گوناگون

تحلیل یک بلاگر حزب اللهی: "لیستی رای دادن"، آری یا خیر؟!

محمدمهدی اسلامی در وبلاگ تک نوشته ها نوشت:

لیستی رای دادن یا ندادن؛ در انتخابات این دوره برای بسیاری مسئله این بود. یکی از ابهاماتی که در این دوره از انتخابات مطرح می گردید، تصریحات امام خمینی و امام خامنه ای بر ضرورت شناخت نامزدها از یک سو بود و از سوی دیگر به میدان آمدن چهره های برجسته در مکتب امام (همچون حضرات آیات مهدوی کنی، محمد یزدی و …) و ارائه فهرست و تصریح بر رای دادن کامل بدان بود.

به نظر می رسد برای واکاوی این امر باید یکی دو گام به عقب رفته و با اندک فاصله ای صورت مسئله را بازخوانی کرد. در انتخابات شهروندان در پی انتخاب نماینده ای هستند که وظیفه اصلی او قانون گذاری است. قانونی که پس از تایید شورای نگهبان بنابر فتوای بسیاری از مراجع عمل بدان واجب شرعی است. بدین ترتیب نمایندگان در پی نوشتن قانونی هستند که حلال و حرام و مستحب و مکروه بر آن می توان نسبت داد. این امر حاصل یک راهبرد کلان است که شهید مدرس تبیین و امام خمینی بدان تاکید مکرر داشت که "دیانت ما عین سیاست ما و سیاست ما عین دیانت ما است".

با این وصف شاید بتوان برای فهم بهتر شرایط از فرمول فقهی برای تبیین موضوع استفاده کرد.

در امور تکالیف الهی همه مکلفین موظف به کشف وظیفه شرعی هستند. در این مسیر افراد یا خود مجتهد هستند ( و توان فهم و شناخت تکلیف را بر اساس نقل و عقل دارند) و یا در صورت عدم تخصص باید تقلید کنند. اما این تقلید از هر مجتهدی مجاز نیست. تقلید تنها از مجتهد اعلم جامع الشرایط جایز است.

با این وصف تکلیف مجتهد اعلم و مقلدین مشخص است. اما مجتهدان غیر اعلم تکلیفی متمایز دارند. آنها در هنگام عمل به وظیفه فردی مجاز به تقلید نمی باشند (مگر از حکم حکومتی ) و باید خود وظیفه شرعی را دریابند و در هنگام دعوت دیگران به انجام فرائض دینی موظف به دعوت به عمل بر اساس فتوای مجتهد اعلم هستند. به عنوان نمونه مجتهدی که بر اساس استنباط از طرق شرعی به حرمت اقامه نمازجمعه در عصر غیبت رسیده است؛ نمازجمعه را بر خود حرام می داند؛ اما باید مقلدین مراجع تقلیدی که فتوای به وجوب تخییری نمازجمعه در عصر غیبت داده اند را به اقامه این فریضه الهی امر به معروف کند. بی شک این ناشی از نفاق نیست و حاصل عمل به دو تکلیف متمایز است.

در مقام مقایسه در عرصه کشف اصلح در میان نامزدهای انتخابات و رای دادن به آنها نیز می توان مردم را به دو دسته کلی تقسیم کرد. نخست آنها که شناخت کافی دارند و به عبارتی محتهد سیاسی هستند ( و البته همانطور که نمی توان به راحتی خود را مجتهد فقهی تلقی کرد؛ نباید بر اساس برخی اطلاعات ناقص خود را مجتهد سیاسی شناخت) و گروه دوم کسانی که فاقد شناخت کافی هستند. بر اساس رهنمود امام خامنه ای در دیماه سال گذشته در چنین شرایطی باید مردم به کسانی رجوع کنند که نظر آنها برایشان حجت شرعی در برابر خداوند ایجاد می کند. به عبارت مشابه سازی شده در این یادداشت؛ باید به مجتهد اعلم سیاسی مراجعه کنند. در این میان کسانی که خود را مجتهد می دانند نیز قطعا بین نظر خود و نظر اعلم باید وظیفه شرعی را در توصیه به مجتهد اعلم دنبال کنند.

در این مرحله باید گفت در سیاست برخاسته از فقاهت کدام مرجع سیاسی بهتر از نهادهای معتبری همچون جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز تهران است؟ با بیانیه اخیر این دو جامعه آیا تردیدی در خصوص حجت شرعی باقی مانده است؟ به نظر می رسد حجت شرعی در رجوع به نظر جامعتین بوده و کسانی که خود در برخی مصادیق به دلایل یقین آور برای خود نیز به گزینه ای غیر از گزینه های مورد تصریح در فهرست مورد حمایت جامعتین رسیده اند؛ در مرحله تبلیغ باید نظر مجتهد اعلم را تبلیغ نمایند و نه نظر خود را، که چه بسا بسیاری از باریک بینی ها در منظر دید آن بزرگان بوده باشد که در نگاه افرادی با شرایط پایین تر مورد غفلت قرار گرفته باشد.

اما شبهه نهایی در این میان قرار گرفتن در میان نظر دو مجتهد اعلم یا اجتماع دو گروه از مراجع است. در این میان اگر حتی به تساوی وزن دو گروه فتوا دهنده برسیم ( که به جهت تعدد مجتهدین و سوابق چنین امری محل تأمل است) در میان دو فتوا تفاوتی آشکار قابل مشاهده است. جامعتین در چند بیانیه به امضای دو دبیرکل (حضرات آیات یزدی و مهدوی کنی) به رای کامل به فهرست جبهه متحد اصولگرایان نظر صریح داده اند و در نقطه مقابل نظری مبتنی بر حمایت گفتمانی و نه مصداقی صادر شده و حتی از چند تن از نزدیکان آیت الله مصباح یزدی عبارتی نقل شده است که آن بزرگوار برخی از نامزدها را اساسا نمی شناسند تا بخواهند مصداقی اظهار نظر نمایند (آخرین نمونه جلسه مناظره حبیبی-روانبخش). اگر بخواهیم از متشابه این وضعیت در عرصه فقهی بهره بریم امر دایر بین انتخاب میان فتوای صریح و احتیاط واجب است و قطعا در این میان رجوع به فتوای صریح اولویت خواهد داشت.

ارسال نظر

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    نمای روز

    اخبار از پلیکان

    داغ

    حواشی پلاس

    صفحه خبر - وب گردی

    آخرین اخبار