جمهوری بشار اسد گام برداشته شود.

فارس- همانطور که می‌دانید کشورهای غربی بازی را از مطرح ساختن گزینه‌ها یا راه‌حل سیاسی به اعمال تحریم‌های اقتصادی تغییر دادند. نخست اینکه پیامدهای این تحریم‌ها بر دمشق چگونه می‌باشد و جمهوری اسلامی ایران چگونه می‌تواند با ایفای نقش خود به عنوان هم پیمان سوریه از شدت این تحریم‌ها بکاهد؟

سوریه به تحریم های بین المللی عادت کرده است

انیس نقاش - نخست باید بگویم سوریه مانند ایران به این تحریم‌های بین المللی عادت کرده است و هیچ گاه چشم به راه مساعدت‌های خارجی نبوده است و حتی می‌توان گفت سوریه وام‌های کلانی از خارج دریافت نکرده است بنابراین هر گونه اعمال تحریم‌ تاثیر چندانی بر دمشق نخواهد گذاشت. این تحریم‌ها در راستای فشارهای روانی بوده که تنها در بخش‌های توریسم در سوریه تاثیر منفی گذاشته است زیرا متاسفانه توریست‌های خارجی به علت ناآرامی‌ها اخیر سوریه را ترک کرده اند و این امر موجب کاهش رونق هتل‌ها و رستوران‌ها شده است. و حمل و نقل داخلی نیز کمتر شده اما این تغییرات داخلی هستند و ربطی به تحریم های خارجی ندارند.

همکاری اقتصادی و سرمایه گذاری ایران در سوریه

و اما در خصوص اینکه ایران چگونه می‌تواند به سوریه کمک کند، اخیرا شاهد امضای معاهدات تجارت آزاد بین دو کشور بودیم. و همچنین ایران از مدت‌ها قبل پروژه‌های اقتصادی بزرگی در سوریه داشته و می‌تواند با تقویت همکاری‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری ضمن کمک به کشور سوریه، با بهتر شدن اوضاع سودهای کلانی به دست آورد. این موضوع همچنین به نفع سوریه نیز می‌باشد. بدین معنی که به جای اینکه سوریه به سوی کشورهای غربی روی بیاورد می‌تواند با سرمایه‌گذاری مشترک با جمهوری اسلامی ایران در راستای تقویت فعالیت‌های اقتصادی گام برداشته و تکنولوژی مدرن را به کشور خود منتقل کند.

فارس- جنابعالی به عنوان یک ناظر سیاسی مسائل ایران و سوریه چه توصیه‌هایی در این زمینه دارید؟

سرعت عمل ایران و سوریه در اجرای معاهدات اقتصادی

انس نقاش- مایل هستم در اینجا تاکید کنم که ایران و سوریه باید در اجرا کردن معاهدات اقتصادی پشین خود سرعت عمل به خرج دهند و با مشارکت دادن کشور عراق به قدرتی اقتصادی منطقه تبدیل شود زیرا کشور عراق نقطه وصل و ارتباط بین ایران و سوریه است و در خصوص زمینه‌های حمل ونقل ریلی و لوله‌های گاز و تجارت مشترک نقش مهمی را بازی می‌کند که با هماهنگی این سه کشور سودهای کلانی به هر سه طرف می‌رسد.

فارس- ارزیابی استراتژیک شما از آینده تحولات سوریه چیست؟

سوریه با عبور از بحران قوی تر از گذشته خواهد شد

انس نقاش- سوریه با پشت سر گذاشتن بحران اخیر قوی‌تر از گذشته خواهد بود و باید به این نکته توجه داشته باشیم که گذر موفقیت آمیز دمشق از توطئه‌هایی که برای آن چیده شده‌اند، با خروج نیروهای آمریکایی از عراق همزمان خواهد بود و در نتیجه آینده این منطقه متعلق به ایران و سوریه خواهد بود که در مقابل فشارهای آمریکا مقاومت کرده و با خروج نیروهای اشغالگر منطقه به سمت همکاری‌های مشترک در زمینه های اقتصادی و امنیتی پیش خواهد رفت.

فارس- چنانچه بخواهیم گریزی به گذشته بزنیم، به نظر شما بازیگران بحران اخیر سوریه کدام کشورها بودند. به عبارت دیگر کدام قدرت‌ها در دسیسه‌چینی علیه دمشق هم دست شده‌اند؟

نقش بازیگران منطقه ای و فرامنطقه در تحولات سوریه

انس نقاش- برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس مانند قطر که نقش کلیدی در این جریان داشت و با بسیج کردن رسانه‌های خود به فرافکنی و سیاه نمایی علیه نظام پرداخت و همچنین کشورهای اروپایی، اردن هاشمی در بحران سوریه دخیل بودند البته در خصوص اردن باید بگویم دخالت‌های امان به فعالیت‌های اطلاعاتی محدوده بود که پس از مدتی متوقف شد. نقش ترکیه را نمی‌توان در این زمینه نادیده گرفت. در حقیقت آنکارا به دنبال بروز تغییراتی در سوریه در راستای مصالح و منافع برخی قدرت‌های خارجی بود. آمریکا را می‌توان طراح و مهندس حوادث سوریه نامید زیرا خواستار سرنگونی نظام سوریه و ایجاد خاورمیانه جدید است تا بتواند جای پایی را با عنوان پلیس خاورمیانه، در منطقه باز کند که حافظ منافع آمریکا باشدد و بدین ترتیب هزینه‌ها و زیان‌های نظامی و اقتصادی کاخ سفید را جبران کند.

فارس - برای من به عنوان خبرنگار جالب است اینکه جنابعالی هیچ اشاره‌ای به عربستان و لبنان در تحولات سوریه نکردید. آیا واقعا ریاض و بیروت نقشی در حوادث سوریه نداشتند؟

عربستان و جریان 14 مارس لبنان در تحولات سوریه نقش دارند

انیس نقاش- چرا این کشورها نیز در حوادث سوریه دست داشتند البته در خصوص لبنان باید بگویم که تنها گروهی از جریان‌های سیاسی لبنان به توطئه علیه سوریه پرداختند ودر نتیجه توطئه آنها کوچک بوده و نمی توان به همه لبنانی‌ها تعمیم داد. که البته این گروه کوچک لبنانی بازیچه سیاست‌ های برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و آمریکا بود. به عبارت دیگر این گروه لبنانی ابزار این قدرت‌های خارجی بوده و خود نقشه ای نداشت. اما نقش عربستان در قبال تحولات سوریه متناقض بوده و از یک طرف نگران کشیده شدن این تحولات به داخل ریاض بوده واز طرف دیگر و در همان حال برخی گروه‌ های تندرو سعودی از مخالفان سوریه حمایت کرده و خواستار اعمال تغییراتی در منطقه بوده است.

فارس- تاکنون به کشورهایی که در تحولات سوریه نقش منفی داشتند پرداختیم آیا می‌توانید به نقش کشورهای دوست سوریه در تحولات اخیر اشاره‌ای کنید؟

نقش کشورهای حامی سوریه در تحولات اخیر این کشور

انیس نقاش- از جمله این کشورها می‌توان به جمهوری اسلامی ایران و بخش بزرگی از لبنان (حزب‌الله و گروه‌های مقاومت) و روسیه و چین اشاره کرد که تاثیر هر کدام از آنها نسبی به نظر می‌رسد زیرا نقش اصلی را در این زمینه خود ملت سوریه انجام داد و با حمایت و همدلی توانستند در مقابل توطئه‌های بیگانگان سینه سپر کنند.

فارس- در پایان نکته ای باقی مانده بفرمائید؟

لزوم تاسیس یک سازمان منطقه ای اقتصادی

انیس نقاش: از این فرصت استفاه می‌کنم و بر لزوم شتاب جهت از سرگیری و تحکیم روابط اقتصادی و امنیتی و سیاسی بین کشور های منطقه تاکید می کنم تا به این وسیله گامی در راستای تاسیس یک سازمان منطقه‌ای اقتصادی برداشته شود. زیرا با خروج نیروهای آمریکا از منطقه شایسته است که کشورهای منطقه با همکاری جای خالی آنها را پر کند.