دانشمندانی که برنده جایزه نوبل حماقت شدند +عکس
پارسینه: بله این پژوهشها هم جایزه دارند که به آن Ig Nobel «ایگ نوبل» میگویند. Ig Nobel جایزه نوبل برای احمقها یا جایزه نوبل برای حماقت علمی است و هر سال به پژوهشهای علمی با جنبههای کمدی و خنده دار اهدا میشود؛ پژوهشهایی که مردم را بخندانند و سپس به تفکّر وادارند.
بیشتر وقت ها، علم چهرهای جدی و عبوس دارد، اما دانشمندان این گونه نیستند؛ آنها جک و لطیفه هم تعریف میکنند و قاه قاه میخندند. دانشمندان سالهای طولانی پژوهش انجام میدهند تا یک دیدگاه علمی را ثابت کنند و یا به یک نتیجه خنده دار و مضحک برسند.
همه میدانیم که پژوهشهای جدی جایزه نوبل دارند، اما آیا پژوهشهای دم دستی و خنده دار هم جایزه دارند؟
بله این پژوهشها هم جایزه دارند که به آن Ig Nobel «ایگ نوبل» میگویند. Ig Nobel جایزه نوبل برای احمقها یا جایزه نوبل برای حماقت علمی است و هر سال به پژوهشهای علمی با جنبههای کمدی و خنده دار اهدا میشود؛ پژوهشهایی که مردم را بخندانند و سپس به تفکّر وادارند.
هر چند این پژوهشها در ابتدا بی فایده، مبتذل و غیرکاربردی به نظر میرسند، در بیشتر وقتها کارکردهای مثبت جالب توجهی در زندگی مردم دارند.
جایزه حماقت علمی در سال ۱۹۹۱ میلادی نخستین بار پایه گذاری شد. در ۲۸ سال گذشته دهها جایزه برای پژوهشهای سخیف که در سال منتشر شده اختصاص یافته است؛ تحقیقاتی به شدّت مضحک و یا بی اهمیّت و یا حتی برای شوخی!
توزیع جوایز هر پاییز در دانشگاه معروف هاروارد انجام میشود. مراسم اهدای جوایز به اندازه خود جایزه مضحک است، یک سخنرانی دو کلمهای ارائه میشود: Welcome welcome یعنی خوش آمدید، خوش آمدید.
اما نکتهای که ماجرای جایزه نوبل حماقت را مضحکتر از هر وقت دیگری نشان میدهد و به آن وجههای سوررئالیستی میبخشد این است که گاهی برندگان و برجستگان جایزه نوبل واقعی و جدی، این جوایز را اهدا میکنند. در این گزارش با چند نمونه از پژوهشهای برنده ایگ نوبل آشنا خواهید شد.
۱. پزشکی؛ نقش ترن هوایی مارپیچ در دفع سنگ کلیه
دو آمریکایی به نامهای «مارک میشل» و «دیوید وارتینگر» به خاطر پژوهشی که ثابت میکرد سوار شدن بر ترن هوایی شهربازی میتواند افتادن سنگ کلیه را تسریع ببخشد، برنده جایزه نوبل حماقت شدند. این پژوهش میگوید ترنهای هوایی مارپیچ و پر سرعت سرگرم کننده و بی ضرر و برای دفع سنگ کلیه مناسب هستند. آنها مدل سیلیکونی از کلیه را آورده و آن را پر از خرده سنگها و ادارار طبیعی نمودند، سپس کلیههای سیلیکونی را به ترنهای هوایی معروف دیزنی لند برده و پس از ۶۰ دور پی در پی سنگها دفع شده و آنها نظریه خود را ثابت کردند.
۲. آنتروپولوژی و انسان شناسی؛ شامپانزهها و شبیه سازی رفتار انسان
«توماس برسون»، «گابریلا آلینا سوسیو» و «النی مادسن» از دانشگاه «لاند» سوئد در پژوهش خود با ارائه دلایل محکم ثابت کردند که شامپانزههای باغ وحش از انسان تقلید و رفتارهای او را شبیه سازی میکنند. انسانها نیز چنین کاری را در مواجهه با این حیوانات شگفت انگیز انجام میدهند. آنها میگویند همانقدر که ما آدمها ادای شامپانزهها را درمی آوریم آنها هم ادای ما آدمها را درمی آورند. این سه پژوهشگر برنده جایزه نوبل حماقت، یک ماه تمام به تماشای ادا و اطوارهای شامپانزهها در باغ وحش فوروویک سوئد نشستند و دریافتند که شامپانزه حدود ۱۰ درصد از زمان را به تقلید از گونههای دیگر اختصاص میدهند و با دقت کاری را که دیگران میکنند، انجام میدهند. این اتفاق میتواند بر درک ما از اصول مهارتهای ارتباطی شامپانزهها اثر بگذارد.
۳. زیست شناسی؛ استشمام بوی مگسی که در نوشیدنی افتاده
تعدادی از محققان از سوئد، کلمبیا و آلمان برای تحقیقات خود در زمینه زیست شناسی برنده نوبل حماقت شدند، آنها اثبات کردند که یک فرد متخصص در چشیدن نوشیدنیها فقط از طریق حس بویایی میتواند بگوید که آیا در یک لیوان نوشیدنی مگس افتاده یا نه، آنها میگویند بوی مگس قابل استشمام است، زیرا مگسها موادی را تولید میکنند که گیرندههای بدن انسان میتوانند آنها را دریافت کنند.
۴. شیمی؛ بزاق دهان یک ضد میکروب و تمیز کننده اساسی
خانم «پاولا روما» پژوهشگر پرتغالی و گروهی از دوستانش به دلیل اثبات اثربخشی بزاق انسان در تمیزی و نظافت، برنده جایزه نوبل شدند. آنها در آزمایش خود دریافتند که بزاق و آب دهان انسان یک مادّه تمیزکننده بسیار خوب است. آنها دریافتند که بزاق انسان قدرت خود در نظافت را از «بتا آمیلاز» دریافت میکند. برای همین یک نوع بزاق مصنوعی درست کردند تا این موضوع را اثبات کنند. در واقع بزاق حاوی حلالهایی است که چربیها را از بین میبرد و ضد میکروب است. با این حال هیچوقت سعی نکنید با آب دهان روی میزتان را تمیز کنید که به طرز وحشتناکی چندش آور است.
۵. پزشکی؛ کونولوسکوپی در حالت نشسته
کولونوسکوپی یکی از روشهای تشخیص بیماریهای گوارشی است که به منظور بررسی انواع اختلالات رودهای از جمله بافت ملتهب، زخم و رشد غیر طبیعی بافت روده، پولیپ و ... به صورت دراز کشیده شده انجام میگیرد. «آکِرا هوریچی» محقق و دانشمند ژاپنی تحقیقات خود را در زمینه کونولوسکوپی انجام داد، طرح او انجام آزمایش کونولوسکوپی در حالت نشسته بود. تاکنون هیچ کسی نمیداند انگیزه دانشمند ژاپنی از این تحقیق چه بوده است، آیا اهمیت تفکّر درباره کونولوسکوپی در حالت نشسته به جای دراز کشیدن یا نمایش مهارت خود در این زمینه؟! شاید هم او میخواست با این آزمایش به کونولوسکوپی جنبه طنزآمیز ببخشد و ترس و دلهره بیماران را از بین ببرد. هر چه بود این پژوهشگر و پزشک ژاپنی جایزه نوبل حماقت در زمینه پزشکی را برنده شد.
۶. دانستنی ها؛ اثبات نخواندن کتابچه راهنما
تیمی از محقّقان استرالیایی در تحقیقات خود ثابت کردند اکثر افرادی که وسایل لوکس و گرانقیمت میخرند قبل از استفاده از آن، دستورالعملهای راهنمایی مرتبط با آن را نمیخوانند. این پژوهش که هفت سال طول کشید، نشان میداد وقتی افراد دستگاههای هوشمند گرانقیمت میخرند بدون خواندن دفترچه راهنما همه ویژگیها را به طور تجربی امتحان میکنند تا قِلق کار با آن وسیله دستشان بیاید. این تیم تحقیقاتی همچنین دریافتند که زنان نسبت به مردان، جوانان نسبت به سالمندان و با سوادها نسبت به بی سوادها کمتر از کتابچه راهنما استفاده میکنند.
۷. تغذیه؛ آدم خوری به دلیل گوشت کم کالری انسان
یکی از پژوهشهای چندش آور، پژوهش «جیمز کول» محقق دانشگاه برایتون انگلستان است، که برنده جایزه ایگ نوبل شد. او اثبات کرد که کالریهای دریافتی از رژیم غذایی متکی بر آدم خواری (هر چند اتفاقی نادر است) کم کالریتر از رژیم غذایی سنّتی متکی بر خوردن گوشت سایر حیوانات میباشد. این پژوهش نشان میدهد که گوشت انسان کالری کمتری نسبت به رژیمهای غذایی دیگر دارد. تا جایی که او معتقد است در عصر حجر انسانها به دلیل ارزش غذایی گوشت انسان، آدم خوری میکردند.
۸. جایزه صلح؛ دشنام دادن در هنگام رانندگی خطرناک است
شماری از پژوهشگران اسپانیایی درباره تأثیر فریاد زدن و دشنام دادن در هنگام رانندگی به تحقیق و پژوهش پرداختند و برنده این جایزه شدند. گروه تحقیق به نظرسنجی و بررسی بیش از هزار راننده در اسپانیا پرداختند تا تعداد دفعاتی را که آنها به هر دلیلی از کلمات اهانت آمیز و دشنام به رانندگان دیگر استفاده میکنند، دریابند. این پژوهشگران دریافتند که رانندگان اسپانیایی به طور مکرّر فحش میدهند و همین دشنام دادنها سلامت آنها را در جادهها به خطر میاندازد.
همه میدانیم که پژوهشهای جدی جایزه نوبل دارند، اما آیا پژوهشهای دم دستی و خنده دار هم جایزه دارند؟
بله این پژوهشها هم جایزه دارند که به آن Ig Nobel «ایگ نوبل» میگویند. Ig Nobel جایزه نوبل برای احمقها یا جایزه نوبل برای حماقت علمی است و هر سال به پژوهشهای علمی با جنبههای کمدی و خنده دار اهدا میشود؛ پژوهشهایی که مردم را بخندانند و سپس به تفکّر وادارند.
هر چند این پژوهشها در ابتدا بی فایده، مبتذل و غیرکاربردی به نظر میرسند، در بیشتر وقتها کارکردهای مثبت جالب توجهی در زندگی مردم دارند.
جایزه حماقت علمی در سال ۱۹۹۱ میلادی نخستین بار پایه گذاری شد. در ۲۸ سال گذشته دهها جایزه برای پژوهشهای سخیف که در سال منتشر شده اختصاص یافته است؛ تحقیقاتی به شدّت مضحک و یا بی اهمیّت و یا حتی برای شوخی!
توزیع جوایز هر پاییز در دانشگاه معروف هاروارد انجام میشود. مراسم اهدای جوایز به اندازه خود جایزه مضحک است، یک سخنرانی دو کلمهای ارائه میشود: Welcome welcome یعنی خوش آمدید، خوش آمدید.
اما نکتهای که ماجرای جایزه نوبل حماقت را مضحکتر از هر وقت دیگری نشان میدهد و به آن وجههای سوررئالیستی میبخشد این است که گاهی برندگان و برجستگان جایزه نوبل واقعی و جدی، این جوایز را اهدا میکنند. در این گزارش با چند نمونه از پژوهشهای برنده ایگ نوبل آشنا خواهید شد.
۱. پزشکی؛ نقش ترن هوایی مارپیچ در دفع سنگ کلیه
دو آمریکایی به نامهای «مارک میشل» و «دیوید وارتینگر» به خاطر پژوهشی که ثابت میکرد سوار شدن بر ترن هوایی شهربازی میتواند افتادن سنگ کلیه را تسریع ببخشد، برنده جایزه نوبل حماقت شدند. این پژوهش میگوید ترنهای هوایی مارپیچ و پر سرعت سرگرم کننده و بی ضرر و برای دفع سنگ کلیه مناسب هستند. آنها مدل سیلیکونی از کلیه را آورده و آن را پر از خرده سنگها و ادارار طبیعی نمودند، سپس کلیههای سیلیکونی را به ترنهای هوایی معروف دیزنی لند برده و پس از ۶۰ دور پی در پی سنگها دفع شده و آنها نظریه خود را ثابت کردند.
۲. آنتروپولوژی و انسان شناسی؛ شامپانزهها و شبیه سازی رفتار انسان
«توماس برسون»، «گابریلا آلینا سوسیو» و «النی مادسن» از دانشگاه «لاند» سوئد در پژوهش خود با ارائه دلایل محکم ثابت کردند که شامپانزههای باغ وحش از انسان تقلید و رفتارهای او را شبیه سازی میکنند. انسانها نیز چنین کاری را در مواجهه با این حیوانات شگفت انگیز انجام میدهند. آنها میگویند همانقدر که ما آدمها ادای شامپانزهها را درمی آوریم آنها هم ادای ما آدمها را درمی آورند. این سه پژوهشگر برنده جایزه نوبل حماقت، یک ماه تمام به تماشای ادا و اطوارهای شامپانزهها در باغ وحش فوروویک سوئد نشستند و دریافتند که شامپانزه حدود ۱۰ درصد از زمان را به تقلید از گونههای دیگر اختصاص میدهند و با دقت کاری را که دیگران میکنند، انجام میدهند. این اتفاق میتواند بر درک ما از اصول مهارتهای ارتباطی شامپانزهها اثر بگذارد.
۳. زیست شناسی؛ استشمام بوی مگسی که در نوشیدنی افتاده
تعدادی از محققان از سوئد، کلمبیا و آلمان برای تحقیقات خود در زمینه زیست شناسی برنده نوبل حماقت شدند، آنها اثبات کردند که یک فرد متخصص در چشیدن نوشیدنیها فقط از طریق حس بویایی میتواند بگوید که آیا در یک لیوان نوشیدنی مگس افتاده یا نه، آنها میگویند بوی مگس قابل استشمام است، زیرا مگسها موادی را تولید میکنند که گیرندههای بدن انسان میتوانند آنها را دریافت کنند.
۴. شیمی؛ بزاق دهان یک ضد میکروب و تمیز کننده اساسی
خانم «پاولا روما» پژوهشگر پرتغالی و گروهی از دوستانش به دلیل اثبات اثربخشی بزاق انسان در تمیزی و نظافت، برنده جایزه نوبل شدند. آنها در آزمایش خود دریافتند که بزاق و آب دهان انسان یک مادّه تمیزکننده بسیار خوب است. آنها دریافتند که بزاق انسان قدرت خود در نظافت را از «بتا آمیلاز» دریافت میکند. برای همین یک نوع بزاق مصنوعی درست کردند تا این موضوع را اثبات کنند. در واقع بزاق حاوی حلالهایی است که چربیها را از بین میبرد و ضد میکروب است. با این حال هیچوقت سعی نکنید با آب دهان روی میزتان را تمیز کنید که به طرز وحشتناکی چندش آور است.
۵. پزشکی؛ کونولوسکوپی در حالت نشسته
کولونوسکوپی یکی از روشهای تشخیص بیماریهای گوارشی است که به منظور بررسی انواع اختلالات رودهای از جمله بافت ملتهب، زخم و رشد غیر طبیعی بافت روده، پولیپ و ... به صورت دراز کشیده شده انجام میگیرد. «آکِرا هوریچی» محقق و دانشمند ژاپنی تحقیقات خود را در زمینه کونولوسکوپی انجام داد، طرح او انجام آزمایش کونولوسکوپی در حالت نشسته بود. تاکنون هیچ کسی نمیداند انگیزه دانشمند ژاپنی از این تحقیق چه بوده است، آیا اهمیت تفکّر درباره کونولوسکوپی در حالت نشسته به جای دراز کشیدن یا نمایش مهارت خود در این زمینه؟! شاید هم او میخواست با این آزمایش به کونولوسکوپی جنبه طنزآمیز ببخشد و ترس و دلهره بیماران را از بین ببرد. هر چه بود این پژوهشگر و پزشک ژاپنی جایزه نوبل حماقت در زمینه پزشکی را برنده شد.
۶. دانستنی ها؛ اثبات نخواندن کتابچه راهنما
تیمی از محقّقان استرالیایی در تحقیقات خود ثابت کردند اکثر افرادی که وسایل لوکس و گرانقیمت میخرند قبل از استفاده از آن، دستورالعملهای راهنمایی مرتبط با آن را نمیخوانند. این پژوهش که هفت سال طول کشید، نشان میداد وقتی افراد دستگاههای هوشمند گرانقیمت میخرند بدون خواندن دفترچه راهنما همه ویژگیها را به طور تجربی امتحان میکنند تا قِلق کار با آن وسیله دستشان بیاید. این تیم تحقیقاتی همچنین دریافتند که زنان نسبت به مردان، جوانان نسبت به سالمندان و با سوادها نسبت به بی سوادها کمتر از کتابچه راهنما استفاده میکنند.
۷. تغذیه؛ آدم خوری به دلیل گوشت کم کالری انسان
یکی از پژوهشهای چندش آور، پژوهش «جیمز کول» محقق دانشگاه برایتون انگلستان است، که برنده جایزه ایگ نوبل شد. او اثبات کرد که کالریهای دریافتی از رژیم غذایی متکی بر آدم خواری (هر چند اتفاقی نادر است) کم کالریتر از رژیم غذایی سنّتی متکی بر خوردن گوشت سایر حیوانات میباشد. این پژوهش نشان میدهد که گوشت انسان کالری کمتری نسبت به رژیمهای غذایی دیگر دارد. تا جایی که او معتقد است در عصر حجر انسانها به دلیل ارزش غذایی گوشت انسان، آدم خوری میکردند.
۸. جایزه صلح؛ دشنام دادن در هنگام رانندگی خطرناک است
شماری از پژوهشگران اسپانیایی درباره تأثیر فریاد زدن و دشنام دادن در هنگام رانندگی به تحقیق و پژوهش پرداختند و برنده این جایزه شدند. گروه تحقیق به نظرسنجی و بررسی بیش از هزار راننده در اسپانیا پرداختند تا تعداد دفعاتی را که آنها به هر دلیلی از کلمات اهانت آمیز و دشنام به رانندگان دیگر استفاده میکنند، دریابند. این پژوهشگران دریافتند که رانندگان اسپانیایی به طور مکرّر فحش میدهند و همین دشنام دادنها سلامت آنها را در جادهها به خطر میاندازد.
ارسال نظر