داووس صحرای ۲۰۱۹؛ عربستان به دنبال چیست؟

 

به گزارش «پارسینه» به نقل از الوقت، کنفرانس اقتصادی سه روزه «ابتکار سرمایه‌گذاری آینده» (Future Investment Initiative) موسوم به «داووس صحرا» از سه شنبه ۷ آبان در عربستان سعودی آغاز به کار کرد.

ابتکار سرمایه‌گذاری آینده (FII) در سپتامبر ۲۰۱۷ توسط صندوق سرمایه گذاری عمومی، صندوق اصلی ذخیره مالی دولت عربستان سعودی، در چارچوب برنامه اصلاحات اقتصادی و اجتماعی سعودی چشم انداز ۲۰۳۰ ایجاد شد. این طرح در نظر دارد تا پادشاهی سعودی را به مرکز اصلی سرمایه گذاری در منطقه در آینده نزدیک تبدیل کند.

نخستین کنفرانس ابتکار سرمایه گذاری در آینده از ۲۴ اکتبر تا ۲۶ اکتبر ۲۰۱۷، در ریاض. به سرپرستی ملک سلمان برگزار شد. این کنفرانس میزبان ۳۸۰۰ شرکت کننده از ۹۰ کشور جهان بود که شامل سرمایه گذاران بزرگ، مدیران ارشد، مقامات دولتی و اقتصاددانان بود. مباحث مورد بحث شامل هوش مصنوعی، ارز‌های رمزنگاری شده و تغییرات آب و هوا بود. در سخنرانی در این کنفرانس، ولیعهد محمد بن سلمان گفت که عربستان سعودی به شکل معتدل‌تری از اسلام باز خواهد گشت. در این کنفرانس صندوق سرمایه گذاری عمومی از هدف خود برای افزایش دارایی‌های تحت مدیریت خود به ۴۰۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۰ خبر داد.

از جمله پروژه‌هایی که در این کنفرانس اعلام شد طرح بلندپروازانه نئوم (NEOM) بود که منطقه‌ای اقتصادی با مساحت ۲۶۰۰۰ کیلومتر مربع در شمال غربی عربستان سعودی، تا اردن و مصر امتداد را شامل می‌شود که ساخت آن بالغ بر ۵۰۰ میلیارد دلار هزینه دارد. اعلام این پروژه با هدف جذب سرمایه گذاری در بخش‌هایی از جمله انرژی تجدیدپذیر، بیوتکنولوژی، روباتیک و صنایع تولیدی پیشرفته صورت گرفت.

علاوه بر آن «پروژه گیگا» (شامل یک تفریحگاه توریستی چند میلیارد دلاری در سواحل دریای سرخ با ۵۰ جزیره لوکس) یکی دیگر از طرح‌های در نظر گرفته شده برای جلب سرمایه گذاری عنوان شده بود که در سال ۲۰۱۷ ارائه شد.

این مجمع تحت عنوان «داووس صحرا» ابتکار محمد بن سلمان ولیعهد سعودی است که قصد دارد ضمن کاهش وابستگی اقتصادی عربستان به درآمد‌های نفتی در راستای برنامه چشم انداز ۲۰۳۰، متنوع سازی اقتصاد این پادشاهی را رقم بزند.

فضای متفاوت داووس صحرای ۲۰۱۹

کنفرانس داووس صحرای امسال در فضایی کاملاً متفاوت نسبت به نشست مشابهی که سال گذشته میلادی برگزار شد تشکیل شده است. سال گذشته در نتیجه قتل فجیع جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در خاک ترکیه بسیاری از مدعوان از حضور در نشست انصراف داده و آن را تحریم کردند تا کنفرانس با شکست کامل مواجه شود. اما این فضا در نشست امسال تغییر چشمگیری یافته و علی رغم حل نشده باقی ماندن پرونده قتل خاشقچی، سازمان دهندگان می‌گویند ۶۰۰۰ مهمان از ۳۰ کشور جهان، از جمله مقامات آمریکایی و روسای بانک‌های بزرگ جهانی و صندوق‌های مهم سرمایه‌گذاری شرکت کرده اند.

از چهره‌های سیاسی برجسته شرکت کننده نارندرا مودی نخست وزیر هند و بولسونارو رئیس جمهور برزیل به عنوان رهبران بازار‌های مهم در حال ظهور در کنار ملک عبدالله دوم شاه اردن، روسای جمهور نیجریه و کنیا، دیوید کامرون نخست وزیر پیشین انگلیس و هیئت نمایندگان ایالات متحده شامل استیون منوچین وزیر خزانه‌داری، ریک پری وزیر انرژی و جارد کوشنر مشاور ترامپ حضور دارند.

چندین بانکدار و مدیرعامل ارشد از سراسر جهان نیز در این اجلاس شرکت می‌کنند که طیف وسیعی از موضوعات شامل آینده اقتصاد جهانی و سرمایه گذاری تا اهداف توسعه پایدار سازمان ملل و همچنین ورزش، سرگرمی و فضا را در برمی‌گیرد. از جمله معروف‌ترین و مهمترین این اشخاص می‌توان به ری دالیو رئیس و مدیر ارشد سرمایه گذاری شرکت سرمایه گذاری «بریج واتر اسوسییتس، استفان شوارتزمن رئیس و مدیرعامل گروه بلکستون، یک شرکت بزرگ اقتصادی سهامدار جهان بلکستون و مدیر عاملان سیتی گروپ (غول بانکی آمریکایی) و «کردیت سوئیس» (شرکت چند ملیتی سرمایه گذاری و خدمات مالی)، ماسا سان میلیاردر ژاپنی رئیس و مدیر اجرایی شرکت هلدینگ ژاپنی «سافت بنک» اشاره کرد. همچنین صندوق‌های سرمایه مستقل از کویت، امارات، سنگاپور و روسیه نیز شرکت دارند.

با این حال این نشست غایبینی هم دارد که از آن جمله می‌توان به رسانه‌های اصلی ایالات متحده (فاکس بیزینس، سی‌ان‌بی‌سی، بلومبرگ، نیویورک تایمز)، گوگل و آمازون، جیمی دیمون مدیر عامل جی پی مورگان، و دیوید سالامون مدیرعامل بانک چندملیتی گلدمن ساکس اشاره کرد.

اهداف بلندپروازانه بن سلمان

اهداف بن سلمان از تشکیل این اجلاس مجموعه‌ای از موضوعات سیاسی و اقتصادی را شامل می‌شود.

در بعد اقتصادی همچنان که گفته شد هدف بن سلمان تامین مالی پروژه‌های بلندپروازانه اقتصادی است که به اقتصاد نفتی عربستان پایان دهد، اما سعودی‌ها به تنهایی و با تکیه بر درآمد‌های نفتی قادر به تامین سرمایه آن نیستند؛ لذا ریاض در جذب سرمایه گذاری خارجی مورد نیاز تلاش کرده است، به خصوص از زمان برخورد شدید بن سلمان با شاهزادگان ثروتمند سعودی در ماجرای هتل کارلتون ریتز.

در این رابطه یکی از مهمترین راه‌های در نظر گرفته شده توسط بن سلمان، که از موضوعات مهم کنفرانس خواهد بود، عرضه ۵ درصد از سهام آرامکو به عنوان سودآورترین شرکت جهان، به بازار‌های سرمایه می‌باشد که سعودی‌ها می‌گویند ارزش آن بین ۱.۵ تریلیون تا ۲ تریلیون دلار است، اما بسیاری این رقم را بسیار بیشتر از ارزش واقعی آن برآورد میکنند. اکنون بن سلمان به شدت در تلاش است تا در نشست با بانک‌ها و موسسات اقتصادی جهانی در مورد عرضه اولیه این غول نفتی که بسیار به طول انجامیده است، مذاکره کند. بن سلمان برای پیشبرد این هدف اخیرا وزیر نفت و مدیر شرکت ارامکو را برکنار نمود و برادر خود را در راس وزارت نفت قرار داد.

در بعد سیاسی هدف مهم بن سلمان احیا و بهبود چهره مخدوش شده خود در نزد سیاستمداران و افکار عمومی جهانی بویژه در غرب می‌باشد تا چالش‌ها و موانع پیش روی خود برای کسب مقام پادشاهی را کمتر کند. برای این منظور بن سلمان طی ماه‌های گذشته با برداشتن قوانین منع صدور ویزای توریستی و الزامات رعایت حجاب برای توریست‌های خارجی، شرایط حضور نوازندگان غربی در رویداد‌های سرگرمی داخل عربستان را فراهم آورد. از طرف دیگر وی اخیرا در مصاحبه‌ای تلویزیونی با اعلام اینکه مسئولیت قتل خاشقچی را برعهده می‌گیرد سعی کرد خود را فردی مسئولیت پذیر نشان دهد که دستور قتل را صادر نکرده است.

واقعیت آن است که هنور عدالت در مورد قاتلان و آمران قتل خاشقچی اجرا نشده است. در جلسات دادگاه نمایشی و غیرعلنی نام هیچکدام از ۱۱ نفر تیم ترور اعلام نشده و حتی از محل نگهداری و سرنوشت سعود القحطانی رهبر تیم ترور خبری در دست نیست. از طرف دیگر نتیجه تحقیقات هم سازمان سیا و هم گزارشگر ویژه سازمان ملل موید صدور دستور قتل خاشقچی از سوی بن سلمان می‌باشد.

این نشست مقدمه‌ای برای تشکیل نشست جی ۲۰ در عربستان خواهد بود تا بن سلمان از برگزاری آن اطمینان حاصل کند چرا که حضور ولیعهد سعودی‌ها در نشست گروه ۲۰ در آرژانتین که دو ماه پس از قتل خاشقچی صورت گرفت با بی اعتنایی رهبران دیگر کشور‌ها رو به رو شد.