آسیب دیدگی بافت نرم؛ از انواع تا درمان

آسیب دیدگی‌های بافت نرم در بخش‌های نرم سیستم اسکلتی‌عضلانی بدن انسان رخ می‌دهند. این سیستم از تاندون ها، رباط‌ها و عضلات تشکیل شده است.

عضلات از مجموعه‌ای از فیبر‌ها یا الیاف تشکیل شده اند که به دلیل خاصیت ارتجاعی خود می‌توانند کوتاه، کوچک و کشیده شوند.

از سوی دیگر، تاندون‌ها بخش‌های هستند که عضلات را به استخوان‌ها متصل می‌کنند. تاندون‌ها انرژی را به استخوان منتقل کرده و موجب حرکت می‌شوند.

رباط‌ها نیز از نظر ساختاری شبیه به تاندون‌ها برخوردا هستند. با این وجود، وظیفه آن‌ها اتصال و تثبیت اجزا تشکیل دهنده یک مفصل است. آسیب دیدگی‌های بافت نرم به دو دسته حاد و استفاده بیش از حد تقسیم می‌شوند.

آسیب دیدگی‌های حاد بافت نرم

این نوع از آسیب دیدگی‌ها به واسطه ترومای ناگهانی مانند زمین خوردن یا ضربه خوردن شکل می‌گیرند. رگ به رگ شدن یا کشیدگی رباط، کشیدگی عضله، و کبودی به این دسته تعلق دارند.

رگ به رگ شدن

رگ به رگ شدن به کشیدگی و/یا پارگی رباط گفته می‌شود. مچ پا، زانو، و مچ دست بخش‌هایی از بدن هستند که احتمال بیشتری دارد با این شرایط مواجه شوند. با توجه به شدت، آن‌ها به صورت زیر طبقه بندی می‌شوند:

درجه ۱ یا جزئی: کشش جزئی رخ داده و همچنین آسیب وارده به فیبر‌های رباط اندک است.

درجه ۲ یا متوسط: به یک پارگی نسبی رباط اشاره دارد.

درجه ۳ یا شدید: پارگی کامل رباط است که موجب بی ثباتی می‌شود.

اگرچه شدت کشیدگی رباط در هر مورد می‌تواند متفاوت باشد، درد، کبودی، تورم و التهاب مواردی شایع در هر سه درجه آن محسوب می‌شوند.

کشیدگی عضله

کشیدگی عضله یک آسیب بافت نرم است که اغلب به واسطه کشش، استفاده بیش از حد، یا فعالیتی شدید رخ می‌دهد. کشیدگی‌های عضله ممکن است از موارد جزئی تا یک پارگی نسبی یا کامل را شامل شوند. از علائم شایع کشیدگی عضله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- اسپاسم‌های عضلانی

- کرامپ‌ها

- ضعف عضلانی

التهاب

کبودی

کوفتگی یا کبودی در نتیجه یک نیروی خارجی یا ضربه شکل می‌گیرد. به واسطه شکستگی و پارگی رگ‌های خونی، تغییر رنگ در پوست رخ می‌دهد و حتی ممکن است دامنه حرکت بخش تحت تاثیر قرار گرفته محدود شود.

درمان آسیب دیدگی‌های حاد بافت نرم

روش‌های درمان با توجه به نوع و شدت آسیب دیدگی متفاوت خواهند بود. زمانی که یک آسیب دیدگی حاد بافت نرم رخ می‌دهد، در درجه نخست استفاده از روشی به نام رایس (RICE) مد نظر قرار می‌گیرد که شامل استراحت، استفاده از یخ، فشرده سازی، و بالاتر قرار دادن بخش تحت تاثیر قرار گرفته می‌شود.

پرهیز از انجام فعالیتی که موجب آسیب دیدگی شده است و همچنین استفاده از یخ یا کمپرس سرد برای ۲۰ دقیقه و چند بار در روز اهمیت دارد. افزون بر این، برای پیشگیری از التهاب، کارشناسان استفاده از یک بانداژ فشرده سازی منعطف و بالاتر قرار دادن عضو آسیب دیده نسبت به قلب را توصیه می‌کنند.

با استفاده از روش رایس می‌توان به بهبود کشیدگی‌های خفیف رباط نیز کمک کرد. با این وجود، در مواردی با شدت متوسط، باید از حرکت دادن بخش آسیب دیده برای مدتی پرهیز کرد و در موارد شدید حتی ممکن است به انجام عمل جراحی برای ترمیم آسیب دیدگی نیاز باشد.

در مورد کشیدگی عضله، کارشناسان بار دیگر استفاده از روش رایس شامل استراحت، استفاده از یخ، فشرده سازی و بالاتر قرار دادن بخش آسیب دیده را توصیه کرده اند. همراه با این پروتکل، انجام تمرینات ورزشی ساده برای تسکین درد و بهبود دامنه حرکت نیز توصیه شده است. بیشتر موارد کشیدگی خفیف عضله به روش رایس پاسخ خوبی می‌دهند.

آسیب دیدگی‌های بافت نرم ناشی از استفاده بیش از حد

این آسیب دیدگی‌ها به تدریج و با گذشت زمان زخ می‌دهند. این آسیب دیدگی زمانی خود را نشان می‌دهند که فرد از چنان سطح بالایی از فعالیت بدنی برخوردار است که اغلب بدن زمان کافی برای بهبودی پیدا نمی‌کند. تاندونیت و بورسیت شایع‌ترین آسیب دیدگی‌ها بافت نرم در این دسته هستند.

تاندونیت

این آسیب دیدگی بافت نرم به التهاب یا تحریک تاندون گفته می‌شود. به طور معمول، این شرایط به واسطه یک سری حرکات مکرر که تاندون را تحت تاثیر قرار می‌دهند، رخ می‌دهد. از علائم شایع تاندونیت می‌توان به تورم و درد که با انجام فعالیت تشدید می‌شوند، اشاره کرد.

بورسیت

بورس یا کیسه سینوویال در واقع کیسه‌های ژلاتینی کوچکی هستند که اطراف شانه، آرنج، مفصل ران، زانو‌ها و مچ پا‌ها قرار دارند. آن‌ها حاوی مقدار کمی مایع هستند و بین استخوان‌ها و بافت‌های نرم قرار دارند. آن‌ها همانند بالشتک‌هایی برای کاهش اصطکاک عمل می‌کنند. بورسیت به التهاب بورس گفته می‌شود. این شرایط در نتیجه حرکات تکراری رخ می‌دهد.

درمان آسیب دیدگی‌های ناشی از استفاده بیش از حد

استراحت، مصرف دارو‌های ضد التهاب و ورزش به منظور بهبود انعطاف پذیری برای درمان تاندونیت توصیه شده است. تورم پایدار می‌تواند آسیب چشمگیری به تاندون وارد کند که ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی برای درمان را به همراه داشته باشد.

شما می‌توانید با تغییر در سطح فعالیت‌های خود به تسکین بورسیت کمک کنید. همچنین، مصرف دارو‌های ضد التهاب توصیه شده است. در صورت عدم بهبودی، ممکن است به خارج کردن مایع از بورس نیاز باشد.