سفر نخست وزیر عراق به ایران

گروه بین الملل رامین حسین آبادیان: «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق امروز دوشنبه وارد تهران شد. وی قصد دارد در جریان این سفر خود با رهبر معظم انقلاب اسلامی و همچنین مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفتگو کند. بحث و تبادل نظر پیرامون روابط دوجانبه و راهکار‌های تقویت این روابط و همچنین مسائل منطقه‌ای مهمترین محور‌های سفر عبدالمهدی به ایران است.

طبق آنچه که از سوی منابع عراقی اعلام شده، قرار است «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق در جریان سفر به تهران با «حسن روحانی» رئیس جمهوری ایران دیدار و گفتگو کند. منابع عراقی اعلام کرده اند: «عبدالمهدی در جریان این سفر در خصوص مسائل مختلف با مقامات تهران به بحث و تبادل نظر می‌نشیند».

یکی از اهداف اصلی و اساسی نخست وزیر عراق از سفر به جمهوری اسلامی ایران، تقویت و توسعه روابط میان تهران و بغداد در زمینه‌های مختلف است؛ سفری که بدیهی است در شرایط کنونی و پس از اقدام آمریکا در اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه تهران، به مذاق واشنگتن خوش نمی‌آید. این درحالی است که سفر کنونی عادل عبدالمهدی به جمهوری اسلامی ایران، دومین سفر وی به این کشور از زمان تکیه زدن بر مسند نخست وزیری است. اولین سفر عبدالمهدی به تهران در تاریخ ۱۷ فروردین ماه سال جاری انجام شد.

همانطور که گفته شد، تقویت و توسعه روابط میان تهران بغداد از اهداف و محور‌های اصلی سفر عادل عبدالمهدی به ایران است، چراکه در طول این سفر، مقامات دو کشور راهکار‌های جدی برای توسعه و تقویت روابط دوجانبه در عرصه‌های مختلف رو مورد بررسی قرار می‌دهند. پیش بینی می‌شود که برخلاف خواسته ایالات متحده آمریکا، نخست وزیر عراق فرصت پیش آمده را مغتنم شمرده و بار دیگر بر موضع بغداد در مخالفت با تحریم‌های ضد ایرانی تأکید کند.

درهمین ارتباط، عبدالمهدی پیشتر نیز بار‌ها در مناسبت‌های مختلف ضمن اعلام مخالفت قاطعانه بغداد با تحریم‌های ضد ایرانی، تأکید کرده بود: «بغداد بخشی از ساختار تحریم‌های ضد ایرانیِ ایالات متحده آمریکا نیست». نخست وزیر عراق همچنین تأکید کرده بود که این کشور هیچ الزامی برای تبعیت از تحریم‌های ضد ایرانی ندارد.

از سوی دیگر، نگاهی به سلسله اظهارات «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراقدرخصوص نوع و ماهیت نگرش بغداد به مناسبات با تهران، به خوبی عزم این کشور برای توسعه مناسبات را نشان می‌دهد. عبدالمهدی پیشتر در سخنانی تأکید کرده بود: «سیاست عراق مبتنی بر برقراری بهترین روابط با کشور‌های همسایه است و برای توسعه روابط و آینده‌ای بهتر در مناسبات با ایران تلاش می‌کند».

وی همچنین ابراز امیدواری کرده بود که دیدار‌های متقابل میان مقامات ایرانی و عراقی به توسعه و تقویت روابط دوجانبه در تمامی زمینه‌ها منجر شود. در همین حال، عبدالمهدی بر خواست مردم و دولت عراق برای داشتن بهترین روابط با ایران و بهره گیری حداکثری از ظرفیت‌های دو کشور تاکید کرده بود. بنابراین، پر واضح است که دولت عراق توسعه و تقویت روابط با ایران را از مدت‌ها پیش در دستور کار خود قرار داده است و سفر عبدالمهدیبه ایران در راستای تحقق این مهم انجام می‌شود.

اکنون نیز ناگفته پیداست که تقویت و توسعه روابط با جمهوری اسلامی، یکی از مهمترین و اصلی‌ترین اهداف عبدالمهدی از سفر به تهران است. این مسأله نشان می‌دهد که عراق طی ماه‌های گذشته تحت تأثیر فضاسازی‌ها و تبلیغات سو سران شماری از کشور‌های عربی علیه ایران قرار نگرفته است و حاضر نیست که روابط و مناسبات خود با تهران را قربانی ارتباطاتش با کشور‌های حوزه خلیج فارس کند.

از سوی دیگر، درحال حاضر عبدالمهدی در مسیر خود برای گسترش روابط با ایران علاوه بر پشتوانه مردمی، از پشتوانه حمایت احزاب و جریان‌های سیاسی نیز برخوردار است. احزاب و جریان‌های سیاسی مختلف نیز در برهه کنونی از تقویت روابط میان ایران و عراق استقبال به عمل می‌آورند. بسیاری از احزاب عراقی از سیاست دولت بغداد در تقویت روابط با تهران رضایت کامل دارند و آن را در راستای تأمین منافع ملی عراق می‌دانند؛ مسأله‌ای که به هیچ وجه به مذاق قدرت‌های بیگانه خوش نمی‌آید.

اما پیام مهم سفر عبدالمهدی به تهران این است که بغداد به تحریم‌های ضد آمریکایی علیه جمهوری اسلامی ایران اهمیتی نمی‌دهد و با وجود تهدیدات علنی و غیر علنی ایالات متحده همچنان در مسیر افزایش روابط خود با تهران در زمینه‌های مختلف گام برمی دارد. این مسأله آنجا بیش از پیش آشکارتر شد که مقامات عراقی صراحتاً موضع خود در عدم تبعیت از تحریم‌های ضد ایرانی را اعلام کردند.

این سفر در حالی انجام می‌شود که آمریکایی‌ها پیشتر فشار‌های فراوانی را بر بغداد جهت قطع ارتباط آن با جمهوری اسلامی ایران، اعمال کرده اند. با تمامی اینها، عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق بار دیگر به ایران سفر کرد تا این پیام را به آمریکایی‌ها و متحدان غربی و عربی آن‌ها مخابره کند که روابط استراتژیک بغداد و تهران تحت هیچ شرایط دستخوش تهدیدات و فشار‌های خارجی نخواهد شد و ادامه پیدا خواهد کرد.

نکته دیگر این است که عبدالمهدی درحالی برای دومین بار عازم ایران شده است که از زمان تکیه زدن بر کرسی نخست وزیری تاکنون سفری به ایالات متحده آمریکا نداشته است و بسیاری از رسانه‌های عربی علت این مسأله را نارضایتی واشنگتن از نزدیکی روابط تهران و بغداد، عنوان می‌کنند. این مسأله خود نیز می‌تواند حامل پیام‌های متعددی برای آمریکا باشد چراکه این کشور در طول ماه‌های گذشته از هیچ تلاشی برای دور ساختن بغداد از تهران دریغ نکرده است.

علاوه بر سفر کنونی عادل عبدالمهدی، پیشتر شاهد آن بودیم که «برهم صالح» رئیس جمهوری عراق با سفر به تهران و دیدار با مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران عزم دولت بغداد برای تقویت روابط با تهران در تمامی زمینه‌ها را نشان داده بود. مقامات عراقی عزم خود را جزم کرده اند تا روابط خود با دیگر کشور‌ها از جمله ایران را در چارچوبی خارج از سیاست‌های تنش زای آمریکا در منطقه، تعریف و تبیین کنند. این مسأله حاکی از آن است که سیاست «تطمیع و تهدید» کشور‌ها برای انزوای ایران نه تنها مثمرثمر نبوده، بلکه نتیجه معکوس نیز داشته است.