آشنایی با گاستروپارزی بیماری که در آن معده به طور کامل تخلیه نمی‌شود

گاستروپارزی (Gastroparesis) به بیماری گفته می‌شود که در آن معده، توانایی تخلیه سریع غذا و محتویات خود را ندارد. معمولا افرادی که در طولانی مدت دچار دیابت هستند دچار گاستروپارزی یا فلج معده می‌شوند. اما عوامل مختلفی باعث بروز فلج یا تنبلی معده می‌شوند که در ادامه به همه آن‌ها خواهیم پرداخت.

نام‌های دیگر گاستروپارزی
تخلیه کند معده
فلج معده
تنبلی معده
عدم هضم غذا در معده
تاخیر در تخلیه معده

علت گاستروپارزی چیست؟

فلج معده در اثر آسیب به اعصاب گوارشی خصوصا عصب واگ (vagus nerve) ایجاد می‌شود. عصب واگ به‌طور معمول مسئول دریافت و ارسال پیام‌های عصبی مربوط به معده و بخش‌های دیگر است. این عصب روی انقباض عضلات معده تاثیر می‌گذارد. تا به گوارش مواد غذایی کمک کند. در برخی شرایط و بیماری‌ها مثل دیابت، عصب واگ دچار آسیب می‌شود و نتیجه آن فلج معده یا تنبلی معده خواهد بود.

از نتایج فلج معده عدم هضم مواد غذایی در معده و تاخیر در تخلیه معده است. در این حال تخلیه کند معده موجب می‌شود غذا مدت زیادی در داخل معده باقی بماند و خیلی دیرتر از حالت نرمال وارد روده شود.

سایر علل گاستروپارزی

عفونت‌های ویروسی
جراحی در ناحیه شکم خصوص بر روی معده که ممکن است منجر به آسیب در عصب واگ شود.
برخی از دارو‌های مخدر و ضد افسردگی
آمیلوئیدوز (Amyloidosis)
و اسکلرودرمی (scleroderma)

علائم فلج معده چیست؟

برخی از علایم تنبلی معده (Gastroparesis) عبارتند از:
سوزش سر دل
ریفلاکس معده
حالت تهوع
استفراغ غذا
سیری اولیه (احساس سیری سریع هنگام خوردن)
نفخ شکمی (بزرگ شدن)
عدم هماهنگی حرکات روده
کاهش اشتها و کاهش وزن
دشوار شدن کنترل قند خون
تخلیه کند معده
سنگینی معده ناشی که ناشی از تاخیر در تخلیه معده است

عوارض گاستروپارزی چیست؟
فلج معده می‌تواند باعث بروز چندین مشکل در بدن شود:
با توجه به اینکه غذا مدت زیادی در این عضو گوارشی باقی می‌ماند و تاخیر در تخلیه وجود دارد، واکنش و تحریک مواد غذایی باعث رشد و گسترش باکتری در آن می‌شود.
غذا در معده می‌تواند به یک توده جامد و سخت تبدیل شود
افرادی که دیابت و این فلج را با هم دارند، ممکن است مشکلات دیگری نیز داشته باشند
کم آبی (تشنگی)
سوء تغذیه (ناشی از تغذیه نامناسب)

تنبلی معده چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک علائم و سابقه پزشکی همراه شما را بررسی خواهد کرد. طی مدت زمانی که در مطب پزشک حضور دارید تحت معاینه فیزیکی کامل قرار خواهید گرفت. ممکن است برخی آزمایش شامل آزمایش خون، و میزان قند خون درخواست داده شود.

سایر تست‌هایی که برای تشخیص گاستروپارزی مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:

انجام آزمایش روی معده‌ای که به مدت ۴ ساعت ناشتا بوده:
پس از اینکه به مدت ۴ ساعت معده شما خالی از غذا شد، به شما یک وعده غذایی شامل ایزوتوپ رادیواکتیو برچسب گذاری شده می‌دهد. یک دقیقه پس از اینکه غذا را خوردید از شکم شما تصویری گرفته می‌شود. شما می‌توانید مرکز درمانی را ترک کنید، اما ۱، ۲ و ۴ ساعت دیگر باید برای ارزیابی به مرکز مراجعه کنید. این آزمایش بیشتر برای بررسی وجود یا عدم وجود تاخیر در تخلیه معده صورت می‌گیرد؛ و اینکه میزان تنبلی معده تا چه حد است.
قرص الکترونیک هوشمند

این کپسول حاوی یک دستگاه کوچک الکترونیکی است. شما باید طی یک ارزیابی این قرص را ببلعید. همینطور که قرص کم کم از کانال گوارشی پایینتر میرود اطلاعاتی را به گیرنده خود ارسال و مخابره می‌کند.

تنبلی معده چگونه درمان می‌شود؟

فلج معده یک بیماری مزمن (طولانی مدت) است. به این معنی که بیماری در کوتاه مدت درمان نمی‌شود و فقط می‌توان آن را مدیریت کرد و تحت کنترل نگاه داشت. برای مثال افرادی که دیابت دارند نیازمند توجه ویژه متخصص دیابت و اقدامات خود مراقبتی هستند.

برخی از بیمارانی که از تاخیر در تخلیه معده رنج می‌برند ممکن است دارو‌هایی دریافت کنند:
رگلان و متوکلوپرامید
اریترومایسین
آنتی متیک

آیا درمان‌های دیگری برای تنبلی معده وجود دارد؟

یکی از جدیترین و مدرن‌ترین درمان‌ها برای فلج معده پیلورومیوتومی دهانی (POP) است. این درمان یک روش غیر جراحی و غیرتهاجمی است که در آن پزشک یک آندوسکوپ (یک ابزار طولانی، نازک و انعطاف پذیر) را به دهان بیمار وارد می‌کند و آن را تا معده هدایت می‌کند.

سپس پزشک اسفنکتر پیلور که باعث تخلیه مواد به روده می‌شود را از بین می‌برد. این روش به مواد غذایی اجازه می‌دهد که از معده به روده کوچک حرکت کنند. در نتیجه مشکل تخلیه کند یا تاخیر در تخلیه معده برطرف می‌شود. در یک موارد شدید گاستروپارزی، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد از یک لوله تغذیه یا لوله ژنوستومی برای بیمار استفاده کند.

گزینه درمان دیگر تزریق مواد مغذی مولکولی به داخل ورید است. این روش یک متد تغذیه‌ای است که در آن مواد مغذی به طور مستقیم از طریق کاتتر به داخل ورید و جریان خون تزریق می‌شوند.

منبع:بهداشت نیوز