کاربرد‌ها و فواید زهر زنبور عسل

در این مقاله قصد داریم به بررسی کاربردها، فواید و عوارض احتمالی این زهر دردناک بپردازیم. با ما همراه باشید.

مقدمه

زهر زنبور عسل به صورت سنتی برای درمان طیف وسیعی از بیماری ها، استفاده می‌شده است.

طرفداران این نوع درمان ادعا می‌کنند که زهر زنبور عسل، خواص درمانی گسترده‌ای دارد و می‌توان از آن برای کاهش التهاب، درمان بیماری‌های مزمن و بسیاری از مشکلات دیگر، استفاده کرد. با این وجود پژوهش‌ها در این زمنیه یا انجام نشده و یا اینکه نتایج آن‌ها متناقض است.

در این مقاله به کاربردها، فواید و عوارض جانبی استفاده از زهر زنبور عسل می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

زهر زنبور عسل چیست؟

زهر زنبور عسل، یک مایع اسیدی بی رنگ است. زمانی که زنبور‌ها احساس خطر می‌کنند، با نیش زدن، زهر خود را وارد بدن فردی که آن را تهدید می‌پندارند، می‌کنند.

زهر زنبور عسل دارای ترکیبات التهاب زا و البته ضد التهابی است. زهر زنبور عسل حاوی برخی آنزیم ها، مواد قندی، معدنی و آسید‌های آمینه است.

ملیتین ترکیبی که از ۲۶ اسید آمینه تشکیل شده، حدود ۵۰ درصد وزن زهر خشک شده زنبور عسل را به خود اختصاص می‌دهد و تحقیقات نشان داده که این ماده دارای خواص ضد ویروسی، ضد باکتریایی و ضد سرطانی است.

به نظر می‌رسد درد ناشی از نیش زنبور عسل نیز به خاطر وجود همین ترکیب است.

همچنین سم زنبور عسل، حاوی پپتید‌های آپامین و آدولاپین است. اگرچه این دو ترکیب به عنوان سم عمل می‌کنند، اما به نظر می‌رسد که دارای خواص ضد التهابی و تسکین دهنده درد هستند.

علاوه بر این، سم زنبور عسل حاوی فسفولیپاز A۲ است، فسفولیپاز A۲ آنزیم و آلرژنی است که باعث التهاب و آسیب سلول می‌شود. با این وجود، طبق برخی پژوهش ها، این آنزیم ممکن است دارای اثرات ضد التهابی و محافظت کننده سیستم ایمنی باشد.

همانطور که می‌بینید، ترکیبات موجود در زهر زنبور عسل هم می‌توانند برای بدن مفید باشند و هم مضر.

آنچه مسلم است این است که تحقیقات نشان داده اند که زهر زنبور عسل دارای ویژگی‌های مفیدی است، هر چند که در این تحقیقات مشخص نشده که کدام یک از ترکیبات موجود در زهر زنبور عسل این تأثیرات را دارند.

زهر زنبور عسل چگونه استفاده می‌شود؟

آپیتراپی یک روش درمانی مکمل است که در آن از محصولات مرتبط با زنبور عسل - از جمله زهر آن‌ها - برای درمان و جلوگیری از بیماری ها، درد و… استفاده می‌شود.

اگرچه سم زنبور عسل اخیراً محبوبیت زیادی یافته، اما درمان با سم زنبور عسل هزاران سال است که در روش‌های طب سنتی مورد استفاده قرار گرفته است.

زهر زنبور عسل به طرق مختلف استفاده می‌شود و به اشکال مختلف موجود است. به عنوان مثال، به محصولاتی مانند عصاره ها، مکمل ها، مرطوب کننده‌ها و سرم‌ها اضافه می‌شود.

همچنین، تزریق سم زنبور عسل می‌تواند توسط متخصصان سلامت انجام شود.

از سویی در برخی شیوه‌های درمانی از زنبور‌های زنده استفاده می‌شود، به این شکل که زنبور زنده بر روی پوست قرار داده می‌شود تا نیش خود را در بدن بیمار فروببرد و به این شیوه زهرش وارد بدن می‌شود.

مزایای احتمالی سم زنبور عسل

هر چند که تمام فواید و مزایای نقل شده از زنبور عسل پشتوانه علمی و پژوهشی ندارند، اما برخی پژوهش‌ها نشان داده اند که سم زنبور عسل دارای ویژگی‌های درمانی قدرتمندی است.

ویژگی‌های ضد التهابی

یکی از مستندترین فواید سم زنبور عسل اثرات ضد التهابی قدرتمند آن است. تحقیقات نشان داده است که بسیاری از ترکیبات موجود در سم زنبور عسل، بخصوص ملیتین آن، باعث کاهش التهاب می‌شود.

اگرچه ملیتین در دوز‌های زیاد می‌تواند باعث خارش، درد و التهاب شود، اما اگر مقادیر اندکی استفاده شود، می‌تواند خواص و اثرات ضد التهابی داشته باشد.

پژوهش‌ها نشان داده اند که ملیتین مسیر‌های التهابی را سرکوب می‌کند و نشانگر‌های التهابی مانند فاکتور نکروز تومور آلفا (TNF-α) و اینترلوکین ۱ بتا را کاهش می‌دهد.

ممکن است علائم مرتبط با آرتروز را کاهش دهد

پژوهش‌ها نشان داده اند که اثرات ضدالتهابی زهر زنبور عسل به ویژه برای افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی بسیار مفید است.

کمک به سلامت پوست

چندین شرکت تولید کننده محصولات مراقبت از پوست، اضافه کردن زهر زنبور به محصولاتی مانند سرم و مرطوب کننده‌ها را آغاز کرده اند. این ماده ممکن است سلامت پوست را از چند طریق، از جمله با کاهش التهاب، اثرات ضد باکتریایی و کاهش چین و چروک، تأمین نماید.

تقویت سیستم دفاعی بدن

پژوهش‌ها نشان داده اند که زهر زنبور عسل می‌تواند تأثیرات مثبتی بر سلول‌های دفاعی بدن داشته و واکنش‌های التهابی و آلرژیک آن‌ها را کاهش دهد.

تحقیقات نشان داده است که درمان با رهز زنبور عسل می‌تواند به کاهش علائم مرتبط با بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس، آنسفالومیلیت و آرتریت روماتوئید کمک کند.

همچنین برخی آزمایش‌های حیوانی نشان داد که درمان با زهر زنبور عسل می‌تواند به درمان آسم کمک نماید. هر چند که برای تأثیر زهر زنبور بر بیماری‌های آلرژیک انسان، به پژوهش‌های بیشتری نیاز داریم.

بعلاوه، زهر زنبور می‌تواند در درمان افرادی که به نیش زنبور آلرژی شدید دارند، بسیار مؤثر باشد. تحقیقات نشان داده اند که این درمان کاملاً امن و مؤثر بوده و می‌تواند خطر واکنش‌های آلرژیک شدید به نیش زنبور را تا حد زیادی کاهش دهد. در واقع این درمان به عنوان خط اول درمان برای افرادی که به نیش زنبور حساسیت دارند، توصیه می‌شود.

احتیاط‌ها و مشکلات احتمالی

در حالیکه نیش زنبور می‌تواند مزایای زیادی به همراه داشته باشد، اما در هر حال تحقیقات و پژوهش‌های علمی اندکی در مورد این فواید انجام شده است. در واقع بیشتر آزمایش‌هایی که در این زمینه انجام شده بر روی حیوانات و یا در محیط‌های آزمایشگاهی بوده است.

از سویی برخی درمان‌های مرتبط با زهر زنبور عسل، می‌توانند عوارض جانبی به همراه داشته باشند که از جمله آن‌ها می‌توان به درد، تورم و قرمز شدن پوست اشاره نمود.

بعلاوه، درمان با زهر زنبور عسل ممکن است عوارض خطرناکی به همراه داشته باشد و حتی در افرادی که به نیش زنبور آلرژی شدید دارند، منجر به آنافیلاکسی شود. آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک بسیار شدید است که حتی ممکن است به مرگ فرد منجر شود.

برخی دیگر از عوارض جانبی ذکر شده برای این درمان عبارتند از:

هایپرونتیلیشن، خستگی شدید، کاهش اشتها، درد شدید، افزایش خطر خونریزی و استفراغ.

جالب است که بررسی ۱۴۵ پژوهش نشان داد که حدود ۱۹ درصد از افراد، پس از درمان با زهر زنبور عسل، عوارض جانبی خفیف یا شدیدی را تجربه کرده اند.

در افراد مستعد، استفاده از محصولات پوستی حاوی زهر زنبور عسل مانند سرم و مرطوب کننده‌ها نیز می‌تواند باعث بروز عوارض جانبی مانند خارش، کهیر و قرمزی شود.

بنابر پژوهش‌هایی که تا کنون انجام شده، عوارض جانبی مرتبط با درمان با سم زنبور عسل، نسبتاً شایع است، هر چند که در بسیاری از موارد ممکن است خفیف باشند. به همین دلیل لازم است در مصرف محصولات حاوی سم زنبور عسل احتیاط نماییم.

همچنین توجه داشته باشید که درمان با زهر زنبور عسل، باید حتماً تحت نظر یک متخصص انجام شود.

منبع: هلث لاین