افشاگری واشنگتن‌پست؛ موسسه ویروس‌شناسی ووهان مرکز انتشار کرونا است؟

به گزارش «پارسینه»، واشنگتن پست اعلام کرد به اسنادی از وزارت امور خارجه آمریکا دست یافته است که در آن‌ها در مورد ایمنی «موسسه ویروس شناسی ووهان» هشدار داده شده بود. در این آزمایشگاه بر روی کرونا ویروس خفاش ها مطالعه می شده است.

بر اساس گزارش واشنتگتن پست، دو سال پیش از این که ویروس کرونا سراسر جهان را درنوردد، مقامات سفارت آمریکا چندین بار از مراکز پژوهشی چین در شهر ووهان بازدید کرده بودند و دو بار نسبت به ایمنی ناکافی در این آزمایشگاه‌ها به واشنگتن هشدار داده بودند. در این آزمایشگاه مطالعات پرخطری بر روی ویروس کرونای خفاش‌ها انجام می‌شد. این گزارش‌ها موجب شده است تا بحث در دولت آمریکا درباره این که آزمایشگاهی در ووهان منبع شیوع ویروس کرونا بوده، داغ شود.

در ژانویه سال ۲۰۱۸ سفارت ایالات متحده در پکن در اقدامی غیرمعمول چندین بار دیپلمات‌های علمی آمریکایی را به موسسه ویروس شناسی ووهان (WIV) فرستاد. این موسسه در سال ۲۰۱۵ به عنوان اولین آزمایشگاه چینی توانسته بود به بالاترین سطح ایمنی بین المللی تحقیقات زیستی دست پیدا کند (سطح چهار). موسسه ویروس شناسی ووهان درباره آخرین دیدار‌های دیپلمات‌های آمریکایی از این مرکز، خبری را به زبان انگلیسی منتشر کرده بود. خبر مذکور هفته گذشته از وبسایت این موسسه حذف شد.

آنچه مقامات آمریکایی هنگام بازدید از آنجا دیده بودند به قدری آن‌ها را نگران کرده بود که دو پیام دیپلماتیک با رده بندی حساس، اما غیرطبقه بندی شده را به واشنگتن فرستاند. در این پیام‌ها درباره ضعف ایمنی و مدیریتی آزمایشگاه ووهان ابراز نگرانی شده و پیشنهاد شده بود توجه و کمک بیشتری به آن ارائه شود. خبرنگار واشنگتن پست می‌گوید در یکی از این اسناد هشدار داده شده است که فعالیت آزمایشگاه بر روی ویروس کرونای خفاش‌ها و انتقال انسانی بالقوه آن‌، خطر یک همه گیری دیگر مانند مورد سارس را به دنبال دارد.

محققان در موسسه ویروس شناسی ووهان از آزمایشگاه ملی گالستون در دانشگاه پزشکی تگزاس و سایر سازمان‌های آمریکایی کمک دریافت می‌کردند، اما چینی‌ها درخواست کمک اضافی داشتند. در اسناد ارسال شده به وزارت خارجه آمریکا تاکید شده است که ایالات متحده باید آزمایشگاه ووهان را بیشتر پشتیبانی بکند، عمدتاً به دلیل این که تحقیقاتش در مورد کرونا ویروس‌های خفاش مهم، اما در عین حال خطرناک است.

همانطور که در این اسناد اشاره شدع، بازدید کنندگان آمریکایی با شی ژنگلی، رئیس پروژه تحقیقاتی، که سال‌ها در حال انتشار مطالعات مربوط به کرونا ویروس خفاش بود، ملاقات کردند. در نوامبر سال ۲۰۱۷، درست قبل از بازدید مقامات آمریکایی، گروه شی پژوهشی را منتشر کرده بود که نشان می‌داد خفاش‌های نعل اسبی که از غاری در استان یون‌نان جمع کرده بودند، به احتمال زیاد از همان جمعیت خفاش‌هایی هستند که در سال ۲۰۰۳ میلادی باعث شیوع سارس شده بودند.

در این پیام گفته شده است: «مهمتر از همه، محققان همچنین نشان دادند که کرونا ویروس‌های مختلف سارس‌مانند می‌توانند با ACE۲، گیرنده انسانی شناخته شده برای کرونا ویروس سارس ارتباط برقرار کنند. این یافته نشان می‌دهد که کرونا ویروس‌های سارس‌مانند می‌توانند از خفاش ها به انسان منتقل شوند و باعث ایجاد بیماری‌هایی مانند سارس شوند. از دیدگاه بهداشت عمومی، این امر باعث می‌شود که نظارت مستمر بر کرونا ویروس‌های سارس مانند در خفاش‌ها و مطالعه اشتراکات حیوانات - انسان برای پیش بینی و پیشگیری از شیوع کرونا ویروس در آینده ضروری باشد.»

این تحقیق برای پیشگیری از بروز همه‌گیری مشابه سارس با پیش بینی نحوه ظهور آن طراحی شده بود. اما حتی در سال ۲۰۱۵ هم دانشمندان دیگر این مسئله را مطرح کرده بودند که تیم شی خطراتی غیرضروری را بر عهده گرفته است. در اکتبر سال ۲۰۱۴ دولت آمریکا برای تامین مالی تحقیقاتی که ویروس را مهلک‌تر یا مسری‌تر کند، بودجه‌ای تعیین کرده بود.

همانطور که بسیاری اظهار داشتند، هیچ مدرکی مبنی بر اینکه ویروسی که اکنون جهان را درگیر کرده است، مهندسی شده باشد، وجود ندارد و دانشمندان عمدتاً موافقند که این ویروس از حیوانات آمده است. البته شیائو کیانگ، پژوهشگر دانشگاه، می گوید این بدان معنا نیست که بگوییم ویروس کرونا از آزمایشگاهی که سال‌ها ویروس کرونای خفاش را بر روی حیوانات آزمایش می‌کرده نیامده است.

شیائو گفت نگرانی‌های مشابهی در مورد «آزمایشگاه کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ووهان» هم وجود دارد که در ایمنی سطح ۲ عمل می‌کند، سطحی که به طور قابل ملاحظه‌ای نسبت به استاندارد سطح ۴ که ادعا شده توسط آزمایشگاه ویروس شناسی ووهان رعایت می شود، پایینتر است.

یک مقام دولتی آمریکا درباره اسناد وزارت خارجه این کشور می‌گوید که آنها هشدار را فریاد می‌زدند و التماس می‌کردند که به آن چه در جریان است توجه شود، اما دولت آمریکا در پاسخ به این پیام‌ها هیچ کمک اضافه‌ای به آزمایشگاه‌ها ارائه نداد.

اسناد مذکور از دو ماه پیش دوباره در دولت آمریکا به گردش درآمده اند، زیرا مقامات بحث کردند که آیا آزمایشگاه می‌تواند منشاء شیوع بیماری باشد و این چه پیامدی در رابطه با واکنش آمریکا به همه گیری و روابط با چین دارد.

در داخل دولت ترامپ، بسیاری از مقامات امنیت ملی به مدتی طولانی در رابطه با منبع شیوع ویروس کرونا به موسسه ویروس شناسی ووهان یا آزمایشگاه کنترل و پیشگیری از بیماری‌های مرکز ووهان مشکوک بودند، اما طبق اطلاعات «نیویورک تایمز» هیچ مدرکی برای تأیید این موضوع ارائه نشده است. اکنون اسناد وزارت خارجه می‌توانند از سناریوی شیوع ویروس کرونا به دنبال رخ دادن اتفاقی در یکی از آزمایشگاه های ووهان بیشتر حمایت کنند و روایت اصلی دولت چین مبنی بر این که ویروس از بازار غذا‌های دریایی در ووهان پدید آمده است، متزلزل می‌شود. تحقیقات انجام شده توسط متخصصان چینی که در ژانویه در «لنست» منتشر شد هم نشان داد اولین بیمار شناخته شده که در اول دسامبر مشخص شده بود هیچ ارتباطی با این بازار نداشته و همچنین بیش از یک سوم موارد در اولین خوشه بزرگ مبتلا به ویروس کرونا هم رابطه‌ای با این بازار نداشتند. ضمن آنکه اصلا در این بازار خفاش فروخته نمی‌شود.

شی و دیگر پژوهشگران مرکز ویروس شناسی ووهان این مطلب را که آزمایشگاه آن‌ها منشا همه گیری ویروس کرونا باشد رد کرده اند. تیم او نخستین گروه پژوهشی بود که در سوم فوریه به طور عمومی اعلام کرد کرونا ویروس جدید از خفاش نشات گرفته است.

با این وجود دولت چین کل اطلاعات مربوط به ریشه ویروس کرونا را ساکت می‌کند. پکن هنوز نمونه‌های ویروس جدید را که از اولین موارد جمع آوری شده است، در اختیار کارشناسان آمریکایی قرار نمی‌دهد. آزمایشگاه شانگ‌های که ژنوم کرونا ویروس را در ۱۱ ژانویه منتشر کرد، به سرعت توسط مقامات بسته شد. تعدادی از پزشکان و روزنامه نگاران که گزارش اولیه در مورد شیوع این بیماری را منتشر کردند ناپدید شده اند.

مسئله مبدا بیماری برای این نیست که تنها به سرزنش مقصران بپردازد. این مسئله همچنین برای درک چگونگی آغاز همه‌گیری کروناویروس مهم است، زیرا توضیح می‌دهد که چگونه از همه گیری بعدی جلوگیری کنیم.

شیائو می‌گوید: «من فکر نمی‌کنم این یک تئوری توطئه است. فکر می‌کنم این یک سوال مشروع است که باید مورد بررسی قرار گرفته و پاسخ داده شود. درک دقیق این که از کجا منشا گرفته است برای دانش ما جهت پیشگیری از رخ دادن آن در آینده ضروری است.»