اسهال مزمن؛ علت‌ها و راه‌های درمان آن

در بیشتر موارد، اسهال به عنوان یک تغییر ناگهانی در الگوی معمول دفع در فرد تلقی می‌شود. اسهال حاد، شایع‌ترین نوع اسهال است که طول مدت آن کمتر از دو هفته می‌باشد. از سویی دیگر، اسهال مزمن، بیش از چهارده روز طول می‌کشد و چند عامل دارد.

اسهال مزمن

اسهال مزمن به هر گونه تغییر قابل توجه در میزان جریان مدفوع از روده‌ها گفته می‌شود. این تغییرات طبق الگو‌های قبلی دفع در بیمار سنجیده می‌شوند که با توجه به حجم مدفوع، تعداد دفعات دفع و یا کاهش چگالی آن این سنجش صورت می‌گیرد.

علت‌ها

اسهال مزمن برخلاف اسهال حاد همیشه باعث دردسر بوده و برای بدن مضر است. به طور کلی اسهال مزمن نشان می‌دهد که در انتقال آب در روده‌ها مشکلی وجود دارد؛ بنابراین کاهش حتی یک درصدی آب در بدن می‌تواند علت اصلی این نوع اسهال باشد. از این رو اسهال مزمن معمولا عفونی نیست، اما می‌تواند ناشی از انگل‌هایی باشد که علت علائم مزمن یا عفونت‌هایی در بیماران دچار نقص ایمنی هستند. اسهال مزمن معمولا نمایانگر یک سری از بیماری‌هاست:

سرطان کولون (روده بزرگ)
کولیت زخمی
بیماری کرون
دیابت
فارماسیوتیکال یا عوارض ناخواسته‌ی دارویی
بیماری آدیسون
درمان

درمان اسهال مزمن شامل درمان علت اصلی آن می‌شود.

مثلا اگر علت اسهال مزمن، بیماری سلیاک باشد بیمار باید رژیم غذایی بدون گلوتن را در پیش بگیرد. اما اگر علت اسهال، برخی از انواع انتروکولیت عفونی باشد، برای درمان به آنتی بیوتیک نیاز است. پزشکان تحت سه شرایط از درمان‌های جامع و کمتر تخصصی استفاده می‌کنند:

درمان اولیه یا موقتی تا زمانی که تشخیص قطعی داده شود
وقتی که تست‌های گوناگون تشخیصی منجر به یک تشخیص قطعی نمی‌شوند
در مواردی که یک تشخیص قطعی داده شده، اما درمان خاص یا موثری وجود ندارد

اسهال حاد

اسهال حاد به دفع مدفوع آبکی یا تقریبا آبکی، بیش از سه تا چهار با در عرض ۲۴ ساعت گفته می‌شود. در مورد بچه‌ها، تشخیص این عارضه دشوارتر است، زیرا نوزادان ممکن است چند بار طی روز مدفوع آبکی دفع کنند که می‌تواند علامت مشکل خاصی نباشد.

اسهال عفونی حاد شامل التهاب یا نقص عملکرد روده‌ها می‌شود که معمولا یک میکروارگانیسم یا سموم آن، علت اسهال می‌باشد. به طور کلی، اسهال حاد در عرض کمتر از ۱۴ روز برطرف می‌شود، اما شامل سه بار یا بیشتر دفع در روز می‌باشد. این مدفوع، شل‌تر از حد معمول بوده و ممکن است همراه با علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ، شکم درد و تب نیز باشد.

اسهال حاد برخلاف اسهال مزمن ناشی از مکانیسم دفاعی خود بدن است. به همین دلیل، خود اسهال مضر نیست، زیرا هدف آن، درمان عفونت می‌باشد.

علت‌ها

علت اصلی اسهال حاد، یک عفونت است. افراد معمولا در اثر مصرف غذا یا آب آلوده به این عفونت دچار می‌شوند. بیشتر اوقات این گونه اسهال‌ها خود به خود متوقف می‌شوند یعنی بدون نیاز به درمان، رفع می‌شوند. میکروارگانیسم‌های اصلی که علت اسهال عفونی‌اند، بسته به سن و وضعیت سلامت بیمار، گوناگون هستند.

درمان

هدف از درمان اسهال حاد، پیشگیری از دهیدراته شدن بدن، بهبود علائم و کنترل عفونت می‌باشد. جایگزین کردن مایعات از دست رفته‌ی بدن در تمام موارد اسهال مشابه است. پزشک ممکن است این شیوه‌ی درمانی را به صورت خوراکی یا تزریق وریدی تجویز نماید. همچنین مصرف پروبیوتیک‌ها نیز مفید است، زیرا این گونه مواد خوراکی می‌توانند مقدار باکتری‌های خوب روده‌ها را افزایش داده و به دفع عوامل عفونت از بدن کمک کنند.

از طرفی دیگر، دارو‌های ضد اسهال مانند لوپرامید می‌تواند از تکرار دفع کم کرده و از دست رفتن مایعات و الکترولیت‌ها از بدن را محدود نمایند. این دارو‌ها جریان مدفوع را کاهش داده و نقل و انتقال را در روده کُند می‌کنند. اما در برخی موارد بهتر است از این دارو‌ها استفاده نشود، زیرا می‌توانند جلوی عملکرد پاکسازی طبیعی بدن را بگیرند.

لازم به ذکر است که درمان با آنتی بیوتیک موضوعی است که مورد بحث پزشکان می‌باشد. در بیشتر مواردِ عفونت حاد، اسهال تدریجا خفیف شده و مهار می‌شود، بنابراین نیازی به مصرف دارو نیست.

منبع: برترین ها