.svg)
معیار‌های ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) / جهیزیه دختر پیامبر اکرم (ص) چه بود؟
پارسینه: دین اسلام ازدواج را مایه آرامش زن و مرد قرار داده و باشکوه‌ترین آن ازدواج حضرت زهرا و حضرت علی (ع) است.
حجت‌الاسلام معین شرافتی پژوهشگر مذهبی، در گفتگو با خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره ویژگی‌های ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) بیان کرد: بی شک با شکوه‌ترین ازدواج مربوط به پیوند آسمانی حضرت زهرا و حضرت علی علیهما السلام است. پیوند سراسر نور که سلسله امامت و ولایت مدیون آن است و حلقه وصل نبوت و امامت محسوب می‌شود. از برکات و صورت آسمانی این پیوند اگر عبور کنیم، با یک اتفاق مهم از تاریخ اسلام روبرو هستیم که می‌تواند سراسر درس و الگو برای همه ما باشد. واقعه مهمی که تمام سنت‌های پسندیده و اصیل در آن رعایت شد و هیچ اثری از جاهلیت یا رسوم و عرف‌های دست و پا گیر و بی اهمیت در آن نبود.
معیار‌های ازدواج صحیح در اسلام
وی در مورد معیار‌های ازدواج صحیح در دین اسلام توضیح داد: ازدواج چیزی جز انتخاب و خواستگاری، تعیین مهریه، تهیه جهیزیه، برگزاری مراسم عروسی و زندگی زیر یک سقف نیست. ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) نیز بی کم و کاست دارای این مراحل بود. وقتی تاریخ را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم حضرت زهرا (س) به عنوان فرزند پیامبر (ص) مورد اقبال افراد بسیار سرشناس و متمول بود، اما انتخابی به دور از هیجانات و احساسات از خود بروز داد. پس می‌فهمیم که ملاک برای پاسخ مثبت به یک خواستگار باید چیزی جز درآمد مالی یا شهرت خانوادگی باشد.
معیار ازدواج؛ ثروت یا اصالت و دینداری؟
این کارشناس مذهبی ادامه داد: حضرت زهرا (س) مطمئناً صداقت، ایمان و اخلاق علی بن ابی طالب (ع) را به پول و ثروت دیگر خواستگاران ترجیح داد. دیگران حاضر بودند ارقام بسیار سنگینی از طلا و جواهرات به عنوان مهریه، نقداً به دختر پیامبر (ص) بپردازند و افتخار دامادی پیامبر را به خود اختصاص دهند؛ اما حضرت زهرا (س) حاضر شد با پانصد سکه دو و نیم گرمی نقره به عقد پسر عموی خویش که در اصل از یک خانواده فقیر بود و تحت سرپرستی پدرش بزرگ شده بود، در بیاید. حضرت علی این ۵۰۰ سکه نقره را با فروش یک کالا تهیه کرد و پیامبر نیز آن مبلغ را از ایشان گرفت و با آن عطر، پیراهن، چارقد، قطیفه مشکی بافت خیبر، تختخوابی بافته از برگ خرما، دو تشک که رویه‌های آن کتان بود و یکی را از لیف خرما و دیگری را از پشم گوسفند پر کرده بود، چهار بالش از چرم طائف، پردهای از پشم، یک تخته بوریا، آسیای دستی، لگنی از مس، مَشکی از چرم، قدح چوبی، کاسهای گود برای دوشیدن شیر، مشک آب و چند ظرف و کوزه گلی تهیه و به عنوان جهیزیه در اختیار دخترش گذاشت.
حق انتخاب در ازدواج
حجت الاسلام شرافتی افزود: در این ازدواج پیامبر (ص) ایراد‌های بی اساسی مانند پایین بودن سن دختر یا عدم تمکین مالی خواستگار را مطرح نکردند و حق انتخاب را نیز برای دختر خویش لحاظ نمودند؛ کاری که در عصر جاهلیت دیده نمی‌شد. پیامبر (ص) پس از دریافت پاسخ مثبت از طرف دخترشان، خود با علم و آگاهی نسبت به شرایط مالی حضرت علی (ع) اقدام به رفع مشکل و طرح پیشنهاداتی برای کاهش هزینه‌ها و برپایی جشن عقد و عروسی کردند. در این ازدواج آسمانی به روشنی شاهد ساده گرفتن مهریه و تشریفات عروسی و همکاری خانواده‌های عروس و داماد برای برپایی جشن و این پیوند مبارک هستیم. حتی پیامبر اکرم (ص) وقتی با سرزنش دیگران روبرو شد که چرا دخترش را به افراد سرشناس و پولدار و دارای پست و مقام و خانه و مرکب نداده، این سخنان را نشنیده گرفت و آن‌ها را به هیچ عنوان ملاک قرار نداد.
این کارشناس مذهبی با توجه به روایات در میزان و اندازه مهریه حضرت زهرا، اظهار کرد: پیامبر (ص) مهریه‌ای که قابل پرداخت توسط داماد بود را تعیین و حتی از همان مهریه برای تأمین جهیزیه استفاده کردند. کاری که به هیچ عنوان ننگ نیست و بلکه سنتی نبوی است که ازدواج را آسان کرده و از تأخیر ازدواج دختران جلوگیری می‌کند؛ البته یک زندگی بادوام عاشقانه را هم تضمین می‌نماید. البته در تهیه جهیزیه حضرت زهرا نیز تجملاتی را شاهد نیستیم و تنها به فراهم آوردن وسایل ضروری برای شروع یک زندگی اکتفا شده است.
ازدواج آسان؛ آرزوی پیامبر برای امت اسلامی
حجت الاسلام شرافتی ادامه داد: پیامبر (ص) در همان شب عروسی حضرت علی و فاطمه، به بلال فرمودند که من دوست دارم ازدواج‌های امت من همانند ازدواج دخترم و دامادم علی بن ابی طالب (ع) باشد. در این ازدواج پیامبر (ص) با تهیه گوشت دستور پخت غذا دادند و از بلال خواست مهاجر و انصار را به مسجد دعوت و ولیمه عروسی را آنجا پخش کند. پس از صرف طعام نیز رسول خدا (ص) این زوج جوان را مورد نصیحت خویش قرار دادند و اهمیت مراعات یکدیگر در زندگی زناشویی را بیان کردند.
این کارشناس مذهبی افزود: برای پیامبر (ص) اهمیتی نداشت که دختر و دامادش در یک خانه غیر مستقل اهدایی زندگی خود را آغاز می‌کنند؛ یا اهمیتی نداشت که پس از چند سال دامادش توانسته یک اتاق در نزدیکی مسجد پیامبر (ص) اجاره کند. بلکه آنچه برای ایشان اهمیت داشت عشق و درک متقابل بود؛ احترام و تفاهمی که با زور مهریه‌های سنگین و تجملات در برپایی مراسم و تهیه جهیزیه‌های سنگین به نمایش گذاشته نشود. اصل سعادت و خوشبختی در صفا و سادگی و صمیمیت است.
وی در پایان گفت: مهمترین و پربرکت‌ترین ازدواج تاریخ با چنین اصولی که ذکر شد، رخ داد.
ازدواجی که حاصل آن چهار فرزند صالح و یک زندگی سراسر عشق و احترام بود؛ چیزی که گمشده امروز زندگی‌ها و ازدواج‌های نوپاست. به درستی همه با ازدواج به دنبال همین موارد اعم از عشق، الفت، احترام و تفاهم و درک متقابل هستند، ولی راه به دست آوردن آن را در گذاشتن شروط عجیب مالی یا تعیین مهریه‌های سنگین می‌دانند. اگر چنین چیز‌هایی راهی درست و مطمئن به شمار می‌رفت، آمار رسمی طلاق و میزان طلاق‌های عاطفی در کشورمان به این اندازه بالا و سرسام آور نبود. می‌توان با برگشت به سنت‌های اصیل در امر مقدس ازدواج به این انحرافات پایان داد.
معیار‌های ازدواج صحیح در اسلام
وی در مورد معیار‌های ازدواج صحیح در دین اسلام توضیح داد: ازدواج چیزی جز انتخاب و خواستگاری، تعیین مهریه، تهیه جهیزیه، برگزاری مراسم عروسی و زندگی زیر یک سقف نیست. ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) نیز بی کم و کاست دارای این مراحل بود. وقتی تاریخ را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم حضرت زهرا (س) به عنوان فرزند پیامبر (ص) مورد اقبال افراد بسیار سرشناس و متمول بود، اما انتخابی به دور از هیجانات و احساسات از خود بروز داد. پس می‌فهمیم که ملاک برای پاسخ مثبت به یک خواستگار باید چیزی جز درآمد مالی یا شهرت خانوادگی باشد.
معیار ازدواج؛ ثروت یا اصالت و دینداری؟
این کارشناس مذهبی ادامه داد: حضرت زهرا (س) مطمئناً صداقت، ایمان و اخلاق علی بن ابی طالب (ع) را به پول و ثروت دیگر خواستگاران ترجیح داد. دیگران حاضر بودند ارقام بسیار سنگینی از طلا و جواهرات به عنوان مهریه، نقداً به دختر پیامبر (ص) بپردازند و افتخار دامادی پیامبر را به خود اختصاص دهند؛ اما حضرت زهرا (س) حاضر شد با پانصد سکه دو و نیم گرمی نقره به عقد پسر عموی خویش که در اصل از یک خانواده فقیر بود و تحت سرپرستی پدرش بزرگ شده بود، در بیاید. حضرت علی این ۵۰۰ سکه نقره را با فروش یک کالا تهیه کرد و پیامبر نیز آن مبلغ را از ایشان گرفت و با آن عطر، پیراهن، چارقد، قطیفه مشکی بافت خیبر، تختخوابی بافته از برگ خرما، دو تشک که رویه‌های آن کتان بود و یکی را از لیف خرما و دیگری را از پشم گوسفند پر کرده بود، چهار بالش از چرم طائف، پردهای از پشم، یک تخته بوریا، آسیای دستی، لگنی از مس، مَشکی از چرم، قدح چوبی، کاسهای گود برای دوشیدن شیر، مشک آب و چند ظرف و کوزه گلی تهیه و به عنوان جهیزیه در اختیار دخترش گذاشت.
حق انتخاب در ازدواج
حجت الاسلام شرافتی افزود: در این ازدواج پیامبر (ص) ایراد‌های بی اساسی مانند پایین بودن سن دختر یا عدم تمکین مالی خواستگار را مطرح نکردند و حق انتخاب را نیز برای دختر خویش لحاظ نمودند؛ کاری که در عصر جاهلیت دیده نمی‌شد. پیامبر (ص) پس از دریافت پاسخ مثبت از طرف دخترشان، خود با علم و آگاهی نسبت به شرایط مالی حضرت علی (ع) اقدام به رفع مشکل و طرح پیشنهاداتی برای کاهش هزینه‌ها و برپایی جشن عقد و عروسی کردند. در این ازدواج آسمانی به روشنی شاهد ساده گرفتن مهریه و تشریفات عروسی و همکاری خانواده‌های عروس و داماد برای برپایی جشن و این پیوند مبارک هستیم. حتی پیامبر اکرم (ص) وقتی با سرزنش دیگران روبرو شد که چرا دخترش را به افراد سرشناس و پولدار و دارای پست و مقام و خانه و مرکب نداده، این سخنان را نشنیده گرفت و آن‌ها را به هیچ عنوان ملاک قرار نداد.
این کارشناس مذهبی با توجه به روایات در میزان و اندازه مهریه حضرت زهرا، اظهار کرد: پیامبر (ص) مهریه‌ای که قابل پرداخت توسط داماد بود را تعیین و حتی از همان مهریه برای تأمین جهیزیه استفاده کردند. کاری که به هیچ عنوان ننگ نیست و بلکه سنتی نبوی است که ازدواج را آسان کرده و از تأخیر ازدواج دختران جلوگیری می‌کند؛ البته یک زندگی بادوام عاشقانه را هم تضمین می‌نماید. البته در تهیه جهیزیه حضرت زهرا نیز تجملاتی را شاهد نیستیم و تنها به فراهم آوردن وسایل ضروری برای شروع یک زندگی اکتفا شده است.
ازدواج آسان؛ آرزوی پیامبر برای امت اسلامی
حجت الاسلام شرافتی ادامه داد: پیامبر (ص) در همان شب عروسی حضرت علی و فاطمه، به بلال فرمودند که من دوست دارم ازدواج‌های امت من همانند ازدواج دخترم و دامادم علی بن ابی طالب (ع) باشد. در این ازدواج پیامبر (ص) با تهیه گوشت دستور پخت غذا دادند و از بلال خواست مهاجر و انصار را به مسجد دعوت و ولیمه عروسی را آنجا پخش کند. پس از صرف طعام نیز رسول خدا (ص) این زوج جوان را مورد نصیحت خویش قرار دادند و اهمیت مراعات یکدیگر در زندگی زناشویی را بیان کردند.
این کارشناس مذهبی افزود: برای پیامبر (ص) اهمیتی نداشت که دختر و دامادش در یک خانه غیر مستقل اهدایی زندگی خود را آغاز می‌کنند؛ یا اهمیتی نداشت که پس از چند سال دامادش توانسته یک اتاق در نزدیکی مسجد پیامبر (ص) اجاره کند. بلکه آنچه برای ایشان اهمیت داشت عشق و درک متقابل بود؛ احترام و تفاهمی که با زور مهریه‌های سنگین و تجملات در برپایی مراسم و تهیه جهیزیه‌های سنگین به نمایش گذاشته نشود. اصل سعادت و خوشبختی در صفا و سادگی و صمیمیت است.
وی در پایان گفت: مهمترین و پربرکت‌ترین ازدواج تاریخ با چنین اصولی که ذکر شد، رخ داد.
ازدواجی که حاصل آن چهار فرزند صالح و یک زندگی سراسر عشق و احترام بود؛ چیزی که گمشده امروز زندگی‌ها و ازدواج‌های نوپاست. به درستی همه با ازدواج به دنبال همین موارد اعم از عشق، الفت، احترام و تفاهم و درک متقابل هستند، ولی راه به دست آوردن آن را در گذاشتن شروط عجیب مالی یا تعیین مهریه‌های سنگین می‌دانند. اگر چنین چیز‌هایی راهی درست و مطمئن به شمار می‌رفت، آمار رسمی طلاق و میزان طلاق‌های عاطفی در کشورمان به این اندازه بالا و سرسام آور نبود. می‌توان با برگشت به سنت‌های اصیل در امر مقدس ازدواج به این انحرافات پایان داد.
منبع:
باشگاه خبرنگاران
ارسال نظر