روایتی از موضع رهبر انقلاب درباره «چند همسری»

حجت‌الاسلام والمسلمین شهاب مرادی از جمله اشخاص نام آشنایی است که در حوزه جوانان و ازدواج فعالیت‌های زیادی دارد. او نزدیک به ۱۲ سال است کلاس‌های متعددی برای آگاهی جوانان و به ویژه مجرد‌ها در ضرورت تشکیل زندگی برگزار می‌کند و در این حوزه طرفداران زیادی پیدا کرده است.

وی در گفت و گوی پیش‌رو، روایتی جدید از نظر رهبر انقلاب در خصوص سوالی درباره «تعدد زوجات» را مطرح می‌کند و معتقد است که ما نباید توصیه به تعدد زوجات را در اولویت قرار دهیم، بلکه باید ازدواج و تشکیل خانواده را برای مجرد‌ها ترویج کنیم.

در روز‌های اخیر یکی از برنامه‌های شبکه سوم سیما با دعوت از یک چهره روحانی به تبیین موضوع چندهمسری و ضرورت آن برای اقشاری از جامعه پرداخت، همچنین روز گذشته آگهی کارگاهی آموزشی در ترویج مسئله چند همسری به موضوع داغ شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد.

حجت الاسلام والمسلمین شهاب مرادی روایت خود از دیدار جمعی از فعالان حوزه خانواده با رهبر انقلاب در مردادماه امسال را بازگو کرد و گفت: در آن دیدار، یکی از حضار در خصوص بحث جمعیت به موضوع تعدد زوجات اشاره کرد که حضرت آقا فرمودند، «من روی این موضوع ملاحظاتی دارم و با توصیه به آن موافق نیستم».

وی افزود: امروز چنین راه‌کار‌هایی به نظرم اصلا ضرورت و اولویت ندارند و نباید فعالان حوزه خانواده و ازدواج دچار چنین اشتباه راهبردی شوند؛ بلکه باید همگی ازدواج و تشکیل خانواده را برای همه مجرد‌ها ترویج کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین شهاب مرادی در ادامه گفت: فعالان حوزه خانواده در مردادماه خدمت ایشان رسیدند و بحث‌های خوبی مطرح شد. چون ایشان فرمودند: «ملاحظاتی دارم»، بعد از جلسه و بعد از نماز جماعت در خصوص ملاحظاتشان در باب نکاح از جمله تعدد زوجات از ایشان درخواست کردم تا در فرصتی این ملاحظات را بیان کنند؛ مثلا در جلساتی محدود در قالب درس خارج فقه خصوصی. ایشان با اصل درخواست و تبیین مباحث مخالفت نکردند، اما خب خیلی زمانبر است و مشغله‌های ایشان هم انصافا کم نیست. اما ایشان در همان مسیر و درخواست‌های متنوع افراد با اشاره به آیه سوم سوره نساء (فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً) به من فرمودند، «إِنْ خِفْتُمْ در آیه خیلی مهم است و باید تأمل کرد» و اشاراتی فقهی به اهمیت موضوع عدالت در خانواده کردند که برخی از دیدگاه‌ها چندهمسری را مستحب می‌دانند، اما ایشان مستحب نمی‌دانند.

در آیه سوم سوره نساء چنین آمده است: «با زنان پاک ازدواج نمائید، دو یا سه یا چهار همسر و اگر می‌ترسید عدالت را (درباره همسران متعدد) رعایت نکنید، تنها یک همسر بگیرید.

وی در ادامه این مصاحبه گفت: در مورد این که ایشان فرمودند، «ملاحظاتی دارم»، باید بگویم ملاحظات رهبری متعدد و مفصل است و ایشان لازم دیدند که در وقتی دیگر آن را تبیین کنند. شاید به دلیل اطلاع و اشراف‌شان نسبت به موضوع است که شاید گاهی مطرح می‌شود، اما اولویت و ضرورت ندارد. بی تردید اغلب موضوعات و مسائل دارای اولویت امروز جامعه ایران در حوزه خانواده بیشتر از آنکه فقهی باشند، فرهنگی و اجتماعی است و باور‌هایی بر جامعه غلبه کرده که ازدواج‌ها را بسیار پرزرق و برق کرده است. هزینه‌های نابجا و مخارج گزاف و رسوم اشرافی و تجملات بسیار لوکس و لاکچری یک ازدواج نه تنها در میان برخی خانواده‌های قشر مرفه پایتخت‌نشین رواج دارد، بلکه در بسیاری از شهر‌ها و روستا‌ها نیز این اتفاق می‌افتد و خانواده‌ها برای تامین هزینه‌های سرسام آور این مراسم کاملا دچار مشقت می‌شوند؛ بنابراین برچیده شدن چنین بساطی نیاز به عزم ملی ونیاز به کار فرهنگی دارد.

وی همچنین در پاسخ به سوالی در خصوص نظرش در مورد پدیده «چندهمسری» گفت: باید بگویم که مشکل ما در این نوع مسائل نیست. متاسفانه برخی جریانات مشکوک در فضای مجازی موضوعاتی که اولویت ندارند را با یک تبلیغ یا پست توئیتری، تبدیل به مسأله‌ای اصلی می‌کنند و بعد نیز تمام رسانه‌ها و افکار عمومی روی آن‌ها حساس می‌شوند و این باعث می‌شود تا از مسائل اصلی بازبمانیم. اینکه کارگاهی در این زمینه در فضای مجازی تبلیغ شود بسیار مشکوک است.

مرادی ادامه داد: با اینکه ۱۱ سال است در مرکز مشاوره زندگی بهتر، بیش از صد‌ها مراجعه کننده دیدم و در بیش از چهارصد جلسه از کارگاه‌های مفصل «خانواده نوپا» و «کلاس مجردها» و «آموزش مشاوره اختصاصی روحانیون» و تدریس در دانشگاه، تا امروز، اما شاید حتی بیش از ۴-۳ مورد ندیده‌ام که فردی چندهمسر داشته یا بخواهد ازدواج دوم و سوم کند و در این خصوص مشاوره بخواهد. آیا چنین مسأله‌ای می‌تواند به عنوان مسأله اصلی و فوری محسوب شود؟

وی گفت: بعضی باور‌ها و رسومی که زندگی ما را می‌سازند، اسلامی و ایرانی نیستند و باور‌هایی که خردمندانه نیستند آسیب‌های جدی به کل کشور می‌زند. پایین آمدن آمار ازدواج و نسل آوری و همچنین کم توجهی به اهمیت جمعیت می‌تواند مخرب باشد. مثلا باور این جمله ساده که «جمعیت، ثروت می‌آورد» در جامعه ما در بین نخبگان هم نیاز به مباحثه دارد و یا اینکه اهالی سیاست و توده مردم عمده موانع ازدواج و نسل‌آوری را اقتصادی می‌دانند؛ درحالی که مسائل ما فرهنگی است، اما شاید این موضوعات مهم و اصلاح این باور‌های نادرست برای رسانه‌ها و افکار عمومی جذاب نیست. جامعه‌ای که جمعیت دارد تبدیل به قدرت اقتصادی می‌شود. از این روست که کشور‌هایی نظیر چین و هند در شاخص‌های اقتصادی معتبر جهانی مانند جی دی پی از کشور‌هایی نظیر آلمان و انگلیس پیشی گرفته اند و این قابل بررسی و تحلیل توسط صاحب نظران است.

این فعال حوزه خانواده گفت: ما در ادراک عمومی و فهم مشترک ملی این موضوع ساده که ازدواج آسان و به‌هنگام و نسل‌آوری و جمعیت موضوعاتی مهم و راهبردی برای امروز و فردای ایران هستند، نقص و ضعف داریم. پیامبرخدا (ص) هم فرموده اند، «کسانی که ازدواج نمی‌کنند و از آن دوری می‌کنند بدترین مردم امت من هستند». از این مهم‌تر حدیثی است که پیامبر (ص) در آن می‌گوید کسی که تمایلی به ازدواج ندارد از من نیست. «فمن رغب عن سنتی فلیس منی».

حجت الاسلام والمسلمین شهاب مرادی با اشاره به انتشار برخی پست‌ها در ترویج چندهمسری در شبکه‌های اجتماعی گفت: بعضی وقت‌ها ممکن است برخی افراد بر مبنای باور خود، برای کاستن از حساسیت‌ها دست به اقداماتی زنند و بگویند چنانکه در برخی نقاط ایران و خرده فرهنگ‌ها «چندهمسری» امری عادی است، اما نه کسی از آن‌ها سوالی می‌پرسد که چرا چنین فرهنگی دارید و آن‌ها نیز به دلیل اینکه فرهنگ خود را تبلیغ و ترویج نمی‌کنند، حساسیتی به وجود نمی‌آورند.

این فعال حوزه خانواده ادامه داد: حتی اگر افرادی با هدف کاستن از حساسیت‌ها دست به انتشار بنر‌هایی در فضای مجازی زده باشند، بدتر موجب تشدید حساسیت‌ها می‌شوند و شاید هم به دنبال این هستند تا با تشدید حساسیت‌ها به دیده شدن بیشتر خود کمک کنند. بنابراین، ممکن است هدف آن‌ها دیده شدن بیشتر باشد. شاید هم منتشر کردن چنین پوستر‌هایی به نوعی با هدف تبلیغ مجموعه شان باشد؛ من نمی‌دانم و نیت خوانی نمی‌کنم.

وی در پایان افزود: مطمئنم که پخش این پوستر، کاری حکومتی نبوده است. زیرا با اطلاعی که از دیدگاه‌های رهبر انقلاب دارم، می‌دانم که ایشان با این موضوع و ترویج آن موافق نیستند و من کمتر در بین اساتید و علما نظیر مقام معظم رهبری دیده‌ام که نسبت به موضوع زن، کرامت و جایگاه زن این قدر حساس باشند. ایشان بسیار نسبت به این موضوع حساس هستند.