اعزام مزدوران سوری به یمن؛ ورود ترکیه به یک جنگ پیچیده دیگر

به گزارش «پارسینه»، پس از چندین موضع‌گیری تقریباً بی سابقه ترکیه در سازمان ملل در مورد به زیر سوال بردن کشور‌های متجاوز به یمن به ویژه امارات در هفته‌های گذشته، اکنون گزارش‌ها حاکی از آن است که ترکیه در حال جمع آوری مزدورانی است که در سوریه میجنگند تا آن‌ها را در راستای حمایت از حزب الاصلاح، که دیدگاهی نزدیک به اخوان المسلمین دارد، به یمن بفرستد. در همین رابطه مدیر دیدبان حقوق بشر سوریه مدعی شده اطلاعاتی وجود دارد که نشان می دهد نیرو‌های ترکیه در ازای پرداخت هزاران دلار، در حال انتقال گروهی از شبه نظامیان مزدور حاضر در سوریه از عفرین به قطر تا این نیرو‌ها به یمن منتقل شوند.

به نظر می‌رسد ترکیه علی رغم بی میلی سال‌های گذشته در حال ورود به پرونده یمن است و این سوال مطرح می‌شود که این کشور با چه هدفی در حال ورود به پرونده یمن بوده و این امر چه تاثیراتی بر بحران یمن و تحولات منطقه‌ای خواهد داشت؟ «الوقت» به این سوال پاسخ داده است:

دولت ترکیه در طی سال‌های اخیر و در پرونده‌های مهم منطقه‌ای و به طور مشخص در پرونده سوریه، به صورت تدریجی بر نقش سازمان امنیت این کشور (میت) به ریاست هاکان فیدان، افزوده است. رضایت خاطر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه از عملکرد این سازمان باعث شده است تا میت نقش پررنگ تری را در سیاست خارجه ترکیه برعهده گیرد.

این سازمان به طور مشخص پرونده لیبی را در اختیار دارد و نقش اول را در پیشبرد راهبرد‌های ترکیه در این پرونده ایفا می‌کند. این امر از حضور هاکان فیدان در اغلب سفر‌های هیئت‌های ترکیه‌ای به طرابلس و حضور در اغلب جلساتی که با موضوع لیبی برگزار می‌شوند، مشهود بوده و رئیس جمهور ترکیه نیز چندی پیش از نقش آفرینی مثبت این سازمان در لیبی قدردانی کرد.

در همین رابطه نکته حائز اهمیت آن است که با در اختیار گرفتن پرونده لیبی توسط میت، این سازمان برنامه‌ای را طراحی و اجرا کرد که براساس آن نیرو‌های مسلحی که در سوریه می‌جنگیدند، جهت حمایت از دولت وفاق ملی به لیبی اعزام شدند. این برنامه توانست ضمن کاهش هزینه‌های جانی و مالی ترکیه، با توجه به تجربه بالای این نیرو‌ها در جنگ داخلی چند ساله سوریه، کمک شایانی به دولت وفاق ملی کرده و حتی وضعیت نیرو‌های فائز سراج را از موضع تدافعی به موضع تهاجمی تغییر دهد. این برنامه که تاکنون نتایج خوبی برای ترکیه به همراه داشته سازمان امنیت ترکیه را بر آن داشته است تا همین سناریو را در قبال پرونده یمن نیز پیاده کند. در همین رابطه میتوان گزارش دیده بان حقوق بشر سوریه در اواسط ژوئن را سندی بر این مدعا دانست که بر اساس آن نیرو‌های اطلاعاتی ترکیه در عفرین سوریه اتاق عملیاتی را برای انتقال مزدوران سوری برای مشارکت در جنگ یمن تشکیل داده بودند؛ لذا به نظر می‌رسد استفاده از مزدوران سوری به یک راهبرد کلان برای سازمان امنیت ترکیه تبدیل شده است تا از این طریق اهداف خود را در پرونده‌های حساس منطقه‌ای دنبال کند.

به نظر می‌رسد آنکارا از ورود به پرونده یمن که با محوریت سازمان امنیت این کشور صورت می‌گیرد، چهار هدف عمده را در نظر دارد:

۱. ترکیه قصد دارد با حمایت از گروه‌های نزدیک به خود در یمن، حضور و نفوذش را در تنگه باب المندب ارتقاء بخشد و با توجه به دراختیار داشتن و امکان استفاده از یک پایگاه نظامی در سومالی که نزدیک‌ترین پایگاه نظامی ترکیه به آن منطقه است، این امر را تسهیل کند.

۲. با نزدیک شدن پرونده سوریه به نتیجه نهایی، ترکیه قصد دارد تا از بخشی از مزدوران مسلح نزدیک به خود که کارکردی در سوریه ندارند در پرونده‌های دیگر منطقه و در راستای تحقق اهدافش استفاده کند.

۳. ترکیه قصد دارد با تقویت ضلع اخوانی پرونده یمن ضمن قدم گذاشتن در همان مشی سیاسی که طی سال‌های اخیر در نظر داشته است، جبهه‌ای جدید را علیه محور سعودی-اماراتی بگشاید که این جبهه به دلیل نزدیک جغرافیایی با این دو کشور از موقعیت مناسبی برای آسیب رساندن به آن‌ها برخوردار است و از طرفی قدرت چانه زنی ترکیه در دیگر پرونده‌های منطقه که به نحوی در آن در تقابل با این محور قرار گرفته است را نیز افزایش می‌دهد.

۴. ترکیه در شرایط فعلی بحران یمن (بالاخص تحولات جنوب یمن) که در حال ورود به شرایطی حساس و سرنوشت ساز است، قصد ندارد تا با اتخاذ موضعی منفعلانه از دیگر رقبای منطقه‌ای خود که نقش پررنگی در این منطقه استراتژیک ایفا می‌کنند، عقب بیافتد؛ لذا ملاحظات ترکیه صرفا معطوف به عربستان و امارات نبوده و این کشور نقش آفرینی ایران در این پرونده را نیز مدنظر دارد.

از سویی دیگر آثار ورود ترکیه به پرونده یمن نیز به خودی خود قابل ملاحظه بوده و این امر سبب تقابل جدی‌تر محور اخوانی منطقه (قطر و ترکیه) با محور سعودی-اماراتی-مصری خواهد شد و این امر حساسیت مصر، عربستان و امارات را نسبت به تحرکات ترکیه که از آن به عنوان تحرکاتی در راستای تضعیف امنیت عربی یاد می‌کنند، افزایش خواهد داد. در همین چارچوب بی‌تردید ورود جدی‌تر ترکیه به بحران یمن با همراهی قطر، علاوه بر تاثیرگذاری و پیچیده‌تر کردن معادلات دیگر پرونده‌ها من جمله پرونده لیبی، بر روابط قطر و کشور‌های محاصره کننده آن نیز تاثیری جدی خواهد گذاشت.