میگرن، اثر جانبی سازگاری ژنتیکی با سرما

مهمترین سوءبرداشتی که از مقوله تکامل می‌شود، معادلسازی این مفهوم با بهبود و اصلاح مستمر است. تکامل به پیشرفت و اصلاح یک ارگانیسم اهمیتی نمی‌دهد و تنها نکته حائز اهمیت برایش این است که گونه مربوطه تا زمانی به بقای خود ادامه دهد که بتواند دی ان‌ای خود را منتقل کند. اما گاهی این بقا اثرات جانبی نامطلوبی را برجای می‌گذارد. به عنوان نمونه، زمانی که اجدادمان به جای چهارزانو راه رفتن تصمیم به راه رفتن به روی دوپا گرفتند از طرفی توانستند انرژی بیشتری ذخیره کنند، اما از طرف دیگر به انبوهی از مشکلات در ناحیه دچار شدند. حال نتایج پژوهش‌های جدید تصادف ژنتیکی دیگری را نیز به این فهرست افزوده است: وقتی انسان‌ها آفریقا را ترک کردند، سازگاری ژنتیکی به آن‌ها کمک کرد تا سرما را تاب آورند، اما همین سازگاری تکاملی ممکن است باعث بروز سردرد‌های میگرنی شده باشد.

حدود ۶۰ هزار سال پیش، انسان‌های نخستین از زادگاه بشر در آفریقا خارج شده و در نواحی مختلف جهان سکنی گزیدند. این مناطق زیست بوم خاص خود را داشتند و نوع بشر برای حفظ امنیت و آرامش و سیر کردن شکم خود باید به طیف گوناگونی از سازگاری‌های ژنتیکی تن می‌داد.

فلیکس کی و تیم همراهش از مؤسسه تحقیقاتی ماکس پلانک به تلاش برای پیدا کردن مدرکی گواه بر این سازگاری‌ها در دی ان‌ای انسان برآمدند. از آن جایی که انسان‌های نخستین از آفریقای گرم آمده بودند، بدون تردید شوک ناشی از دمای پایین در زمستان را حس می‌کردند. بدین ترتیب تیم تحقیقاتی مؤسسه ماکس پلانک بر ژنی که مسئول شناسایی و واکنش به سرماست یعنی TRPM ۸ تمرکز کردند. محققان در جریان این پژوهش دریافتند که یک متغیر ژنتیکی خاص با عنوان rs ۱۰۱۶۶۹۴۲ که تنظیم کننده TRPM ۸ است، در میان انسان‌هایی که در ۲۵ هزار سال گذشته در ارتفاعات سردتر جهان می‌زیسته‌اند، رایج و رایج‌تر شده است. در حالی که تنها ۵ درصد از افراد با ریشه نیجریایی در دی ان‌ای خود این متغیر را دارند، فراوانی آن در میان افرادی که ریشه فنلاندی دارند، به ۸۸ درصد می‌رسد.

اما این متغیر ژنتیکی برای دنیای علم کشف جدیدی نبود. پیش‌تر نیز این متغیر را نه برای اینکه به حاملان خود امکان بقا در سرما را می‌دهد، بلکه برای ارتباطی که با بروز سردرد‌های میگرنی داشت، می‌شناختیم.

یافته‌های اخیر پژوهشگران آلمانی شیوع بیشتر میگرن در میان افرادی که ریشه اروپایی دارند نسبت به کسانی که نژاد آفریقایی دارند، را توضیح می‌دهد. آن طور که به نظر می‌رسد، متغیر مستعد میگرن در واقع به ساکنان اقلیم‌های سرد یک امتیاز داده است؛ امتیازی که، چون چکشی به جمجمه کوبیده می‌شود!

ار هر هفت نفر یک نفر در جهان از سردرد‌های میگرنی رنج می‌برد، امری که این بیماری را پس از پوسیدگی دندان و سردرد‌های تنشی به سومین بیماری شایع در جهان بدل می‌کند. این اختلال عصبی می‌تواند به بروز سردرد‌های فلج کننده معمول بینجامد که بین ۴ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشند.

هنوز پاسخی برای این سوال که ارتباط سرما با میگرن چیست ارائه نشده است. همه ما «یخ زدن مغز» ناشی از نوشیدن یا خوردن نوشیدنی یا غذای سرد را تجربه کرده‌ایم، اما روشن نیست که آیا این پدیده با سازوکار متغیر مستعد میگرن ربطی دارد یا نه.

پاسخ هرچه که باشد، اجداد ما سازگاری‌های ژنتیکی خود را چه با اثر مثبت و چه اثر منفی، در دی ان‌ای ما وارد کرده‌اند.

به گفته فلیکس کی، «این مطالعه به خوبی نشان می‌دهد که چگونه فشار‌های تکاملی گذشته می‌تواند بر فنوتیپ‌های (phenotypes) امروزی اثر بگذارد.»


منبع:سلامت نیوز