انواع مختلف والدین و آشنایی با روش‌های فرزندپروری آن‌ها

اینکه چگونه والدینی باشید بستگی به این دارد که شما چگونه بزرگ شده اید، چگونه دیگر والدین را می‌بینید و حتی تا حدودی به پیشینه فرهنگی شما نیز بستگی دارد. برخی از انواع والدین که بیشتر شناخته شده اند عبارتند از:

توانا
مقتدر و مستبد
دلبسته
آسان گیر
آزاد در محدوده
نگران
درگیر و غافل

اگر شما یک نوزاد متولد شده در خانه دارید و می‌خواهید در مورد انواع شیوه‌های فرزندپروری مناسب بیاموزید یا اگر فرزند بزرگتری دارید و سردرگم شده اید که آیا روش‌های فعلی شما نیاز به تجدید نظر دارند یا خیر، ادامه مقاله را بخوانید تا درباره انواع مختلف فرزندپروری بیشتر بیاموزید.

یادآوری

روش "صحیح" یا "اشتباه" مطلقی برای والدین وجود ندارد و احتمالاً سبک شما از انواع مختلفی تشکیل خواهد شد. در آن روز‌های سخت که همه چیز را زیر سؤال می‌برید، به خود یادآوری کنید که کار والدین بسیار سخت است، بچه‌های کامل وجود ندارند و شما در بزرگ کردن انسان کوچک خود کار شگفت انگیزی انجام می‌دهید.

فرزندپروری والدین توانا

بسیاری از متخصصان رشد کودک، این نوع از تربیت را معقول‌ترین و مؤثرترین شکل فرزندپروری می‌دانند. اگر:

قوانین و مرز‌های واضح و منسجم تعیین می‌کنند.
انتظارات معقولی را از فرزندان خود دارند.
به خواسته‌های فرزند یا فرزندانشان گوش می‌دهند.
واکنش‌های مثبت از خود نشان می‌دهند.

جوانب مثبت و منفی والدین توانا

مثبت

شما به عنوان والدین توانا، یک محیط دوست داشتنی فراهم می‌کنید و پشتیبان فرزندان خود خواهید بود. در نتیجه فرزندان شما:

بالاترین نمرات سلامت روان: براساس تحقیقات منتشر شده در سال ۲۰۱۲، کودکانی که توسط والدین توانا پرورش یافته اند، نسبت به کودکانی که والدین مقتدر یا آسان گیر دارند، دارای عزت نفس بیشتری هشتند و کیفیت زندگی بالاتری دارند.

سالم‌تر هستند: وزارت بهداشت و خدمات انسانی (HHS) متذکر می‌شود که نوجوانان دارای والدین توانا (در مقابل کسانی که از سایر فرم‌های فرزندپروری استفاده می‌کنند) کمتر این احتمالات را دارند:

با سوء مصرف مواد مشکلی دارند.
درگیر رفتار‌های جنسی ناسالم هستند.
خشونت آمیز رفتار می‌کنند.

منفی

در حالی که اکثر کارشناسان بر این باورند که فرزندپروری توسط والدین توانا، سالم‌ترین نتایج را برای بچه‌ها ایجاد می‌کند، اما باید گفت: به صبر و حوصله و تلاش فراوان نیاز دارد.

علاوه بر این، گاهی اوقات قوانینی باید تنظیم شوند و این می‌تواند هم برای بچه‌ها و هم برای والدین سخت باشد.

نمونه‌هایی از فرزندپروری والدین مقتدر

شما از فرزند ۱۶ ساله تان می‌خواهید که راس ساعت ۱۰:۰۰ شب بخوابد و ساعت خاموشی در روز‌های تعطیل زود می‌رسد بنابراین شما و فرزندتان با آن موافقت می‌کنید و این عادلانه است.

فرزند دانش آموز شما با یک نمره پایین در یک آزمون تاریخ به خانه می‌آید در صورتی که شما می‌دانید او برای آن درس مطالعه کرده است. به جای عصبانی شدن، شما فرزند خود را به خاطر آنچه درست انجام داده است (سخت درس خواندن) ستایش می‌کنید، اما او را ترغیب می‌کنید تا با معلم صحبت کند تا ببیند دفعه بعد چه کاری می‌تواند انجام دهد تا بهتر شود.

فرزندپروری والدین مقتدر

والدین مقتدر در هرگونه مسابقه محبوبیت برنده نیستند البته این یک نکته خوب است، زیرا محبوبیت در مقایسه با انتخاب صحیح اهمیت بسیار کمی دارد. (شما آداب و رسوم قدیمی را می‌شناسید. آنچه درست نیست همیشه محبوب است و آنچه همیشه محبوب نیست همیشه درست است.)

این والدین برای نگه داشتن سربازان یا بچه‌ها روی خط درست متمرکز شده اند تا بتوانند بهترین خودشان باشند.

وقتی پدر و مادری مقتدر و تا حدودی مستبد هستید:

قوانین سختگیرانه تنظیم می‌کنید و انتظار دارید که فرزندانتان از آن‌ها پیروی کنند.
مجازات (بعضی اوقات به شدت)
انتظارات بالایی دارید و انتظار دارید که فرزندانتان تک تک آن‌ها را انجام دهند. (و بچه‌ها غالباً انتظارات را به بهترین شکل برآورده می‌کنند.)
ارتباطات باز را تشویق نمی‌کنید.

جوانب مثبت و منفی والدین مقتدر

مثبت

بسیاری از افراد قبول دارند که فرزندپروری محکم و مقتدرانه روش خوبی است. هنگامی که فرزند شما مرز‌ها را می‌داند و می‌شناسد، ممکن است بتواند بهتر بر روی دستاورد‌های خود تمرکز کند.

منفی

والدین مقتدر چهره منفی خود را دارند. براساس تحقیقات سال ۲۰۱۲ در دانشگاه نیوهمپشایر، فرزندان والدین مقتدر:

بیشتر از فرزندان کسانی که سایر سبک‌های فرزندپروری را اجرا می‌کنند، درگیر رفتار‌های بزهکارانه (مانند سیگار کشیدن، فرار از مدرسه و نوشیدن الکل زیر سن قانونی) هستند.
تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که فرزندان والدین مقتدر نسبت به سایر بچه‌ها افسرده‌تر هستند و احتمالاً دارای نمرات پایین تری از فرزندان والدین توانا هستند.
به خاطر داشته باشید که بیشتر بچه‌ها در بعضی از موارد شورش می‌کنند و سرکش می‌شوند و ممکن است این اتفاق در هر شرایط برای والدین از جمله والدین مقتدر رخ دهد. این می‌تواند به یک رابطه والدین و فرزندی کمتر ایده آل منجر شود.

نمونه‌هایی از فرزندپروری این والدین

اگر شما از دسته والدین مقتدر هستید ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

کودک شما می‌پرسد که چرا نمی‌تواند با کسی که می‌خواهد دوست شود، یک فیلم خاص را ببیند یا یک کوکی برای دسر تهیه کند. پاسخ شما چیست؟ "به این دلیل که من گفتم! " (توجه: همه والدین به مناسبت‌های مختلف اینگونه پاسخ می‌دهند و این شما را به والدین بد تبدیل نمی‌کند یا حتی لزوماً به معنای این نیست که شما از دسته والدین مقتدر هستید.)

شما ممکن است برای ترغیب و ترس تربیت غلط کودک خود برای انجام کار‌ها از این روش استفاده کنید. به عنوان مثال: "اتاقت را تمیز کن یا من می‌خواهم تمام اسباب بازی هایت را بیرون بریزم. "

والدین وابسته

آیا تا به حال فیلم "مامان جون" یا "Mommie Dearest"" را دیده اید؟ خوب، حالا به برعکس آن فکر کنید. والدین وابسته یا دلبسته نوعی فرزندپروری محوری است که در آن شما یک محیط امن و ایمن برای فرزند خود ایجاد می‌کنید.

شما با فرزند خود تماس جسمی زیادی دارید: او را نگه می‌دارید، حمل می‌کنید و حتی با او می‌خوابید.
شما بدون تردید به نیاز‌های فرزندتان پاسخ می‌دهید. شما آرامش، آسایش و پشتیبانی را به منظور ایجاد احساس امنیت و دوست داشتن فرزند خود بسط می‌دهید.

جوانب مثبت و منفی والدین وابسته

مثبت

اگرچه ممکن است ضد حساسیت به نظر برسد، مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۰ در APAP منتشر شد مبنی بر اینکه کودکانی که در معرض تربیت والدین دلبسته قرار دارند شامل خصوصیات زیر هستند:

مستقل
ارتجاعی
دارای استرس کمتر
همدل
قادر به کنترل احساسات خود هستند.

منفی

والدین وابسته می‌توانند فرزندشان را تبدیل به یک مصرف کننده کنند. ممکن است تمام روز‌های تعطیل تان را صرف جمع و جور کردن دختر یا پسرتان کنید و عادت کنید که هیچگونه حریم شخصی ندارید و به طور کلی وقت کمی برای خودتان و یا برای همسرتان اختصاص دهید.

یک نکته جدی‌تر اینکه خوابیدن با کودک می‌تواند خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را افزایش دهد و توصیه نمی‌شود.

نمونه‌هایی از فرزندپروری توسط والدین دلبسته

کودک شما گریه می‌کند، هیاهو می‌کند یا به نظر می‌رسد ترسیده است. شما فوراً می‌روید و به آن‌ها هرچه می‌خواهند را می‌دهید.
کودک نو پای شما کابوس می‌بیند و می‌خواهد در رختخواب شما بخوابد. شما اجازه می‌دهید.

فرزندپروری توسط والدین آسان گیر

والدین آسان گیر، دوست داشتنی و خونگرم هستند. آن‌ها از تکنیک‌های سنتی والدین پیروی نمی‌کنند. اگر از دسته والدین آسان گیر هستید، شما:

محدودیت‌ها یا چارچوب‌های سخت را تعیین نمی‌کنید.
همیشه سعی نمی‌کنید فرزندان خود را کنترل کنید.
اگر قوانینی وجود داشته باشند هم سخت گیری کمی دارند.
به فرزندان خود اجازه می‌دهید بسیاری از تصمیمات را خودشان بگیرند.

جوانب مثبت و منفی والدین آسان گیر

مثبت

والدین آسان گیر، عموماً عاشق و پرورش دهنده خوبی هستند. اگرچه این شیوه فرزندپروری را اکثر متخصصان تشویق نمی‌کنند، اما کودکانی که بدون محدودیت رشد می‌کنند، غالباً از تربیت خود تجلیل می‌کنند و با رشد بهتر در زمان بزرگسالی و تبدیل شدن به انسانی مستقل و تصمیم گیر، به والدین خود اعتبار می‌دهند.

منفی

بچه‌ها می‌توانند در یک مشکل بزرگ قرار بگیرند و این همان کاری است که بچه‌ها خودشان به تنهایی انجام می‌دهند. این که آیا آن‌ها دچار مشکل بیشتری می‌شوند بستگی به فرد دارد.

یک منبع تحقیقاتی در سال ۲۰۱۶ اعلام کرد که بچه‌های مدرسه‌ای که توسط والدین آسان گیر تربیت شده اند، استرس کمتری دارند و از نظر روانی از سایر کودکان سالم‌تر بودند.
تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که تربیت والدین آسان گیر و راحت ممکن است منجر به چاقی در کودکان شود.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ نشان داد که فرزندان والدین آسان گیر به احتمال زیاد قربانی زورگویی‌ها می‌شوند. نکته جالب اینجاست که زورگویان، فرزندان والدین مقتدر هستند.
طبق گفته موسسه ملی سوء مصرف الکل، فرزند پروری این نوع والدین می‌تواند به نوشیدن الکل در سنین نوجوانی منجر شود.

نمونه‌هایی از فرزندپروری والدین آسان گیر

دو اصل مهم برای فرزندپروری آسان گیر وجود دارد: شما روی بچه‌ها کنترل ندارید و حتی نمی‌خواهید که داشته باشید و بچه‌های شما آزادی کاملی برای اشتباه کردن دارند و از آن اشتباهات درس می‌گیرند. مسلماً، این دروس ممکن است بهتر از این باشد که "قوانین را دیکته کنید".

دانش آموز شما نمی‌خواهد که به مدرسه برود آن هم کاملا بدون دلیل. شما فکر می‌کنید: خوب، این تصمیم اوست. (و به احتمال زیاد عواقب آن را به صورت نمرات ضعیف‌تر یا حتی اخراج از مدرسه مشاهده می‌کنند.)

شما الکل یا سیگار را در اتاق خواب نوجوان خود پیدا می‌کنید. شما فکر می‌کنید:‌ای کاش بچه‌های من انتخاب‌های بهتری می‌کردند، اما من نمی‌توانم کاری کنم که نمی‌خواهند انجام دهند. (باز هم والدین آسان گیر مهربان و دوست داشتنی هستند. داشتن پدر و مادر آسان گیر به معنای این نیست که فرزندتان حتما الکلی یا سیگاری می‌شود.)

فرزند پروری آزاد در محدوده

مانند مرغ‌هایی که محدود به قفس نیستند، فرزندان والدین بدون محدودیت اجازه دارند تا پرسه بزنند و خطرات خود را انجام دهند، اما با راهنمایی والدین (توجه کنید که ما نظارت کامل والدین را نمی‌گوییم).

تربیت آنان مانند تربیت والدین آسان گیر نیست که همه چیز را به عهده فرزند بگذارند و قبل از انجام این کار آن‌ها به فرزندان خود قواعد و پیامد‌هایی را یاد می‌دهند که در صورت بروز مشکل از آن‌ها پیروی کنند. والدین با تربیت آزاد در محدوده به بچه‌های خود موارد زیر را می‌دهند:

استقلال
مسئولیت
آزادی
کنترل
جوانب مثبت و منفی والدین با روش تربیتی آزاد در محدوده
فرزندپروری
مثبت

دادن کنترل و مسئولیت به بچه‌ها به آن‌ها کمک می‌کند تا بزرگ شوند و خصوصیات زیر را به دست آورند:

افسردگی کمتر
اضطراب کمتر
قادر به تصمیم گیری
متکی به خود
منفی

ممکن است فرزندان شما وقتی تحت کنترل قرار نمی‌گیرند صدمه ببینند، اما خطر کم است. بچه‌های شما ایمن‌تر هستند که هر روز به تنهایی با پای پیاده به مدرسه بروند تا اینکه رانندگی کنید و آن‌ها را به مدرسه ببرید.

در بعضی از ایالت‌های آمریکا، این نوع والدین می‌توانند به دلیل غفلت متهم شوند. این اتفاق برای والدین مریلند رخ داد که به فرزندانشان اجازه دادند به تنهایی از یک پارک تا خانه قدم بزنند، اگرچه این نوع اتهامات بعداً کاهش یافت.

نمونه‌هایی از فرزندپروری آزاد در محدوده

شما اجازه می‌دهید که کودک پیش دبستانی تان در حالی که شما او را از فاصله دور تماشا می‌کنید در اطراف زمین بازی گردش کند.
شما به فرزندتان اجازه می‌دهید با دوستانش چند کوچه آن طرف‌تر قدم بزند، اما پیش از آن به او توضیح می‌دهید که اگر گم شدند چه کار‌هایی را باید انجام دهد.

فرزندپروری والدین نگران

کسی را می‌شناسید که همه جنبه‌های زندگی فرزند خود را بر عهده داشته باشد، از دوستانش گرفته تا تغذیه و حتی آنچه می‌تواند در اوقات فراغت خود انجام دهد؟ در این صورت شما والدین نگران را با چشم خود دیده اید. به این والدین، والدین هلیکوپتر نیز گفته می‌شود به جهت اینکه بر همه چیز از بالا نظارت دارند.

والدین هلیکوپتر:

سعی می‌کنند بسیاری از موقعیت‌ها را کنترل کنند (حتی ممکن است عشق را هم اضافه کنیم.)
عدم اعتماد به توانایی فرزندشان که طبیعی است توانایی هر کودک در برخورد با موقعیت‌های ماهرانه مانند یک فرد بالغ نباشد (این تا حدی هم عادلانه است.)
دائماً به فرزندان خود راهنمایی می‌کنند.
برای حل مشکلات فرزندانشان خودشان مستقیم وارد گود می‌شوند.
به خاطر داشته باشید که این والدین از روی عشق و نگرانی رفتار می‌کنند. آن‌ها کاملاً می‌خواهند بهترین چیز برای فرزندانشان باشد و نمی‌خواهند اشتباهات فرزند گرانبهایشان بر آینده آن‌ها تأثیر بگذارد.

جوانب مثبت و منفی والدین نگران یا هلیکوپتر

مثبت

در حالی که بسیاری از کارشناسان نسبت به رفتار والدین هلیکوپتر معترضند و معتقدند این یک سبک است که در آن بچه‌ها می‌توانند احساس ناتوانی و وابستگی کنند، اما در حقیقت تحقیقاتی وجود دارد که نشان از روند صعودی آن دارد.

در یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ با استناد به دانشجویان دانشگاه و والدین هلی کوپتر آن‌ها نشان داد که بچه‌هایی که والدینشان نظارت بر رفتار آن‌ها دارند، کمتر احتمال دارد:

به شدت بنوشند و الکلی شوند.
خطرات جنسی را در پیش بگیرند.
با افرادی که به شدت می‌نوشند، نشست و برخاست کنند.

منفی

نکات منفی نیز وجود دارد. به گفته روانشناسان دانشگاه ایندیانا، کودکانی که والدین نگران دارند بیشتر از سایرین محتمل است که:

فاقد اعتماد به نفس و عزت نفس باشند.
سطح بالاتری از اضطراب و افسردگی را در بزرگسالی گزارش می‌دهند.
ترس از شکست دارند.
در حل کردن مشکل ضعیف باشند.

نمونه‌هایی از والدین هلیکوپتر

فرزند شما با یک همکلاسی بازی می‌کند. شما به بچه‌ها می‌گویید که آن‌ها باید با چه کسی بازی کنند و چه کسی ابتدا بازی را شروع کند سپس بازی را داوری می‌کنید. این منجر به یک بازی بسیار صلح آمیز و دوستانه و بدون جنگ می‌شود.
نوجوان شما امتحانی را از دست می‌دهد. شما مستقیم به سراغ معلم می‌روید و می‌پرسید که آیا او می‌تواند مجددا آن امتحان را برگزار کند.

فرزند پروری توسط والدین درگیر و غافل

این نوع تربیت سبکی است که غالباً خارج از کنترل والدین است. اگر شما یک والد مجرد هستید که برای رسیدن به اهداف خود دو شیفت کار را انجام می‌دهید، احتمالا در این دسته قرار دارید.

والدین درگیر ممکن است در بهترین لحظات بچه‌های خود نباشند. آن‌ها ممکن است معلم فرزند خود را ملاقات نکرده باشند یا از مدرسه کودک خود بازدید نکرده باشند. ممکن است آن‌ها رنگ، غذای مورد علاقه یا بهترین دوست فرزند خود را نمی‌دانند. این کودکان غالباً احساس بی علاقه گی، بی ارزشی و کشف نشدن می‌کنند.

والدین غافل یعنی:

نسبت به کودک بی تفاوت باشید، احتمالاً به دلیل شرایط خارج از کنترل والدین
مراقب نیاز‌های جسمی و عاطفی کودک فراتر از اصول نباشید
عدم پاسخگویی
از نظر عاطفی یا جسمی از زندگی کودک غایب هستید.
ممکن است بد دهن و فحاش باشید
تحقیقات انجام شده از سال ۲۰۰۹ نشان می‌دهد والدینی که در کودکی خود مورد آزار و اذیت بدنی قرار گرفتند، ۵ برابر بیشتر احتمال دارد والدینی فحاش باشند و ۱.۴ برابر بیشتر احتمال دارد تبدیل به والدینی غافل شوند.

مجدداً باید اشاره کرد، فرزندپروری به این سبک معمولاً یک انتخاب آگاهانه نیست. این والدین اغلب شرایطی دارند که مانع برقراری پیوند با فرزندشان می‌شود.

نکته‌ای در مورد فرزندپروری والدین غافل

اگر این رفتار‌ها را در خود تشخیص می‌دهید و می‌خواهید تغییرشان دهید، درمان و مشاوره می‌تواند کمک کند. این می‌تواند به شما بینشی دهد که چه چیزی باعث ایجاد این رفتار‌های منفی شده و همچنین نحوه جایگزینی آن‌ها با گزینه‌های مثبت‌تر را ارائه می‌دهد.

جوانب مثبت و منفی والدین غافل

مثبت

هیچ گونه مدرک مستندی برای این سبک وجود ندارد، اگرچه کودکان انعطاف پذیر هستند و ممکن است با این روش زیادی خودکفا شوند. به طور کلی، فرزندان والدین غافل از بدترین نتایج در مقایسه با بچه‌های سایر سبک‌های والدین برخوردار هستند.

منفی

در تحقیقات منتشر شده در سال ۲۰۱۹ در مجله مطالعات کودک و خانواده، اغلب کودکان والدین نادیده گرفته موارد زیر را یافتند:

در کنترل احساساتشان مشکل دارند.
احتمالاً افسرده هستند.
چالش‌های دانشگاهی
در روابط اجتماعی مشکل دارند.
ضد اجتماعی هستند.
مضطرب هستند.
نمونه‌هایی از فرزندپروری والدین غافل
فرزندتان تکالیف خود را تمام کرده است و این برای شما مهم نیست.
شما فرزند ۴ ساله خود را هنگام خرید در بازار در ماشین رها می‌کنید.

نتیجه گیری

سبک‌های والدین زیادی وجود دارد و اساساً احتمال اینکه شما در یک گروه قرار نگیرید، خوب است. فرزند شما از راه‌هایی بی نظیر از شما راهنمایی می‌گیرد، بنابراین فرزندپروری شما نیز بی نظیر خواهد بود.

تحقیقات نشان می‌دهد که اگر شما خط نازک بین نظارت، اما نه کنترل بیش از حد را دنبال کنید، فرزندان شما سالمترین نتیجه را خواهند داشت. اما در پایان همه ما از عشق به بچه‌های کوچک مان لبریزیم.

اگر سؤالی در مورد تربیت فرزندتان دارید با متخصص کودکان صحبت کنید. اگر آن‌ها نتوانند به شما کمک کنند، می‌توانند شما را به یک مشاور بهداشت روانی ارجاع دهند.

منبع:healthline