امروز در تاریخ: روزی که تيپ قزاق به قصد كودتا رهسپار تهران شد

رضاشاه در دهه 1920

واحدهاي تيپ قزاق هجدهم فوریه1921 (29 بهمن 1299 )، به قصد تصرف تهران و كودتا به سوي پايتخت به حركت درآمدند. تيپ قزاق که آموزش نظامي روسي داشت در آن وقت در قزوين مستقر بود. اين نيرو به فرماندهي رضاخان میرپنج (سرتیپ و بعدا رضاشاه پهلوی) پنج روز بعد تهران را متصرف و دولت را تغيير و سيدضياء طباطبايي يزدي را نخست وزير كرد.

قرائنی در دست است که نشان می دهد اين كودتا به اشاره و حمايت دولت انگلستان انجام شد که پس از سوسیالیست شدن روسیه و خروج مسکو از رقابت های استعماری، براي ايران و کل آسياي غربي و جنوبي نقشه هاي تازه اي در سر داشت. ولی، رضاشاه از اواسط دهه 1930 متمایل به سران آلمان و ایتالیا شد زیرا که هر سه رهبر افکار ناسیونالیستی و وجوه مشترک متعدد داشتند. رضاشاه شیفته هدفهای موسولینی به احیاء امپراتوری روم باستان شده بود و با کمک او برای ایران یک نیروی دریایی بوجود آورد و با این نیرو انگلیسی ها از چند پایگاه خود در خلیج فارس ازجمله «باسعیدو» بیرون راند.

رضاشاه با هدف بازآوردن دست کم بخشی از سرزمین های ازدست رفته، محرمانه با هیتلر به توافق رسیده بود و اگر خیانت چند نفر در آگست 1941 نبود، ارتش ایران از جنوب و ارتش آلمان از شمال، قفقاز را تصرف کرده بودند. رضاشاه نقشه پس گرفتن نقاط از دست رفته خراسان بزرگتر را هم در سر داشت. از آنجاکه رضاشاه ازمیان مردم برخاسته و از هیچ آغاز کرده بود دردها و دشواری ها را درک می کرد. وی احساسات نیرومند ناسیونالیستی ایرانیان را می دانست و در ملاقات با ناسیونالیست معروف آلمانی ـ دکتر شاخت این مطلب را با او درمیان نهاده بود و دکتر شاخت پس از جنگ جهانی دوم و در بازجویی هایی که از او بعمل آمد آن را بطور کامل بیان داشته بود.