سرفه خونی و ۱۰ دلیل برای آن

هموپتیزی یا خلط خونی به خروج خون یا خلط خونی به واسطه سرفه گفته می‌شود. منبع خون معمولا دستگاه تنفسی است و می‌تواند از بینی، دهان، گلو، لوله‌های برونشی (مسیر‌های هوایی منتهی به ریه ها) یا ریه‌ها سرچشمه بگیرد. شدت هموپتیزی می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.

هموپتیزی خفیف به مقدار کم خون درآمیخته با مخاط یا چرک گفته می‌شود. بیشتر موارد هموپتیزی خفیف جان فرد را تهدید نمی‌کنند. از سوی دیگر، هموپتیزی شدید تعریف روشنی ندارد و میزان خون خروجی ۱۰۰ میلی لیتر تا ۱، ۰۰۰ میلی لیتر طی یک بازه زمانی ۲۴ ساعته را شامل می‌شود. هموپتیزی شدید یک وضعیت اضطراری است و نرخ مرگ و میر ناشی از آن می‌تواند به میزان ۷۵ درصد باشد. در ادامه با ۱۰ دلیل شایع هموپتیزی بیشتر آشنا می‌شویم.

آمبولی ریوی

آمبولی ریوی به لخته خونی که یک سرخرگ ریوی را مسدود کرده است، گفته می‌شود. دلیل آمبولی ریوی معمولا لخته خونی است که از رگ پا‌ها جدا شده و به ریه‌ها سفر می‌کند. لخته خون تشکیل شده در پا به نام ترومبوز سیاهرگی عمقی شناخته می‌شود. عوامل خطرآفرین مانند بی تحرکی طولانی مدت، عمل جراحی، سیگار کشیدن، چاقی، بارداری، و سرطان ممکن است خطر ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی و آمبولی ریوی را افزایش دهند.

از علائم آمبولی ریوی می‌توان به تنگی نفس، درد سینه، سرفه، هموپتیزی، تب، تورم در ساق پا، سرگیجه، و تعریق شدید اشاره کرد. درمان آمبولی ریوی اغلب شامل دارو‌های ضد انعقاد خون (رقیق کننده خون) یا ترومبولیتیک‌ها (حل کننده‌های لخته خون) می‌شود. درمان آمبولی ریوی باید به سرعت انجام شود تا از بزرگ شدن اندازه لخته خون و تشکیل لخته‌های خون جدید پیشگیری شود. آمبولی ریوی می‌تواند جان فرد را تهدید کند و یکی از عوارض شایع آن پرفشاری خون ریوی است که این شرایط به فشار خون بالا در ریه‌ها گفته می‌شود.

بیماری سل

بیماری سل یک عفونت باکتریایی ریه هاست. این بیماری واگیردار به واسطه سرفه و عطسه و از طریق هوا به افراد دیگر سرایت می‌کند. عفونت می‌تواند از طریق غدد لنفاوی و جریان خون به هر اندامی در بدن گسترش یابد. بیماری سل یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های شناخته شده دستگاه تنفسی انسان است. از عوامل خطرآفرین برای بیماری سل می‌توان به اچ‌آی‌وی/ایدز، دیابت، بیماری کلیوی، سرطان، مصرف مواد مخدر، کار‌های مراقبت درمانی و سوء تغذیه اشاره کرد.

بیماری سل می‌تواند نهفته یا فعال باشد. سل نهفته موجب هیچ علامتی نمی‌شود، زیرا باکتری‌های سل غیرفعال هستند. این شرایط می‌توان به سل فعال تبدیل شود. علائم سل فعال ممکن است شامل هموپتیزی، سرفه مزمن، درد سینه، تب، خستگی، کاهش وزن، و تعریق شبانه باشند. آنتی بیوتیک‌ها درمان اصلی برای سل نهفته یا فعال هستند. سل نهفته می‌تواند با یک دوره ۹ ماهه مصرف آنتی بیوتیک با موفقیت درمان شود. اما سل فعال می‌تواند در برابر آنتی بیوتیک بسیار مقاوم باشد، از این رو، ممکن است به یک سال یا بیشتر مصرف آنتی بیوتیک نیاز باشد. از عوارض بیماری سل می‌توان به درد پشت، آسیب مفصلی، بیماری کبدی، بیماری کلیوی و اختلالات قلبی اشاره کرد.

سینه پهلو

سینه پهلو یک عفونت ریوی است که به التهاب کیسه‌های هوایی منجر می‌شود. سینه پهلو می‌تواند به واسطه انواع مختلفی از میکروارگانیسم ها، بیشتر باکتری ها، ویروس ها، قارچ‌ها یا بندرت انگل‌ها شکل بگیرد. استرپتوکوک شایع‌ترین دلیل باکتریایی سینه پهلو است. از عوامل خطرآفرین که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند می‌توان به سیستم ایمنی ضعیف، سیگار کشیدن، بیماری‌های مزمن، مانند آسم، بیماری قلبی، سرطان، دیابت، و بستری شدن در بیمارستان اشاره کرد.

علائم سینه پهلو ممکن است شامل هموپتیزی، سرفه، تب، لرز، تنگی نفس، حالت تهوع، استفراغ، خستگی، و اسهال شوند. مصرف آنتی بیوتیک گزینه اصلی درمان سینه پهلو هستند. از عوارض این بیماری نیز می‌توان به وجود باکتری‌ها در جریان خون، آبسه‌های ریوی، و انباشت مایع اطراف ریه‌ها اشاره کرد.

فیبروز کیستیک

فیبروز کیستیک یک اختلال ژنتیکی مادرزادی در عملکرد غدد برو‌ن‌ریز است. این بیماری می‌تواند چندین اندام را تحت تاثیر قرار دهد، اما بیشتر بر ریه‌ها تاثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به فیبروز کیستیک از عفونت‌های تنفسی مزمن رنج می‌برند.

از علائم فیبروز کیستیک می‌توان به سرفه، خس خس سینه، تنگی نفس، هموپتیزی، و درد سینه اشاره کرد. هدف اصلی مدیریت این بیماری حفظ عملکرد ریه‌ها با محدود کردن عفونت‌های تنفسی و پاکسازی مسیر‌های هوایی است. به طور معمول، فردی که با بیماری فیبروز کیستیک متولد می‌شود از عمر متوسط تقریبا ۴۰ سال در کشور‌های پیشرفته، مانند آمریکا، برخوردار است. مرحله پایانی بیماری ریوی دلیل اصلی مرگ در افراد مبتلا به فیبروز کیستیک است.

ناهنجاری سرخرگی‌سیاهرگی ریوی

یک ناهنجاری سرخرگی‌سیاهرگی ریوی به اتصال غیر طبیعی بین سیاهرگ‌ها و سرخرگ‌های موجود در ریه‌ها گفته می‌شود. بیشتر موارد مادرزادی هستند. بیشتر موارد ناهنجاری سرخرگی‌سیاهرگی ریوی در یک سمت و در لوب‌های پایینی ریه‌ها شکل می‌گیرند. آن‌ها به دو دسته ساده (دارای یک سرخرگ تغذیه کننده و یک سیاهرگ تخلیه کننده) و پیچیده (دارای دو یا تعداد بیشتری سرخرگ تغذیه کننده یا سیاهرگ تخلیه کننده) تقسیم می‌شوند. بیشتر موارد ناهنجاری سرخرگی و سیاهرگی ریوی از نوع ساده هستند.

از علائم ناهنجاری سرخرگی‌سیاهرگی ریوی می‌توان به هموپتیزی، تنگی نفس، درد سینه، سرفه، سرگیجه، خستگی و دوبینی اشاره کرد. درمان این شرایط شامل آمبولیزاسیون درمانی یا برداشتن از طریق جراحی می‌شود. از عوارض ناهنجاری سرخرگی‌سیاهرگی ریوی می‌توان به تشنج، سکته مغزی، آبسه‌های مغزی، کم خونی، و نارسایی احتقانی قلب اشاره کرد.

گرانولوماتوز وگنر

گرانولوماتوز وگنر یک اختلال خودایمنی است که به طور عمده دستگاه تنفسی و کلیه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اختلالات خودایمنی به واسطه حمله سیستم ایمنی به بافت‌های بدن شکل می‌گیرند. تاکنون دلیل دقیق گرانولوماتوز وگنر مشخص نشده است. این بیماری به واسطه واسکولیت (التهاب رگ‌های خونی) که موجب آسیب دیدگی اندام‌های بدن می‌شود، رخ می‌دهد.

علائم گرانولوماتوز وگنر ممکن است شامل سرفه، هموپتیزی، تنگی نفس، درد سینه، و گرانولوما‌ها شوند. گرانولوما‌ها توده‌هایی از بافت گوشتی تولید شده در نتیجه عفونت یا التهاب هستند. هدف درمان برای این شرایط خفتگی بلند مدت بیماری (ناپدید شدن بیماری) است. در صورت عدم درمان، گرانولوماتوز وگنر ممکن است وارد مرحله نهایی بیماری شده و مرگ ناشی از نارسایی ریوی یا کلیوی طی دو سال را موجب شود. درمان این شرایط ممکن است شامل استفاده از استروئید‌ها و دارویی به نام سیکلوفسفامید (سیتوکسان) باشد. از عوارض گرانولوماتوز وگنر می‌توان به مرگ موضعی بافت که به عمل جراحی برای برداشت آن نیاز است و مرحله پایانی بیماری کلیوی نیازمند پیوند کلیه اشاره کرد.

سندرم گودپاسچور

سندرم گودپاسچور یک اختلال خودایمنی است که به آسیب دیدگی ریه‌ها و کلیه‌ها منجر می‌شود. اختلالات خودایمنی همانگونه که پیشتر نیز اشاره شد به واسطه حمله سیستم ایمنی به بافت‌های خود بدن تعریف می‌شوند. دلیل سندرم گودپاسچور نیز به طور دقیق مشخص نیست. خونریزی در ریه‌ها و نارسایی کلیوی در مرحله پایانی این بیماری به مرگ بیمار منجر می‌شوند.

از علائم سندرم گودپاسچور می‌توان به هموپتیزی، کاهش وزن، تب/لرز، سرفه، تنگی نفس، و درد سینه اشاره کرد. از دیگر علائم آن می‌توان به هماچوری (خون در ادرار)، پروتئینوری (پروتئین در ادرار)، تورم در اندام‌های انتهایی، مانند دست‌ها و پاها، اورمیا (سطوح بیش از حد اوره در خون) و پرفشاری خون اشاره کرد. گزینه اصلی درمان این بیماری دارو‌هایی برای سرکوب سیستم ایمنی، مانند استروئیدها، سیکلوفسفامید و پلاسمافرزیس که پادتن‌های مضر را از خون حذف می‌کند، هستند. در صورت عدم درمان، تقریبا تمام افراد مبتلا به این اختلال به واسطه نارسایی مزمن کلیوی یا خونریزی ریه جان خود را از دست می‌دهند.

برونشیت

برونشیت به التهاب لوله‌های برونشی که به ریه‌ها منتهی می‌شوند، گفته می‌شود. این شرایط ممکن است حاد (کوتاه مدت) یا مزمن (بلند مدت) باشد. ویروس‌ها عامل اصلی بیشتر موارد برونشیت حاد هستند، در شرایطی که باکتری‌ها دلیل اصلی بیشتر موارد تشدید برونشیت مزمن هستند.

برونشیت حاد دلیل اصلی سرفه حاد است. از علائم دیگر این شرایط می‌توان به هموپتیزی، خس خس سینه، تنگی نفس، درد سینه، تب خفیف، خستگی و درد‌های عضلانی اشاره کرد. درمان برونشیت حاد ممکن است شامل استفاده از آلبوترول استنشاقی یا استروئید‌های استنشاقی باشد. تشدید برونشیت مزمن معمولا نیازمند مدیریت با آنتی بیوتیک‌ها است. دارو‌های ضد سرفه نیز برای بهبود سرفه که ممکن است هنگام شب تشدید شود، تجویز می‌شوند.

سرطان ریه

سرطان ریه یکی از دلایل اصلی مرگ و میر افراد در جهان است. افراد سیگاری در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارند. از عوامل خطرآفرین دیگر می‌توان به قرار گرفتن در معرض دود دست دوم سیگار، مواجهه با آزبست، تاریخچه شیمی درمانی و قرار گرفتن در معرض پرتوافشانی یونیزه کننده اشاره کرد. دو نوع کلی سرطان ریه شامل سلول کوچک و سلول غیر کوچک می‌شوند. سرطان ریه سلول غیر کوچک شامل آدنوکارسینوما، کارسینوما سلول بزرگ، و کارسینوما سلول سنگفرشی می‌شوند.

از علائم سرطان ریه می‌توان به خستگی، بی اشتهایی، هموپتیزی، کاهش وزن، درد سینه، تنگی نفس، و سرفه مزمن اشاره کرد. درمان سرطان ریه ممکن است شامل عمل جراحی، شیمی درمانی، پرتو درمانی، و درمانی دارویی هدفمند شود. از عوارض این بیماری نیز می‌توان به انباشت مایع در سینه، درد، و متاستاز (گسترش سرطان به بخش‌های دیگر بدن) اشاره کرد.

نارسایی احتقانی قلب

نارسایی احتقانی قلب به کاهش توانایی قلب برای پمپاژ خون در سراسر بدن گفته می‌شود. فشار افزایش یافته در قلب در نهایت موجب تضعیف این ماهیچه می‌شود. در نتیجه، خون به خوبی در دستگاه قلبی عروقی جریان نیافته و موجب بروز علائم می‌شود. نارسایی احتقانی قلب دلایل مختلفی دارد و ممکن است به بیماری قلبی، حمله قلبی، بیماری ماهیچه قلب، پرفشاری خون، و بیماری مزمن کلیوی منجر شود.

علائم نارسایی احتقانی قلب ممکن است شامل سرفه، هموپتیزی، خس خس سینه، تورم در اندام‌های انتهایی، مانند دست‌ها و پاها، و خستگی شود. مدیریت نارسایی احتقانی قلب هدف اصلی درمان است که شامل کاهش پیشرفت بیماری، تسکین علائم، و بهبود کیفیت زندگی بیمار می‌شود. از اقداماتی که می‌توانند به پیشگیری از پیشرفت نارسایی احتقانی قلب کمک کنند می‌توان به ترک سیگار، کاهش وزن، ورزش منظم، پرهیز از الکل، و کنترل فشار خون بالا، دیابت و سطوح کلسترول اشاره کرد.

منبع:بهداشت نیوز