اقتصاد ایران بدون نفت شانسی دارد؟
پارسینه: اداره ایران بدون نفت افسانه است یا واقعیت؟ آیا برنامه کاهش وابستگی یا به عبارت دیگر صفر شدن وابستگی اقتصاد ایران به نفت قابلیت تحقق را داراست؟
بازوی پژوهشی مجلس با اعلام این مساله ادامه داد خلع سلاح تحریم کنندگان ایران از بازی تسلیحاتی سازی نفت علیه ایران، راه اصلی پیروزی در نبرد تحریمی میداند که میتواند به فرصتی بزرگ برای اصلاح ساختاری اقتصادی منجر شود.
اقتصاد ایران روزهای خوشی را نمیگذراند؛ افزایش فشارهای آمریکا به ایران در شرایطی شدت گرفته که صادرات نفت در ماه میمیلادی، کاهش یافت که در نوع خود کمترین میزان صادرات در یک دهه گذشته محسوب میشود. این میان مرکز پژوهشهای مجلس برنامه اداره کشور بدون نفت را تیتر گزارش امروز خود قرار داده است.
شرایط خاص کشور که به شدت صرف نفت را دچار مشکل کرده و در طرف مقابل نیز افقی برای رفع تحریمها دیده نمیشود، باید دولت هن مسیر تاکنونی خود را تغییردهد. با توجه به محتمل بودن کسری بودجه بدون نفت انتظار رفع ریشه مشکلات تنها از طریق خلع سلاح طرف مقابل میسر میشود که این مهم نیز به معنای به صفر رساندن خرج کردن درآمدهای نفتی است. از سوی دیگر برنامه لازم برای حنثی کردن طذف مقابل تنظیم شود. در این گزارش برنامه عملیاتی صفر کردن فعالانه و ارادی منابع نفت در بودجه که البته به معنای کاهش و صفر کردن صادرات نیست، با هدف خنثی کردن استفاده از نفت به عنوان اعرم تهدید علیه کشور بررسی شده است. برنامه عملیات پیشنهاد شده در این بخش گزارش با ملاحظه قابل اجرا بودن کار از لحاظ عملیات بودجه ای، حداقل کردن زمان اجرا، قابل اجرا بودن کار از لحاظ ملاحظات اجتماعی و سیاسی، کمترین تلاطم غیرقابل اجتناب در محیط اقتصاد کلان و کمترین فشار و بیشترین حمایت از اقشار آسیب پذیر تدوین شده است. تصفیر نفت در بودجه از لجظه شروع برنامه پیشنهادی اعمال شده و در جریان پیاده سازی برنامه که مدت آن یک سال است حفظ شده و انتظار میرود در پایان مدت یک سال پیاده سازی آن بودجه در مقابل تهدید نفت مستحکم شود. پس از این مدت و در جریان بودجههای آتی، منابع نفتی قابل حصول در هر میزان برای توسعه غیر بودجهای و متنوع کردن اقتصاد کشور استفاده شود.
از آن جایی که نفت علاوه بر بودجه دولت تراز پرداختها و بازار را نیز به شدت متاثر میکند باید یک برنامه عملیاتی کاهش حداکثری آثار کاهش ناخواسته و تحمیلی صادرات نفت، علی رغم تلاشهای جاری و آتی ولو تا مرز فرضی صفر بر تراز پرداختها و بازار ارز نیز پیشنهاد داده است. نکته مهم آن است که در ادبیات علمی درباره کشورهای صادر کننده توصیه میشود که تغییرات کسری بودجه بدون نفت معیار ارزیابی بودجه سالانه باشد.
محاسبات نشان میدهند کسری بود امسال حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان خواهد شد که برای اقتصاد ایران بالا است. همچنین برنامه ۱۰ گام اقتصاد برای سال جاری منتشر شود و برای هر کدام از این ۱۰ مرحله به طور متوسط ۱۰ هزار میلیارد تومان درآمد زایی مدنظر باشد. در آخر نیز تمام درآمدهای حاصله نفت با کسر سهم شرکت ملی یکسره به حساب صندوق توسعه ملی واریز شود و این صندوق هم منابع را در بانک مرکزی سپرده گذاری کند.
۱۰ مرحله درآمدزایی که برای جبران کسری بودجه بدون نفت از سوی بازوی پژوهشی مجلس پیشنهاد شده است اغلب در حوزه مالیاتی است مانند کاهش معافیت مالیاتی در حوزه صادرات مواد خام و ارزش افزوده پایین، حذف برخی از معافیتها در سایر بخش ها، جلوگیری از فرار مالیاتی، افزایش نرخ برخی از پایههای مالیاتی و از سوی دیگر حذف سالانه یک دهک از یارانه بگیران تا سال ۱۴۰۰، فروش بخشی از سهام و داراییهای دولتی، اصلاح حداقلی قیمت حاملهای انرژی و صادرات فراورده ها. علاوه بر این معرفی پایههای مالیاتی جدید و مولد سازی داراییهای دولت یا فروش بخشی از آنها نیز به عنوان دو گام دیگر از سوی مرکز پژوهشها پیشنهاد شده است.
بسته به ظرفیت اجرایی برنامههای پاکسازی اقتصادی ۳۰ تا ۴۰ هزار میلیارد تومان اوراق پاکسازی اقتصاد از نفت منتشر و در سالهای ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ از محل اجرای برنامهها تسویه خواهد شد. این اوراق میتواند توسط مردم و یا بانکها خریداری شود.
ارسال نظر