.svg)
توصیه‌های مهم امام حسن عسگری (ع): به تفاوت‌های فکری یکدیگر احترام بگذارید
پارسینه: امام حسن عسگری (ع) در دورانی پر از خفقان و محدودیت، ۶ سال امامت خود را سپری کرد. گرچه مدت امامت ایشان کوتاه بود و حضرت در حصر به سر می‌بُرد، اما ارتباط امام (ع) با مسلمین و شیعیان برقرار بود و حضرت به طرق مختلف توصیه‌ها و سفارشات خود را به پیروان می‌رساند.
سفارش به اینکه همواره در کنار هم باشید و اختلافات فکری یکدیگر را بپذیرید و محبت به یکدیگر را هرگز فراموش نکنید؛ بدانید دنیا فانی است و در این روزگار گذرا اخلاق انسانی و انصاف را سرلوحه زندگی فردی و اجتماعی خود قرار دهید.
دکتر سید محمد مهدی جعفری، نویسنده مترجم، محقق و پژوهشگر متون دینی در گفت: وگو با شفقنا درباره سیره امام حسن عسگری (ع) در زمینه گسترش اخلاق و فرهنگ در جامعه آن زمان، اظهار کرد: امام حسن عسگری (ع) به این مناسبت به عسگری ملقب شدند که بعد از متوکل در اردوگاه خلیفه عباسی حصر بودند، البته پیش از ایشان پدرشان امام علی النقی (ع) را هم به پادگان بُردند که زیر نظر باشند.
وی ادامه داد: عده معدودی از شیعیان و گاهی هم از همان مأمورین خلافت با امام حسن عسگری (ع) در تماس بودند و مطالبی از ایشان می‌گرفتند. در آن شدت محاصره و در تنگنا قرار دادن ایشان، گاهی برخی از احکام را که به وسیله نامه یا پیک از حضرت سوال کرده بودند، پاسخ می‌دادند، اما بیشتر از همه رسالت خود را در ترویج فرهنگ و اخلاق انسانی می‌دانستند. از این جهت پیک‌هایی که به نزد ایشان از قم، ری و گاهی اصفهان و سایر مناطق می‌آمد و در مورد وظایف و احکام بود، ایشان غیر از پاسخی که از جهت احکام می‌دادند، مسایل فرهنگی و اخلاقی را نیز به شیعیان می‌رساندند و این مسایل را ترویج می‌کردند.
بی رمقی فرهنگ و ترویج قدرت و ثروت به هر شکلی
این پژوهشگر متون دینی در پاسخ به اینکه چرا امام حسن عسگری در آن شرایط بیشتر بر اخلاق و فرهنگ تکیه داشتند؟ گفت: از سال ۱۳۲ بنی عباس به روی کار آمد؛ از طرفی امام جعفر صادق (ع) و فرزندشان امام موسی کاظم (ع) و امام رضا (ع)، پرچمدار ترویج اسلام حقیقی بودند و به روش خاص خودشان بیشتر فرهنگی و اخلاقی اسلام را ترویج می‌کردند و از سوی دیگر بنی عباس، چون در اوایل قدرت بودند و می‌خواستند در بین مردم خودشان را بهتر از بنی امیه نشان دهند، فرهنگ ائمه را ترویج می‌کردند؛ اگرچه محدودیت‌هایی قائل بودند، ولی نمی‌توانستند به طور کامل آن‌ها را محدود کنند تا اینکه بعد از مأمون، معتصم به روی کار آمد؛ معتصم دید که ایرانیانی که به عنوان وزیر و مدیر کشور انتخاب می‌کند، بیشتر دلشان با ائمه است از این جهت از ترکان ماوراء النهر به بغداد آورد و ایرانیان را کنار زد، تقریباً از آن به بعد فرهنگی که در مرکز خلافت رواج داشت، فرهنگ بی رمقی بود و تنها ترویج قدرت و ثروت به هر شکلی که شده، رواج یافت.
وی اظهار کرد: وقتی متوکل به روی کار آمد، کاملاً ضد شیعه، ضد خردورزی و ضد آزادی اندیشه شد لذا امام علی النقی (ع) و سپس امام حسن عسگری (ع) در این محیط خفقان و ظاهری گری که حدود صد سال طول کشید، حضور داشتند. در این صد سال اولاً امام علی النقی (ع) و سپس امام حسن عسگری (ع) و حدود ۶۰ سال که دوران غیبت صغری امام دوازدهم است، کوشیدند که مسایل فرهنگی و اخلاقی را ترویج کنند. آنچه در آن زمان کمتر رعایت می‌شد و در بین حکام اصلاً وجود نداشت، تکیه ائمه سه گانه (امامان دهم، یازدهم و دوازدهم، به خصوص امام حسن عسگری (ع) بر ترویج اخلاق و فرهنگ بود.
مهم‌ترین توصیه امام حسن عسگری (ع)؛ حفظ همبستگی
دکتر جعفری درباره مهم‌ترین توصیه امام حسن عسگری (ع) به مسلمانان، به خصوص به شیعیان گفت: در آن زمان شیعیان کمتر به امام (ع) دسترسی داشتند، امام در پادگان خلیفه سامرا در حصر بودند، ترکان که به دربار معتصم و سپس متوکل آمدند، مردم را اذیت می‌کردند به گونه‌ای که اعتراض مردم بلند شد و لذا خلیفه ناچار شد از بغداد به سامرا برود و مرکز خلافت در آنجا شد. از این جهت امام علی النقی (ع) و امام حسن عسگری (ع) را به سامرا بردند؛ لذا، چون دسترسی به شیعیان خود کمتر داشتند مهم‌ترین توصیه‌ای که به شیعیان داشتند حفظ همبستگی شیعیان با یکدیگر بود، ایجاد تشکیلاتی برای شناختن یکدیگر برای اینکه نیازشان از نظر مالی، اداری و اجرایی به خلافت و حکومت وقت کمتر باشد. توصیه مهم دیگر رعایت اخلاق و فرهنگ حقیقی اسلام که از دیگر مردمی که تابع خلافت بودند و کورکورانه از مرکز قدرت و حکومت پیروی می‌کردند، ممتاز شوند.
مهم‌ترین درس برای امروز؛ رعایت اخلاق انسانی و انصاف
دکتر جعفری به مهم‌ترین نیاز امروز جامعه برای الگوبرداری از سیره امام حسن عسگری (ع) و تحقق توصیه‌های ایشان در زندگی، اشاره و خاطرنشان کرد: امروز جامعه ما از نظر ایدئولوژی، عقاید و اندیشه کاملاً غنی و بی نیاز است، اما متأسفانه آنچه امروز در میان جامعه ما جای آن خالی است همان رعایت اخلاق، انسانیت و انصاف است لذا همان سیره امام حسن عسگری (ع) که در آن روز‌ها داشتند و در حصر این توصیه‌ها را می‌کردند برای امروز ما هم بسیار ضروری است و آن رعایت همبستگی، اخلاق انسانی و انصاف در میان ماست.
آیت الله عندلیت همدانی: مهم‌ترین سفار امام حسن عسگری (ع)؛ بنا را بر جذب یکدیگر بگذارید نه دفع
آیت الله عندلیب همدانی در گفت: وگو با شفقنا، اظهار کرد: در مورد سیره امام حسن عسگری (ع)، نکات دقیق و قابل تأمل بسیار است، اما من به دو جنبه از زندگی و حیات شریف این بزرگوار اشاره می‌کنم که برای امروز ما هم درس زندگی و اسوه است.
وی ادامه داد: اول اینکه ایشان ارزش و جایگاه علم و فقاهت و دین شناسی را برای مردم در مناسبت‌های گوناگون ترسیم می‌فرمودند: و علاوه بر نقش عالم و فقیه، نقش یک پدر دلسوز و در بعضی از روایات نقش کسی که یتیمی از ایتام آل محمد را سرپرستی می‌کند، داشتند.
توصیه امام حسن عسگری (ع) به دانشمندان و علما
محقق، مؤلف و استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم گفت: تعبیر یتیم هم از این جهت است که اهل بیت (ع) پدر امت هستند و در زمان غیبت مردم دسترسی به پدر ندارند و در نبود پدر به علما و فق‌ها تمسک می‌کنند. ایشان به مردم سفارش می‌کرد و می‌فرمود که در مسایل خود به علما مراجعه کنید و قدرشناس جایگاه آنان باشید. به علما نیز می‌فرمود که شما باید مثل یک سرپرست مهربان که ایتامی را تحت تکفل دارد، مردم را از جهت دینی، فرهنگی، اعتقادی و اخلاقی سرپرستی کنید. این نمونه امروز در جامعه ما درس است که هم دانشمندان وظیفه خود را بهتر بشناسند و هم مردم به دانشمندان رجوع داشته باشند.
همزیستی مسالمت آمیز همراه با لطف و مرحمت و محبت فراموش نشود
وی اظهار کرد: نکته دوم که در حیات و سیره امام حسن عسگری (ع) بسیار چشمگیر است، سفارش اکیدی است که ایشان به تعامل و همزیستی مسالمت آمیز با مردم دارد. مردمی که در آن شهر و آن زمان زندگی می‌کردند، اکثراً از اهل سنت بودند و امام حسن عسگری (ع) را به عنوان امام قبول نداشتند. اگرچه مردم از جهت فرزند بودن به پیامبر احترام می‌کردند، اما امام را شخصیت لازم اطاعیه نمی‌دانستند و در عین حال امام به مردم سفارش می‌کند که با بهترین و زیباترین شیوه با یکدیگر برخورد کنید به گونه‌ای که تعامل زیبایی باشد لذا تصریح می‌کند که در نماز آن‌ها حضور پیدا کنید، اگر بیمار شدند به عیادت آنان بروید، اگر از دنیا رفتند به تشییع جنازه بروید با آن‌ها با کمال ملاطفت، رحمت و محبت برخورد کنید. بنا را بر جذب بگذارید نه بر دفع. سپس می‌فرمایند که اگر شما با آن‌ها خوشرفتاری کردید و زیبا برخورد داشتید، برای ما هم مفید است، چون مردم می‌گویند که اینان پرورش یافتگان مکتب اهل بیت هستند.
عندلیب همدانی گفت: نسبت به سفارش دوم امام حسن عسگری تأکید دارم، ایشان می‌فرمودند که با مردم حول و حوش خود ولو اگر از جهت دینی و اعتقادی با یکدیگر همخوانی ندارید، همزیستی مسالمت آمیز همراه با لطف و مرحمت و محبت فراموش نشود.
حجت الاسلام و المسلمین هادی سروش: تفاوت‌های فکری یکدیگر را بپذیریم و اختلافات را کنار بگذاریم
حجت الاسلام و المسلمین هادی سروش در گفت: وگو با شفقنا، با بیان اینکه دوران امام عسگری (ع) یک دوران بسیار سختی بود، اظهار کرد: علی رغم اینکه دوران امامت امام حسن عسگری (ع) کوتاه بود، اما حضرت دوران بسیار سخت و مشکلی داشتند. حضرت هم از جهت مسایل فرهنگی و رسانه‌ای و هم از حیث ملاقات‌های چهره به چهره بسیار در مضیقه بودند، اما در عین حال وقتی سیره امام حسن عسگری (ع) را می‌نگریم حضرت در همین دوران کوتاه با همه این مضیقه‌ها و مشکلات سیاسی و فرهنگی که دشمن علیه ایشان ایجاد کرد، بسیار موفق بودند.
وی ادامه داد: طبق آنچه در تاریخ آمده، هفته‌ای دو روز امام حسن عسگری را به جلسه رسمی دربار احضار می‌کردند؛ ظاهراً بین مکان تجمع اعضای دستگاه خلافت و منزل امام در شهر سامرا (شهرکی که افراد انتخاب شده‌ای در این شهرک زندگی می‌کردند و تحت نفوذ و نظارت بودند) فاصله‌ای بوده که امام را از این قسمت عبور می‌دادند. ملاقات‌های چهره به چهره برای امام مقدور نبود، اما بعضی از افراد در مسیر می‌ایستادند و امام را ملاقات می‌کردند حتی در تاریخ داریم که فردی از اصفهان به سامرا آمد و امام را ملاقت کرد.
امام حسن عسگری (ع) با وجود محدودیت‌های بسیار با پیروان ارتباط داشتند
وی گفت: با تمام محدودیت‌هایی که وجود داشت، امام در ملاقات‌هایی که در مسیر رخ می‌داد پیغام خود را ابلاغ می‌کردند و فرموده بودند که به من اشاره نکنید و سلام نکنید تا شما را شناسایی نکنند. در این مسیر برخی از ارتباطات قولی یا مالی برقرار می‌شد، مثلاً در سیره حضرت داریم که ایشان چوبی را به یکی از اصحاب خود دادند که به یک شخصی برساند، این شخص در مسیر با حیوانی مواجه شد و برای دفاع از خودش مجبور شد این چوب را به سوی آن حیوان پرتاب کند، آن چوب شکست و نوشته‌ای از داخل این چوب خارج شد، فوری آن چوب را جمع کرد که کسی نبیند و متوجه شد که اسراری در این قصه بوده است، شخص خود را به حضرت رساند و حضرت فرمودند: این امانتی بود که باید به سلامت به شخص می‌رساندید.
وی گفت: این نمونه‌ها نشان می‌دهد که امام حسن عسگری (ع) در تمام شرایط سخت و پر مضیقه‌ای که دشمن ایجاد کرده بود، با پیروان خود در ارتباط بود. علاوه بر ارتباط چهره به چهره، حضرت ارتباط نوشتاری هم با پیروان خود برقرار کرده بود. در برخی از نقل‌ها داریم که مثلاً در خیک‌های روغن که کسبه از شهری به شهری منتقل می‌کردند و می‌فروختند، نامه‌هایی زیر سازی شده بود و برخی از این نوشته‌ها از سوی وکلای امام به حضرت می‌رسید. این‌ها نمونه‌هایی است که نشان می‌دهد ارتباط حضرت با جامعه اسلامی و شیعیان کاملاً در حد مقدور برقرار بوده است، اما نکته مهم‌تر این است که امام عسگری (ع) در پی برنامه‌ای که امام هادی داشتند، یک دفتر و یک سیستم وکالتی را در سراسر جهان اسلام یا اکثر مناطق اسلامی از جمله در قم، خراسان، بصره و مناطق مختلف منعقد کردند.
وی به ارتباط گسترده امام حسن عسگری (ع) با جامعه اسلامی و شیعیان آن زمان اشاره و اظهار کرد: افراد مختلف برخی مخفی و برخی مشخص و ظاهر نماینده امام بودند و با حضرت ارتباط داشتند. آنان صدقات، وجوه و اوقاف را از شیعیان قبول می‌کردند، گاهی به خود امام به شکل‌های بسیار سختی می‌رساندند و گاهی بر حسب اجازه‌ای که داشتند، طبق فرمایش امام هزینه می‌کردند.
وی افزود: وقتی امام حسن عسگری (ع) در ارتباط با جامعه اسلامی و شیعیان موفق است، طبیعتاً در مسایل مربوط به معارف دین نیز حضرت بسیار موفق بودند لذا کلماتی که از زبان امام حسن عسگری (ع) به ما رسیده، کلمات بسیار نورانی و سعادت بخشی است.
وی گفت: امام حسن عسگری (ع) چندین نامه مفصلی داشتند که این نامه‌ها را فرزند فیض کاشانی در کتاب «انوار الحکمه» جمع آوری کرده و همچنین در آثار مرحوم آقای احمدی میانجی آمده، این‌ها نامه‌هایی است که حضرت به شیعیان می‌نوشتند. مضاف بر این، تفسیر منسوب به امام حسن عسگری (ع) است که بزرگان اهل حدیث مانند شیخ صدوق و برخی دیگر از محدثین، انتساب این کتاب را به امام حسن عسگری (ع) پذیرفتند. در این کتاب روایات بسیار قابل توجه و دقیقی ذکر شده است، همه این‌ها شواهدی است که نشان می‌دهد امام حسن عسگری (ع) در این مدت کوتاه در شاخه‌های مختلف مورد نیاز شیعیان و جهان اسلام بسیار موفق عمل کرده است.
سفارش امام حسن عسگری (ع) در دو بخش اعتقادات و اخلاقیات
وی در پاسخ اینکه مهم‌ترین توصیه امام حسن عسگری (ع) به مسلمانان به خصوص به شیعیان مربوط به چه مسایلی بود؟ گفت: با مراجعه به کتاب شریف تُحَفُ العُقول که کلمات امام عسگری در این کتاب جمع است، می‌توانیم تشخیص دهیم که چه نکاتی بیشتر مورد توجه امام بوده است. ارزیابی ناقصی که بنده از فرمایشات گوهربار امام حسن عسگری دارم این است که امام، شیعیان را بیشتر در دو بخش سفارش فرمودند، یکی مسایل مربوط به معارفی که شیعیان باید بدانند و در رابطه با آن معارف باید یقین و اطمینان خود را محافظت کنند و از شبهاتی که به آن‌ها وارد می‌شود خود را از جهت معرفتی و علمی در امنیت قرار دهند.
وی افزود: برخی از شیعیان نامه‌ای به حضرت دادند و حضرت پاسخ فرمودند، به پاسخ‌ها که نگاه می‌کنیم، حضرت بحث گرایش به حق، توجه به حق، دفاع از حق، امنیت افکار و تفکرات حق، محافظت از معارفی که مورد شبهه می‌تواند قرار بگیرد را بیان کردند که بیانات یا پاسخ‌های حضرت در کتاب تُحَفُ العُقول آمده است.
سفارش به صداقت، راستگویی و امانتداری
وی گفت: بخش دوم مطالب امام عسگری (ع)، در مورد مسایل اخلاقی است. حضرت درخصوص مسایل اخلاقی فرمودند: شیعیان را به تقوا در برابر مسایل دینی و تلاش در مسیر الهی سفارش می‌کنم. به صداقت و راستگویی و ادای امانت نسبت به هر کسی (شایسته یا ناشایست) که شما را امین دانسته، سفارش می‌کنم. امانت آنان را محافظت کنید و به آن‌ها بازگردانید.
وی ادامه داد: حتی حضرت در بخش عرفانی هم مطالب زیبایی دارند و می‌فرمایند: خلوت و سجده‌های طولانی داشته باشید. وصول به خداوند داشته باشید. برای رسیدن به حضرت حق و مقام قرب الهی مرکبی بهتر از نماز شب و شب زنده داری نداریم.
تفاوت‌های فکری یکدیگر را بپذیریم و اختلافات را کنار بگذاریم
وی در مورد ضرورت الگوبرداری جامعه امروز از سیره و توصیه‌های امام حسن عسگری (ع) گفت: ما شیعیان معتقدیم که امامت ائمه معصوم مخصوص به حضورشان نیست که عنوان یک عالم و دانشمندی، از آثار آن‌ها استفاده کنیم، امام در زمان حیاتش امام است و بعد از حیات ظاهرشان هم امام هستند و ما می‌توانیم مسیر خود را براساس امامتی که آن امام بزرگوار دارد، داشته باشیم و به مقصد برسیم؛ لذا در جامعه امروز آنچه می‌توانیم از امام حسن عسگری استفاده کنیم رفع اختلافات بین شیعیان است، امام عسگری توجه خاصی به مباحث اختلافی بین شیعیان دارند، حتی زمانی برخی از شیعیان نامه‌ای به حضرت می‌نویسند و در مورد اختلاف شیعه در مباحث علمی، غیر علمی و تجربی یا مباحث مدیریتی گزارشی دادند. حضرت در پاسخ به این نامه فرمودند: بپذیریم که افراد در طبقات مختلف و دارای گرایشات و سطح افکار متفاوتی هستند، طبیعتاً همه یک طور نیستند و ما باید این تفاوت‌ها را بپذیریم، اما تفاوت‌ها نباید منجر اختلاف شود.
وی افزود: امام حسن عسگری (ع) نه تنها در مورد اختلاف میان شیعیان بلکه نسبت به اختلاف میان مسلمین جهان نیز حساسیت داشتند لذا حضرت در نامه‌های رسمی به شیعیان نوشتند و توصیه کردند، همانطور که پیامبر (ص) فرمودند، همانطور باشید.
وی اظهار کرد: امام حسن عسگری (ع) برای وحدت جهان اسلام و همکاری مسلمین در سطح کلان چهار مصداق را بیان کردند و فرمودند: عبادات خود را انجام دهید و با هم باشید، در نماز، عبادت، تشییع جنازه‌ها و مسایل غم و ناراحتی‌ها کنار هم باشید، در مسایل عاطفی با هم باشید و وقتی می‌بینید از اهل تسنن کسی گرفتار شده و بیماری دارد به او رسیدگی کنید و با او ارتباط خود را حفظ کنید و حقوق مردم و حتی مخالفین اعتقادی خود را رعایت کنید. اگر توصیه‌ها و سفارشات امام حسن عسگری در هر دو بخش اعتقادات و اخلاقیات را در جامعه امروز پیاده کنیم قطعاً به سعادت خواهیم رسید.
حجت الاسلام والمسلمین سالار: شدیداً به الگوگیری از پیشوایان اسلامی مخصوصاً از امام حسن عسگری نیاز داریم
حجت الاسلام والمسلمین محمد سالار در گفت: وگو با شفقنا، درباره سیره و مشی امام حسن عسگری (ع) در زمینه اخلاق و فرهنگ، اظهار کرد: ابن اثیر یکی از تاریخ دانان معروف اسلامی است و کتابی به نام «الکامل فی التاریخ» دارد که این کتاب یکی از جامع‌ترین و مشهورترین کتاب‌های تاریخی در زمینه اسلامی است، در آن کتاب ابن اثیر می‌گوید: اخلاق و خلق و خوی امام حسن عسگری (ع) مانند خلق و خوی رسول خدا (ص) بود.
وی ادامه داد: از امام مهدی (عج) نقل شده که فرمودند: امام حسن عسگری (ع) نوری فروزان و تابناک و ماه درخشان بود که خداوند آنچه را که نزد خودش بود برای او انتخاب کرد و او راه و روش پدران خود را گام به گام دنبال کرد تا رحلت فرمود. امام حسن عسگری قبل از ولادت فرزند بزرگوارشان از امامت و خلافت ایشان خبر دادند و شبی که قرار بود مهدی (عج) به دنیا بیایند، به حکیمه خاتون (عمه خود) فرمودند: امشب افطار نزد ما بمان که شب نیمه شعبان است و خداوند متعال امشب حجت خود را که حجت روی زمین است ظاهر می‌سازد.
وی گفت: امام حسن عسگری با اینکه مدت طول امامت شان ۶ سال بیشتر نبود، اما بر همه علوم و معارف دینی احاطه کامل داشت و در آن مدت کوتاه امامت خود، کلیه احکام دینی و معارف اسلامی را برای مردم تبیین می‌کرد و از هر فرصتی برای تبیین علوم و معارف دینی و روایات و احادیثی که از ایشان در دست ماست استفاده می‌کرد. منتها متأسفانه علوم و روایات دینی و معارف و احادیثی که از امام حسن عسگری به دستمان رسیده به آن وسعت و گستردگی احادیثی که از امام باقر (ع) و امام صادق (ع) داریم، نیست و علت آن این است که اولاً عمر مدت امامت امام حسن عسگری بسیار کوتاه و محدود بود و حضرت بیشتر مجال نداشت برای اینکه علوم معارف را برای مردم تبیین کند، ثانیاً حضرت را در یک پادگان نظامی و حبس خانگی نگاه داشته بودند و شدیداً تحت مراقبت خلفای عباسیان در سامرا بود لذا ارتباط با سخنرانی و ملاقات مردمی و بیان احکام دینی و ترویج فرهنگ اهل بیت برای او خیلی میسر نبود. ولی به هر صورت حضرت علی رغم همه این محدودیت‌ها و فشار‌ها و اختناق‌هایی که برای نشر احکام از سوی خلفای عباسی برای ایشان به وجود آمده بود، در تبیین معارف اهل بیت کوتاهی نمی‌کرد و از هر فرصتی استفاده می‌کرد تا رسالت و وظیفه الهی خود را به نحو احسن انجام دهد.
شدیداً به الگوگیری از پیشوایان اسلامی مخصوصاً از امام حسن عسگری نیاز داریم
وی در مورد خلق و خوی امام حسن عسگری (ع)، اظهار کرد: خلق و خوی حضرت و روایاتی که در ارتباط با اخلاق و آداب اسلامی و رعایت تقوی الهی از حضرت رسیده، بسیار است و ما امروز شدیداً به این آموزه‌های اسلامی و الگوگیری از پیشوایان اسلامی مخصوصاً از امام حسن عسگری نیاز داریم.
در کتاب‌ها به وفور بیان شده که ایشان هدف از خلقت بشر را از زمان کودکی خود تبیین کردند، نقل شده که در ایام کودکی شخصی حضرت را دید که در جمع کودکان حضور داشت و گریه می‌کرد، جلو آمدم و به امام حسن عسگری (ع) که کودک بود، عرض کرد که گریه شما برای اسباب بازی است که کودکان دیگر دارند و شما ندارید؟ امام در پاسخ فرمودند: این کم خرد ما برای بازی آفریده نشدیم. مرد پرسید: ما برای چه آفریده شدیم و هدف از خلقت بشر چیست؟ حضرت فرمود: ما برای علم و عبادت آفریده شدیم. مردم پرسید: دلیل اثبات این سخن شما چیست؟ حضرت فرمود: من این نکته را از کلام خداوند متعال گرفتم که در قرآن می‌فرماید؛ «آیا فکر کردید که شما را بیهوده خلق کردیم و به سوی ما بر نمی‌گردید».
نشانه‌های پنجگانه مومن در بیان امام حسن عسگری (ع)
وی گفت: امام حسن عسگری (ع) به نشانه‌های پنجگانه مومن اشاره کردند و فرمودند: از جمله نشانه‌های مومن نماز، دوم زیارت اربعین، سوم انگشت به دست راست کردن، چهارم پیشانی بر خاک نهادن و خدا را عبادت کردن و پنجم بسم الله را بلند گفتن؛ است؛ لذا بایستی همیشه خود را اولاً به تقوای الهی مجهز و به اعمال و گفتار و رفتار ائمه اطهار اقتدا کنیم که امام حسن عسگری فرمودند: پیرو و شیعه واقعی ما کسی است که از ما پیروی کند و از آثار ما تبعیت کند و الگو بگیرد و به کار‌های ما اقتدا کند.
برای تشخیص حق از باطل، معیار را ائمه اطهار قرار دهیم
وی اظهار کرد: ما بایستی در زندگی فردی و اجتماعی و حکومت داری و معاشرت با همنوعان خود سعی کنیم که پیرو واقعی امام حسن عسگری و پیرو واقعی فرزند بزرگوراشان و ائمه اطهار باشیم و در این روزگار که خیلی سخت است که انسان حق را از ناحق تشخیص دهد در این میان باید معیار و ملاک ما ائمه اطهار باشند.
دکتر سید محمد مهدی جعفری، نویسنده مترجم، محقق و پژوهشگر متون دینی در گفت: وگو با شفقنا درباره سیره امام حسن عسگری (ع) در زمینه گسترش اخلاق و فرهنگ در جامعه آن زمان، اظهار کرد: امام حسن عسگری (ع) به این مناسبت به عسگری ملقب شدند که بعد از متوکل در اردوگاه خلیفه عباسی حصر بودند، البته پیش از ایشان پدرشان امام علی النقی (ع) را هم به پادگان بُردند که زیر نظر باشند.
وی ادامه داد: عده معدودی از شیعیان و گاهی هم از همان مأمورین خلافت با امام حسن عسگری (ع) در تماس بودند و مطالبی از ایشان می‌گرفتند. در آن شدت محاصره و در تنگنا قرار دادن ایشان، گاهی برخی از احکام را که به وسیله نامه یا پیک از حضرت سوال کرده بودند، پاسخ می‌دادند، اما بیشتر از همه رسالت خود را در ترویج فرهنگ و اخلاق انسانی می‌دانستند. از این جهت پیک‌هایی که به نزد ایشان از قم، ری و گاهی اصفهان و سایر مناطق می‌آمد و در مورد وظایف و احکام بود، ایشان غیر از پاسخی که از جهت احکام می‌دادند، مسایل فرهنگی و اخلاقی را نیز به شیعیان می‌رساندند و این مسایل را ترویج می‌کردند.
بی رمقی فرهنگ و ترویج قدرت و ثروت به هر شکلی
این پژوهشگر متون دینی در پاسخ به اینکه چرا امام حسن عسگری در آن شرایط بیشتر بر اخلاق و فرهنگ تکیه داشتند؟ گفت: از سال ۱۳۲ بنی عباس به روی کار آمد؛ از طرفی امام جعفر صادق (ع) و فرزندشان امام موسی کاظم (ع) و امام رضا (ع)، پرچمدار ترویج اسلام حقیقی بودند و به روش خاص خودشان بیشتر فرهنگی و اخلاقی اسلام را ترویج می‌کردند و از سوی دیگر بنی عباس، چون در اوایل قدرت بودند و می‌خواستند در بین مردم خودشان را بهتر از بنی امیه نشان دهند، فرهنگ ائمه را ترویج می‌کردند؛ اگرچه محدودیت‌هایی قائل بودند، ولی نمی‌توانستند به طور کامل آن‌ها را محدود کنند تا اینکه بعد از مأمون، معتصم به روی کار آمد؛ معتصم دید که ایرانیانی که به عنوان وزیر و مدیر کشور انتخاب می‌کند، بیشتر دلشان با ائمه است از این جهت از ترکان ماوراء النهر به بغداد آورد و ایرانیان را کنار زد، تقریباً از آن به بعد فرهنگی که در مرکز خلافت رواج داشت، فرهنگ بی رمقی بود و تنها ترویج قدرت و ثروت به هر شکلی که شده، رواج یافت.
وی اظهار کرد: وقتی متوکل به روی کار آمد، کاملاً ضد شیعه، ضد خردورزی و ضد آزادی اندیشه شد لذا امام علی النقی (ع) و سپس امام حسن عسگری (ع) در این محیط خفقان و ظاهری گری که حدود صد سال طول کشید، حضور داشتند. در این صد سال اولاً امام علی النقی (ع) و سپس امام حسن عسگری (ع) و حدود ۶۰ سال که دوران غیبت صغری امام دوازدهم است، کوشیدند که مسایل فرهنگی و اخلاقی را ترویج کنند. آنچه در آن زمان کمتر رعایت می‌شد و در بین حکام اصلاً وجود نداشت، تکیه ائمه سه گانه (امامان دهم، یازدهم و دوازدهم، به خصوص امام حسن عسگری (ع) بر ترویج اخلاق و فرهنگ بود.
مهم‌ترین توصیه امام حسن عسگری (ع)؛ حفظ همبستگی
دکتر جعفری درباره مهم‌ترین توصیه امام حسن عسگری (ع) به مسلمانان، به خصوص به شیعیان گفت: در آن زمان شیعیان کمتر به امام (ع) دسترسی داشتند، امام در پادگان خلیفه سامرا در حصر بودند، ترکان که به دربار معتصم و سپس متوکل آمدند، مردم را اذیت می‌کردند به گونه‌ای که اعتراض مردم بلند شد و لذا خلیفه ناچار شد از بغداد به سامرا برود و مرکز خلافت در آنجا شد. از این جهت امام علی النقی (ع) و امام حسن عسگری (ع) را به سامرا بردند؛ لذا، چون دسترسی به شیعیان خود کمتر داشتند مهم‌ترین توصیه‌ای که به شیعیان داشتند حفظ همبستگی شیعیان با یکدیگر بود، ایجاد تشکیلاتی برای شناختن یکدیگر برای اینکه نیازشان از نظر مالی، اداری و اجرایی به خلافت و حکومت وقت کمتر باشد. توصیه مهم دیگر رعایت اخلاق و فرهنگ حقیقی اسلام که از دیگر مردمی که تابع خلافت بودند و کورکورانه از مرکز قدرت و حکومت پیروی می‌کردند، ممتاز شوند.
مهم‌ترین درس برای امروز؛ رعایت اخلاق انسانی و انصاف
دکتر جعفری به مهم‌ترین نیاز امروز جامعه برای الگوبرداری از سیره امام حسن عسگری (ع) و تحقق توصیه‌های ایشان در زندگی، اشاره و خاطرنشان کرد: امروز جامعه ما از نظر ایدئولوژی، عقاید و اندیشه کاملاً غنی و بی نیاز است، اما متأسفانه آنچه امروز در میان جامعه ما جای آن خالی است همان رعایت اخلاق، انسانیت و انصاف است لذا همان سیره امام حسن عسگری (ع) که در آن روز‌ها داشتند و در حصر این توصیه‌ها را می‌کردند برای امروز ما هم بسیار ضروری است و آن رعایت همبستگی، اخلاق انسانی و انصاف در میان ماست.
آیت الله عندلیت همدانی: مهم‌ترین سفار امام حسن عسگری (ع)؛ بنا را بر جذب یکدیگر بگذارید نه دفع
آیت الله عندلیب همدانی در گفت: وگو با شفقنا، اظهار کرد: در مورد سیره امام حسن عسگری (ع)، نکات دقیق و قابل تأمل بسیار است، اما من به دو جنبه از زندگی و حیات شریف این بزرگوار اشاره می‌کنم که برای امروز ما هم درس زندگی و اسوه است.
وی ادامه داد: اول اینکه ایشان ارزش و جایگاه علم و فقاهت و دین شناسی را برای مردم در مناسبت‌های گوناگون ترسیم می‌فرمودند: و علاوه بر نقش عالم و فقیه، نقش یک پدر دلسوز و در بعضی از روایات نقش کسی که یتیمی از ایتام آل محمد را سرپرستی می‌کند، داشتند.
توصیه امام حسن عسگری (ع) به دانشمندان و علما
محقق، مؤلف و استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم گفت: تعبیر یتیم هم از این جهت است که اهل بیت (ع) پدر امت هستند و در زمان غیبت مردم دسترسی به پدر ندارند و در نبود پدر به علما و فق‌ها تمسک می‌کنند. ایشان به مردم سفارش می‌کرد و می‌فرمود که در مسایل خود به علما مراجعه کنید و قدرشناس جایگاه آنان باشید. به علما نیز می‌فرمود که شما باید مثل یک سرپرست مهربان که ایتامی را تحت تکفل دارد، مردم را از جهت دینی، فرهنگی، اعتقادی و اخلاقی سرپرستی کنید. این نمونه امروز در جامعه ما درس است که هم دانشمندان وظیفه خود را بهتر بشناسند و هم مردم به دانشمندان رجوع داشته باشند.
همزیستی مسالمت آمیز همراه با لطف و مرحمت و محبت فراموش نشود
وی اظهار کرد: نکته دوم که در حیات و سیره امام حسن عسگری (ع) بسیار چشمگیر است، سفارش اکیدی است که ایشان به تعامل و همزیستی مسالمت آمیز با مردم دارد. مردمی که در آن شهر و آن زمان زندگی می‌کردند، اکثراً از اهل سنت بودند و امام حسن عسگری (ع) را به عنوان امام قبول نداشتند. اگرچه مردم از جهت فرزند بودن به پیامبر احترام می‌کردند، اما امام را شخصیت لازم اطاعیه نمی‌دانستند و در عین حال امام به مردم سفارش می‌کند که با بهترین و زیباترین شیوه با یکدیگر برخورد کنید به گونه‌ای که تعامل زیبایی باشد لذا تصریح می‌کند که در نماز آن‌ها حضور پیدا کنید، اگر بیمار شدند به عیادت آنان بروید، اگر از دنیا رفتند به تشییع جنازه بروید با آن‌ها با کمال ملاطفت، رحمت و محبت برخورد کنید. بنا را بر جذب بگذارید نه بر دفع. سپس می‌فرمایند که اگر شما با آن‌ها خوشرفتاری کردید و زیبا برخورد داشتید، برای ما هم مفید است، چون مردم می‌گویند که اینان پرورش یافتگان مکتب اهل بیت هستند.
عندلیب همدانی گفت: نسبت به سفارش دوم امام حسن عسگری تأکید دارم، ایشان می‌فرمودند که با مردم حول و حوش خود ولو اگر از جهت دینی و اعتقادی با یکدیگر همخوانی ندارید، همزیستی مسالمت آمیز همراه با لطف و مرحمت و محبت فراموش نشود.
حجت الاسلام و المسلمین هادی سروش: تفاوت‌های فکری یکدیگر را بپذیریم و اختلافات را کنار بگذاریم
حجت الاسلام و المسلمین هادی سروش در گفت: وگو با شفقنا، با بیان اینکه دوران امام عسگری (ع) یک دوران بسیار سختی بود، اظهار کرد: علی رغم اینکه دوران امامت امام حسن عسگری (ع) کوتاه بود، اما حضرت دوران بسیار سخت و مشکلی داشتند. حضرت هم از جهت مسایل فرهنگی و رسانه‌ای و هم از حیث ملاقات‌های چهره به چهره بسیار در مضیقه بودند، اما در عین حال وقتی سیره امام حسن عسگری (ع) را می‌نگریم حضرت در همین دوران کوتاه با همه این مضیقه‌ها و مشکلات سیاسی و فرهنگی که دشمن علیه ایشان ایجاد کرد، بسیار موفق بودند.
وی ادامه داد: طبق آنچه در تاریخ آمده، هفته‌ای دو روز امام حسن عسگری را به جلسه رسمی دربار احضار می‌کردند؛ ظاهراً بین مکان تجمع اعضای دستگاه خلافت و منزل امام در شهر سامرا (شهرکی که افراد انتخاب شده‌ای در این شهرک زندگی می‌کردند و تحت نفوذ و نظارت بودند) فاصله‌ای بوده که امام را از این قسمت عبور می‌دادند. ملاقات‌های چهره به چهره برای امام مقدور نبود، اما بعضی از افراد در مسیر می‌ایستادند و امام را ملاقات می‌کردند حتی در تاریخ داریم که فردی از اصفهان به سامرا آمد و امام را ملاقت کرد.
امام حسن عسگری (ع) با وجود محدودیت‌های بسیار با پیروان ارتباط داشتند
وی گفت: با تمام محدودیت‌هایی که وجود داشت، امام در ملاقات‌هایی که در مسیر رخ می‌داد پیغام خود را ابلاغ می‌کردند و فرموده بودند که به من اشاره نکنید و سلام نکنید تا شما را شناسایی نکنند. در این مسیر برخی از ارتباطات قولی یا مالی برقرار می‌شد، مثلاً در سیره حضرت داریم که ایشان چوبی را به یکی از اصحاب خود دادند که به یک شخصی برساند، این شخص در مسیر با حیوانی مواجه شد و برای دفاع از خودش مجبور شد این چوب را به سوی آن حیوان پرتاب کند، آن چوب شکست و نوشته‌ای از داخل این چوب خارج شد، فوری آن چوب را جمع کرد که کسی نبیند و متوجه شد که اسراری در این قصه بوده است، شخص خود را به حضرت رساند و حضرت فرمودند: این امانتی بود که باید به سلامت به شخص می‌رساندید.
وی گفت: این نمونه‌ها نشان می‌دهد که امام حسن عسگری (ع) در تمام شرایط سخت و پر مضیقه‌ای که دشمن ایجاد کرده بود، با پیروان خود در ارتباط بود. علاوه بر ارتباط چهره به چهره، حضرت ارتباط نوشتاری هم با پیروان خود برقرار کرده بود. در برخی از نقل‌ها داریم که مثلاً در خیک‌های روغن که کسبه از شهری به شهری منتقل می‌کردند و می‌فروختند، نامه‌هایی زیر سازی شده بود و برخی از این نوشته‌ها از سوی وکلای امام به حضرت می‌رسید. این‌ها نمونه‌هایی است که نشان می‌دهد ارتباط حضرت با جامعه اسلامی و شیعیان کاملاً در حد مقدور برقرار بوده است، اما نکته مهم‌تر این است که امام عسگری (ع) در پی برنامه‌ای که امام هادی داشتند، یک دفتر و یک سیستم وکالتی را در سراسر جهان اسلام یا اکثر مناطق اسلامی از جمله در قم، خراسان، بصره و مناطق مختلف منعقد کردند.
وی به ارتباط گسترده امام حسن عسگری (ع) با جامعه اسلامی و شیعیان آن زمان اشاره و اظهار کرد: افراد مختلف برخی مخفی و برخی مشخص و ظاهر نماینده امام بودند و با حضرت ارتباط داشتند. آنان صدقات، وجوه و اوقاف را از شیعیان قبول می‌کردند، گاهی به خود امام به شکل‌های بسیار سختی می‌رساندند و گاهی بر حسب اجازه‌ای که داشتند، طبق فرمایش امام هزینه می‌کردند.
وی افزود: وقتی امام حسن عسگری (ع) در ارتباط با جامعه اسلامی و شیعیان موفق است، طبیعتاً در مسایل مربوط به معارف دین نیز حضرت بسیار موفق بودند لذا کلماتی که از زبان امام حسن عسگری (ع) به ما رسیده، کلمات بسیار نورانی و سعادت بخشی است.
وی گفت: امام حسن عسگری (ع) چندین نامه مفصلی داشتند که این نامه‌ها را فرزند فیض کاشانی در کتاب «انوار الحکمه» جمع آوری کرده و همچنین در آثار مرحوم آقای احمدی میانجی آمده، این‌ها نامه‌هایی است که حضرت به شیعیان می‌نوشتند. مضاف بر این، تفسیر منسوب به امام حسن عسگری (ع) است که بزرگان اهل حدیث مانند شیخ صدوق و برخی دیگر از محدثین، انتساب این کتاب را به امام حسن عسگری (ع) پذیرفتند. در این کتاب روایات بسیار قابل توجه و دقیقی ذکر شده است، همه این‌ها شواهدی است که نشان می‌دهد امام حسن عسگری (ع) در این مدت کوتاه در شاخه‌های مختلف مورد نیاز شیعیان و جهان اسلام بسیار موفق عمل کرده است.
سفارش امام حسن عسگری (ع) در دو بخش اعتقادات و اخلاقیات
وی در پاسخ اینکه مهم‌ترین توصیه امام حسن عسگری (ع) به مسلمانان به خصوص به شیعیان مربوط به چه مسایلی بود؟ گفت: با مراجعه به کتاب شریف تُحَفُ العُقول که کلمات امام عسگری در این کتاب جمع است، می‌توانیم تشخیص دهیم که چه نکاتی بیشتر مورد توجه امام بوده است. ارزیابی ناقصی که بنده از فرمایشات گوهربار امام حسن عسگری دارم این است که امام، شیعیان را بیشتر در دو بخش سفارش فرمودند، یکی مسایل مربوط به معارفی که شیعیان باید بدانند و در رابطه با آن معارف باید یقین و اطمینان خود را محافظت کنند و از شبهاتی که به آن‌ها وارد می‌شود خود را از جهت معرفتی و علمی در امنیت قرار دهند.
وی افزود: برخی از شیعیان نامه‌ای به حضرت دادند و حضرت پاسخ فرمودند، به پاسخ‌ها که نگاه می‌کنیم، حضرت بحث گرایش به حق، توجه به حق، دفاع از حق، امنیت افکار و تفکرات حق، محافظت از معارفی که مورد شبهه می‌تواند قرار بگیرد را بیان کردند که بیانات یا پاسخ‌های حضرت در کتاب تُحَفُ العُقول آمده است.
سفارش به صداقت، راستگویی و امانتداری
وی گفت: بخش دوم مطالب امام عسگری (ع)، در مورد مسایل اخلاقی است. حضرت درخصوص مسایل اخلاقی فرمودند: شیعیان را به تقوا در برابر مسایل دینی و تلاش در مسیر الهی سفارش می‌کنم. به صداقت و راستگویی و ادای امانت نسبت به هر کسی (شایسته یا ناشایست) که شما را امین دانسته، سفارش می‌کنم. امانت آنان را محافظت کنید و به آن‌ها بازگردانید.
وی ادامه داد: حتی حضرت در بخش عرفانی هم مطالب زیبایی دارند و می‌فرمایند: خلوت و سجده‌های طولانی داشته باشید. وصول به خداوند داشته باشید. برای رسیدن به حضرت حق و مقام قرب الهی مرکبی بهتر از نماز شب و شب زنده داری نداریم.
تفاوت‌های فکری یکدیگر را بپذیریم و اختلافات را کنار بگذاریم
وی در مورد ضرورت الگوبرداری جامعه امروز از سیره و توصیه‌های امام حسن عسگری (ع) گفت: ما شیعیان معتقدیم که امامت ائمه معصوم مخصوص به حضورشان نیست که عنوان یک عالم و دانشمندی، از آثار آن‌ها استفاده کنیم، امام در زمان حیاتش امام است و بعد از حیات ظاهرشان هم امام هستند و ما می‌توانیم مسیر خود را براساس امامتی که آن امام بزرگوار دارد، داشته باشیم و به مقصد برسیم؛ لذا در جامعه امروز آنچه می‌توانیم از امام حسن عسگری استفاده کنیم رفع اختلافات بین شیعیان است، امام عسگری توجه خاصی به مباحث اختلافی بین شیعیان دارند، حتی زمانی برخی از شیعیان نامه‌ای به حضرت می‌نویسند و در مورد اختلاف شیعه در مباحث علمی، غیر علمی و تجربی یا مباحث مدیریتی گزارشی دادند. حضرت در پاسخ به این نامه فرمودند: بپذیریم که افراد در طبقات مختلف و دارای گرایشات و سطح افکار متفاوتی هستند، طبیعتاً همه یک طور نیستند و ما باید این تفاوت‌ها را بپذیریم، اما تفاوت‌ها نباید منجر اختلاف شود.
وی افزود: امام حسن عسگری (ع) نه تنها در مورد اختلاف میان شیعیان بلکه نسبت به اختلاف میان مسلمین جهان نیز حساسیت داشتند لذا حضرت در نامه‌های رسمی به شیعیان نوشتند و توصیه کردند، همانطور که پیامبر (ص) فرمودند، همانطور باشید.
وی اظهار کرد: امام حسن عسگری (ع) برای وحدت جهان اسلام و همکاری مسلمین در سطح کلان چهار مصداق را بیان کردند و فرمودند: عبادات خود را انجام دهید و با هم باشید، در نماز، عبادت، تشییع جنازه‌ها و مسایل غم و ناراحتی‌ها کنار هم باشید، در مسایل عاطفی با هم باشید و وقتی می‌بینید از اهل تسنن کسی گرفتار شده و بیماری دارد به او رسیدگی کنید و با او ارتباط خود را حفظ کنید و حقوق مردم و حتی مخالفین اعتقادی خود را رعایت کنید. اگر توصیه‌ها و سفارشات امام حسن عسگری در هر دو بخش اعتقادات و اخلاقیات را در جامعه امروز پیاده کنیم قطعاً به سعادت خواهیم رسید.
حجت الاسلام والمسلمین سالار: شدیداً به الگوگیری از پیشوایان اسلامی مخصوصاً از امام حسن عسگری نیاز داریم
حجت الاسلام والمسلمین محمد سالار در گفت: وگو با شفقنا، درباره سیره و مشی امام حسن عسگری (ع) در زمینه اخلاق و فرهنگ، اظهار کرد: ابن اثیر یکی از تاریخ دانان معروف اسلامی است و کتابی به نام «الکامل فی التاریخ» دارد که این کتاب یکی از جامع‌ترین و مشهورترین کتاب‌های تاریخی در زمینه اسلامی است، در آن کتاب ابن اثیر می‌گوید: اخلاق و خلق و خوی امام حسن عسگری (ع) مانند خلق و خوی رسول خدا (ص) بود.
وی ادامه داد: از امام مهدی (عج) نقل شده که فرمودند: امام حسن عسگری (ع) نوری فروزان و تابناک و ماه درخشان بود که خداوند آنچه را که نزد خودش بود برای او انتخاب کرد و او راه و روش پدران خود را گام به گام دنبال کرد تا رحلت فرمود. امام حسن عسگری قبل از ولادت فرزند بزرگوارشان از امامت و خلافت ایشان خبر دادند و شبی که قرار بود مهدی (عج) به دنیا بیایند، به حکیمه خاتون (عمه خود) فرمودند: امشب افطار نزد ما بمان که شب نیمه شعبان است و خداوند متعال امشب حجت خود را که حجت روی زمین است ظاهر می‌سازد.
وی گفت: امام حسن عسگری با اینکه مدت طول امامت شان ۶ سال بیشتر نبود، اما بر همه علوم و معارف دینی احاطه کامل داشت و در آن مدت کوتاه امامت خود، کلیه احکام دینی و معارف اسلامی را برای مردم تبیین می‌کرد و از هر فرصتی برای تبیین علوم و معارف دینی و روایات و احادیثی که از ایشان در دست ماست استفاده می‌کرد. منتها متأسفانه علوم و روایات دینی و معارف و احادیثی که از امام حسن عسگری به دستمان رسیده به آن وسعت و گستردگی احادیثی که از امام باقر (ع) و امام صادق (ع) داریم، نیست و علت آن این است که اولاً عمر مدت امامت امام حسن عسگری بسیار کوتاه و محدود بود و حضرت بیشتر مجال نداشت برای اینکه علوم معارف را برای مردم تبیین کند، ثانیاً حضرت را در یک پادگان نظامی و حبس خانگی نگاه داشته بودند و شدیداً تحت مراقبت خلفای عباسیان در سامرا بود لذا ارتباط با سخنرانی و ملاقات مردمی و بیان احکام دینی و ترویج فرهنگ اهل بیت برای او خیلی میسر نبود. ولی به هر صورت حضرت علی رغم همه این محدودیت‌ها و فشار‌ها و اختناق‌هایی که برای نشر احکام از سوی خلفای عباسی برای ایشان به وجود آمده بود، در تبیین معارف اهل بیت کوتاهی نمی‌کرد و از هر فرصتی استفاده می‌کرد تا رسالت و وظیفه الهی خود را به نحو احسن انجام دهد.
شدیداً به الگوگیری از پیشوایان اسلامی مخصوصاً از امام حسن عسگری نیاز داریم
وی در مورد خلق و خوی امام حسن عسگری (ع)، اظهار کرد: خلق و خوی حضرت و روایاتی که در ارتباط با اخلاق و آداب اسلامی و رعایت تقوی الهی از حضرت رسیده، بسیار است و ما امروز شدیداً به این آموزه‌های اسلامی و الگوگیری از پیشوایان اسلامی مخصوصاً از امام حسن عسگری نیاز داریم.
در کتاب‌ها به وفور بیان شده که ایشان هدف از خلقت بشر را از زمان کودکی خود تبیین کردند، نقل شده که در ایام کودکی شخصی حضرت را دید که در جمع کودکان حضور داشت و گریه می‌کرد، جلو آمدم و به امام حسن عسگری (ع) که کودک بود، عرض کرد که گریه شما برای اسباب بازی است که کودکان دیگر دارند و شما ندارید؟ امام در پاسخ فرمودند: این کم خرد ما برای بازی آفریده نشدیم. مرد پرسید: ما برای چه آفریده شدیم و هدف از خلقت بشر چیست؟ حضرت فرمود: ما برای علم و عبادت آفریده شدیم. مردم پرسید: دلیل اثبات این سخن شما چیست؟ حضرت فرمود: من این نکته را از کلام خداوند متعال گرفتم که در قرآن می‌فرماید؛ «آیا فکر کردید که شما را بیهوده خلق کردیم و به سوی ما بر نمی‌گردید».
نشانه‌های پنجگانه مومن در بیان امام حسن عسگری (ع)
وی گفت: امام حسن عسگری (ع) به نشانه‌های پنجگانه مومن اشاره کردند و فرمودند: از جمله نشانه‌های مومن نماز، دوم زیارت اربعین، سوم انگشت به دست راست کردن، چهارم پیشانی بر خاک نهادن و خدا را عبادت کردن و پنجم بسم الله را بلند گفتن؛ است؛ لذا بایستی همیشه خود را اولاً به تقوای الهی مجهز و به اعمال و گفتار و رفتار ائمه اطهار اقتدا کنیم که امام حسن عسگری فرمودند: پیرو و شیعه واقعی ما کسی است که از ما پیروی کند و از آثار ما تبعیت کند و الگو بگیرد و به کار‌های ما اقتدا کند.
برای تشخیص حق از باطل، معیار را ائمه اطهار قرار دهیم
وی اظهار کرد: ما بایستی در زندگی فردی و اجتماعی و حکومت داری و معاشرت با همنوعان خود سعی کنیم که پیرو واقعی امام حسن عسگری و پیرو واقعی فرزند بزرگوراشان و ائمه اطهار باشیم و در این روزگار که خیلی سخت است که انسان حق را از ناحق تشخیص دهد در این میان باید معیار و ملاک ما ائمه اطهار باشند.
منبع:شفقنا
ارسال نظر