چند درصد ایرانیان علائم آسم دارند؟

اولین سه‌شنبه ماه می‌هر سال میلادی به نام روز جهانی آسم نام‌گذاری شده است؛ دکتر مصطفی معین رئیس مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی با بیان اینکه سالگرد روز جهانی آسم در سال ۱۳۹۹ با پاندمی کرونا همراه شده است که اندام ریه انسان را به‌عنوان اصلی‌ترین هدف مورد تهاجم و آسیب‌زایی قرار می‌دهد، اظهار کرد: هرچند با پیشرفت‌های پرشتاب علوم پزشکی و فناوری‌های تشخیصی- درمانی از جمله تولید واکسن‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی و بیمارستانی، شیوع و تلفات عفونت‌های حاد طی یک‌صد سال گذشته به‌تدریج کاهش یافت و ریشه‌کن شد، اما پاندمی کنونی نشان از آغاز چالش‌های بزرگ جامعه بشری با همه‌گیری‌های ویروسی دارد.

وی افزود: از اواسط قرن گذشته به این طرف، با گسترش شهرنشینی و آلودگی هوای شهرها، تخریب محیط زیست و تغییرات آب و هوایی، زندگی آپارتمانی و تماس بیشتر انسان با آلاینده‌های فضای بسته، ترویج رفتار‌های غیربهداشتی و سبک ناسالم زندگی از نظر نوع رژیم غذایی، عدم تحرک و چاقی و نیز رفتار‌های پرخطر مانند مصرف سیگار و مواد شیمیایی و الکل، شیوع روزافزون بیماری‌های مزمن و غیر واگیر (NCD) جایگزین بیماری‌های عفونی حاد و مسری شد.

وی ادامه داد: از مهم‌ترین بیماری‌های مزمن و غیرواگیر که باعث بیشترین هزینه‌ها و مرگ‌ومیر در جهان امروز می‌شود، می‌توان بیماری‌های قلب و عروق، بیماری‌های انسدادی و مزمن تنفسی، آسم و آلرژی‌ها، دیابت و بدخیمی‌ها را نام برد. این امراض شایع که بیشترین هزینه‌ها و بار بیماری مانند هزینه‌های دارو و درمان، کاهش بهره‌وری در تولید و خدمات و اقتصاد جوامع، افت تحصیلی کودکان و جوانان، کاهش کیفیت زندگی بیماران و خانواده‌ها و میلیون‌ها تلفات انسانی را تشکیل می‌دهند، متأسفانه عامل خطر زمینه‌ای ابتلا به نوع شدید عفونت کرونا (COVID-۱۹) نیز هستند.

معین خاطرنشان کرد: عوامل خطر مشترک و چهارگانه‌ای که زمینه‌ساز این بیماری‌ها و افزایش تلفات انسانی است، اول، مصرف دخانیات یا قرار گرفتن در معرض دود آن است که علت اصلی سرطان ریه، بیماری‌های انسدادی و مزمن تنفسی (COPD) و تشدید آسم و آلرژی‌هاست. دوم، مصرف غذا‌های آماده و پر از چربی‌های مضر و فاقد آنتی‌اکسیدان است که چاقی، افزایش وزن و فشارخون را به همراه دارند. سوم، عدم تحرک به دلیل زندگی ماشینی و ساعات طولانی است که به‌ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان در اینترنت و تماشای تلویزیون صرف می‌کنند و عامل افزایش وزن، چاقی و آسیب‌های روانی- اجتماعی است.

وی ادامه داد: چهارم، افزایش مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر در بستری از مشکلات اخلاقی، روانی و معضلات اقتصادی و اجتماعی است. عوامل خطر چهارگانه گفته شده در جوامع فقیر و در فضای اجتماعی همراه با تبعیض، بی‌عدالتی، بیکاری و تورم، عدم ثبات و امنیت، ناهنجاری‌های اخلاقی و فقدان بهداشت و تغذیه و هوای پاک و دسترسی کافی و برابر به پزشک، تأثیر مخرب و دوچندانی بر سلامت انسان‌ها و گسترش آسیب‌های اجتماعی دارند. همچنین رسمیت نداشتن حقوق شهروندی و فقدان کرامت انسانی، ناکارآمدی دولت‌ها و نبود برنامه راهبردی نسبت به تأمین سلامت جسم و روان و منزلت اجتماعی آحاد جامعه نیز مزید بر علت‌های فوق ارزیابی می‌شود.

وی با بیان اینکه افراد دارای علائم آسم باید به پزشک مراجعه کنند تصریح کرد: بر پایه نتایج پژوهش‌های اپیدمیولوژیک انجام گرفته در سطح ملی در سال‌های اخیر ۱۰.۹ درصد از کودکان ایرانی و ۸.۹ درصد از بزرگسالان علائم بالینی آسم را از خود بروز می‌دهند که هزینه‌های فزاینده بهداشتی - درمانی و اقتصادی عظیمی را به خانواده‌ها و کشور تحمیل می‌کند.

معین اضافه کرد: مدیریت این فرآیند خسارت‌بار در سطح کشور در گرو داشتن یک عزم و برنامه ملی است و درمان بیماران هم شامل چهار رکن ارزیابی شدت بیماری، آموزش و جلب مشارکت بیماران، پرهیز از عوامل خطر محیطی و تجویز درمان دارویی است که با مدیریت پزشکان معالج به انجام می‌رسد.

رئیس مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی ادامه داد: در این میان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با کمک انجمن‌های علمی و دیگر نهاد‌های مدنی نقش محوری را از نظر مسئولیت‌های سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، ایجاد هماهنگی و جلب مشارکت عمومی بر عهده دارد. ارائه آموزش‌های عمومی برای ارتقای سواد سلامت، اصلاح و تحول در ساختار نظام سلامت بر پایه اطلاعات و شواهد علمی، طراحی و اجرای پژوهش‌های اپیدمیولوژیک، تقویت نیروی تخصصی و کارشناسی، ارتقای مدیریت علمی، بهبود کیفیت خدمات بهداشتی و پیشگیری، ایجاد دسترسی عمومی و عادلانه به دارو و درمان، گسترش کمی و کیفی پوشش همگانی بیمه‌های درمانی، افزایش سرانه بهداشت و درمان در برنامه‌های توسعه و بودجه‌های سالانه کشور از جمله راهبرد‌ها و برنامه‌های پیشنهادی است.

معین در پایان اظهار امیدواری کرد که بیماران دچار آسم و آلرژی، بیماری‌های مزمن تنفسی و دیگر بیماری‌های مزمن غیرواگیر با رعایت توصیه‌های بهداشتی، حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی و ادامه درمان‌های تجویز شده قبلی با هماهنگی با پزشکان معالج خود بتوانند در دوره همه‌گیری کرونا در حفظ سلامتی و پویائی و نشاط خود بیش از پیش مشارکت کنند.