میراث ادبی خاندان صاحب جواهر در یک کتاب

وب‌سایت کتابخانه مجس نوشت:

آیت الله العظمی شیخ محمد حسن نجفی (ره) فقیه مشهور قرن سیزدهم و مؤلف کتاب معروف جواهر الکلام، پس از آن که در نجف اشرف فوت کرد، فرزندان و نوادگانش خانواده گسترده‌ای را تشکیل دادند که به آل صاحب جواهر مشهور شدند.

این خاندان در دوره‌های بعدی نقش تأثیرگذاری در تحولات حوزه علمیه نجف اشرف، عراق و ایران داشتند.

آل صاحب جواهر کم کم در عراق، خانواده بسیار نیرومندی شدند و دو ویژگی مهم در آنها بروز کرد. یکی چیرگی در شعر و ادبیات و دیگری اهمیت به علم و دانش. عالمان و دانشمندان متعددی نیز در بین آنها وجود داشته و دارند. آل صاحب جواهر در تاریخ عراق معاصر نیز نقش مهم داشتند و چند نفرشان نیز به دست صدام به شهادت رسیدند.

معروف‌ترین شاعر این خاندان محمد مهدی الجواهری شاعر معاصر و مشهور عراقی است و فعلا سرشناس‌ترین عالم آنها آیت الله شیخ حسن الجواهری است که در نجف اشرف حضور دارد. خاندان صاحب جواهر اکنون در عراق خاندانی خوشنام، مشهور و عالم پرور است.

سید عبدالستار حسنی در مقدمه کتاب درباره این خاندان گفته است، بهترین وصف درباره آنها، آن است که ثعالبی در یتیمة الدهر درباره آل حمدان و امیران شیعی دولت حمدانی نقل کرده است. وی درباره حمدانیان چنین نقل کرده: «بنوحمدان، اوجههم للصباحة و السنتهم للفصاحة و ایدیهم للسماحة و عقولهم للرجاحة ...» و انا اقول: لو أنّ ابامنصور الثعالبی رأی آل صاحب الجواهر، لأضاف الی هذه الاوصاف علی طریقته فی التزام السج: «و قلوبهم للعلم و النصاحة، و محاتدهم للنجابة و الصراحة». (ص 11)

کتاب حاضر سرنوشت جالبی دارد. آقای شیخ حسن جواهری به تازگی درباره این کتاب گفته است:

بعد از صدام که به عراق رفتیم، کتابی در کتابخانه پدر و جدمان بود با عنوان «ما قیل فی صاحب الجواهر و اولاده من الشعر». شعری هم در باره شیخ جواد بود که از زعمای سیاسی انقلاب عراق دوره اصفهانی و نائینی بوده است. الان این کتاب با اشعاری از من و برادرم شیخ محمد در باره صاحب جواهر و خاندان در هشتصد صفحه چاپ شده است. اسم کتاب «اسنی الذخائر من تراث آل صاحب الجواهر». دو نفر از اساتید با نام سید عبدالستار حسنی و شیخ ماجد حمد الطائی آن را تصحیح کرده اند و همین تازگی از چاپ درآمده است. (یاد یار مهربان، سفرنامه عمره شعبانیه دکتر رسول جعفریان)

فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر است:

• مقدمة الشیخ ماجد حمد الطائی
• رسالة السید عبدالستار الحسنی
• مقدمة السید عبدالستار الحسنی
• مقدمة الدکتور حسین علی محفوظ
• الجزء الاول
• فی التهانی و التبریکات و التعازی و المراثی
• الجزء الثانی
• ما الفی فی رثاء آیة الله العظمی الشیخ عبدالرسول الجواهری
• القسم الاول: ما ألقی فی الفواتح
• القسم الثانی: ما ألقی فی الاربعینیه
• القسم الثالث: ما ألقی بی الذکری السنویه
• الجزء الثالث
• القسم الاول: ما قیل فی آیة الله الشیخ محمد حسن نجل آیة الله الشیخ محسن الجواهری
• القسم الثانی: ما قیل فی آیة الله الشیخ حسن الجواهری نجل المرحوم الشیخ محمد تقی الجواهری
• القسم الثالث: متفرقات
• مسرد أسماء الشعراء و اصحاب الکلمات
• مسرد المحتویات

مشخصات کتاب:

اسنی الذخائر من تراث آل صاحب الجواهر، تحقیق سید عبدالستار الحسنی، ماجد الطائی، بیروت، العارف للمطبوعات، الطبعة الاولی، 1433ق.