بازآفرینی شهری در مناطق فرسوده به درستی اجرا نشده است

آیین گرامی داشت پنجاهمین سالگرد تشکیل سازمان نوسازی شهرداری تهران عصر شانزدهم اردیبهشت در باغ موزه دفاع مقدس و با حضور محسن هاشمی رییس شورا، محمد سالاری، علی اعطا، مجید فراهانی، زهرا صدر اعظم نوری، شهربانو امانی ، زهرا نژاد بهرام اعضای شورای شهر تهران و پیروز حناچی شهردار تهران برگزار شد.

محسن هاشمی رییس شورای اسلامی شهر تهران طی سخنانی ضمن گرامی داشت فرارسیدن ماه مبارک رمضان از این ماه به عنوان موسم بازآفرینی اجتماعی مسلمانان یاد کرد.

رییس شورای اسلامی شهر تهران در ادامه یکی از مهمترین علل تعیین صیام رمضان و وجوب روزه برمسلمانان را تقویت پیوندهای اجتماعی فراتر از هر رنگ، طبقه، قومیت، ثروت و نژاد در جامعه اسلامی دانست.

محسن هاشمی گفت: یکی از اهداف روزه یادآوری حال گرسنگان و طبقات فرودست اجتماعی به اقشار توانمند و فرادست جامعه و پیوند میان فقیر و غنی، توانگر و ناتوان و ثروتمند و مستمند است و اگر فلسفه روزه و روزه داری به درستی رعایت شود شاهد یک بازآفرینی اجتماعی در جامعه در ماه مبارک رمضان خواهیم بود.

وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه بازآفرینی شهری نیز یکی از مهمترین اهداف سازمان نوسازی شهرداری تهران وبه تعبیری جزو اهداف کلان معاونت شهرسازی و حتی مجموعه شهرداری تهران است افزود: اینکه ما بتوانیم بخشهایی از شهر را که به هر دلیلی از جمله مسایل اقتصادی، عوارض پروژه های صنعتی، آسیبهای اجتماعی و کریدورهای حمل ونقل دچار انحطاط ، عقب ماندگی و فرسودگی شده اند را به وضعیت نرمال و شرایط طبیعی شهر برگردانیم ، هدفی تحسین شده ودارای باراخلاقی در کنار آثار و نتایج اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی امنیتی مثبت برای شهر است.

رییس شورای اسلامی شهر تهران خاطر نشان ساخت: باید ببینیم سازمان نوسازی شهر تهران آیا در طول نیم قرن فعالیت خود در تحقق این هدف موفق بوده است یا نتوانسته انتظارات شهروندان را برآورده کند.

به گفته وی وقتی صحبت از نوسازی بافتهای فرسوده می کنیم هنوز در ذهنیت عمومی جامعه، مهمترین پروژه ونماد این اقدام، پروژه نواب خطور می کند و این پروژه که شاید در حوزه مطالعات محیطی و جنبه های اجتماعی با ضعفهایی هم مواجه بود همچنان بزرگترین نماد نوسازی بافتهای فرسوده تلقی می شود واین موضوع نشان می دهد که بیش از 20 سال است که ما نتوانسته ایم یک جهش واقدام بزرگ در حوزه نوسازی را انجام دهیم.

محسن هاشمی در ادامه افزود: یکی از دلایل این موضوع، پارادایم شیفیت دهه نود است که دولت و شهرداری به نوعی به این نتیجه رسیده اند که در حوزه نوسازی بایست از تصدی گری به تسهیل گری برسند و نوسازی توسط خود مردم ونه قوه قهریه و دست قدرتمند حاکمیت انجام شود.

وی ادامه داد: البته این نتیجه خوبی است اما باید تامل کنیم چرا این پارادایم جدید در عمل نتوانسته است پیشرفت مورد نظر را ایجاد کند و ما کماکان در حوزه نوسازی بافتهای فرسوده وبازآفرینی شهری مناطق در خطر تهران، نتوانسته ایم انتظارات را برآورده کنیم.

رییس شورای اسلامی شهر در تایید اینکه بازآفرینی شهری در مناطق فرسوده اجرا نشده است گفت: عدم استفاده از ظرفیتهای قانونی جهت نوسازی است، سه ماده قانونی کلیدی در حوزه نوسازی وبازآفرینی شهری وجود دارد که در دهه اخیر کمتر مورد استفاده قرار گرفته است:
کمیسیون ماده پنج، که بر تعریف جدید طرح تفصیلی در پهنه فرسوده ای که مورد بازآفرینی قرار می گیرد تاکید دارد، اگر این اتفاق بدرستی بیفتد بسیاری از مسایل بافت فرسوده حل می شود و با تعریف جدید فضاهای شهری مانند فضای سبز، معابر، حریمها و زیرپهنه های دیگر، بافت بازآفرینی شده کارکرد خود را پیدا می کند
کمیسیون ماده 8 و 9، که براستفاده از ظرفیت واهرم قانونی برای تملک وتصرف اراضی که در محدوده بازآفرینی قرار دارند و یا مالک مشخص ندارند ویا مالک به هر دلیلی تمایلی به فروش ملک ندارد وممکن است بدلیل یک قطعه کوچک یک طرح بزرگ با اخلال مواجه شود، امکان برطرف کردن موانع را بوجود می آورد.
محسن هاشمی علت دیگر را عدم پیشرفت جدی برنامه های نوسازی، فراهم نشدن زیرساختها وفضاهای خدمات شهری برشمرد و افزود: این موضوعات برای سرمایه گذاران توجیه اقتصادی ندارند اما فقدان آن موجب از دست رفتن مفهوم بازآفرینی شهر و بوجود آمدن فضای جدید و متناسب در بافت فرسوده می گردد، فضاهایی مانند بوستان ها، پارکینگهای عمومی، فضاهای فرهنگی و پیاده راه ها ، نقش جدی در بازآفرینی شهری دارند و این وظیفه شهرداری است که این زیرساختها را بوجود بیاورد تا امکان وفرصت سرمایه گذاری برای نوسازی فراهم گردد و در این بخش شاهد نقصان جدی از سوی شهرداری هستیم.
وی ادامه داد: موضوع دیگر فقدان همبستگی مفهومی بازآفرینی شهری با TOD است یعنی حمل ونقل عمومی در نوسازی بافتهای فرسوده نقش محوری ندارد و اتفاقا یکی از دلایل به نتیجه رسیدن پروژه نواب، پیوند آن با حوزه حمل ونقل وگشودن یک معبر کلیدی و کریدور شهری در بطن آن بود.

محسن هاشمی افزود: موضوع دیگر عدم وجود کاتالیزورها و سازوکارهایی که مردم بتوانند با استفاده از آن نوسازی را انجام دهند است که با وجود تلاشهای موفقی که از سوی برخی بانکها، شرکتهای تخصصی و نهادهای عمومی انجام شده، هنوز ما در طراحی ابزارها وکاتالیزوها دچار ضعف هستیم.

رییس شورای اسلامی شهر تهران عدم حمایت کافی از سوی دولت رانیز از جمله دلایل موفق نبودن در نوسازی بافت های فرسوده عنوان کرد و افزود: با تورم های اخیر و وضعیت اقتصادی که در جامعه وجود دارد، بخش ساختمان دچار یک بحران و رکود زودرس خواهد شد و شرایط به گونه ای نیست که مردم یا بخش خصوصی بتوانند نوسازی بافتهای فرسوده را تبدیل به یک فرایند اقتصادی مثبت و سودآور کنند و به همین علت نیاز به ارائه بسته های حمایتی جدی دولت فراتر از وضعیت موجود وجود دارد و به همین شکل شهرداری نیز اگر می خواهد جریان سرمایه را از تبدیل باغات واراضی شمال ومرکز شهر به برج باغها ومالها به سوی نوسازی بافتهای فرسوده تغییر دهد باید حتما در مشوقهای خود تجدید نظر کرده و موجب انگیزه جذب سرمایه در همین بخش شود.

وی ادامه داد: در غیر اینصورت ، مساله نوسازی بافتهای فرسوده به همین شکل اخیر که به تجمیع دوقطعه کوچک و احداث ساختمانی در بافت فرسوده با همان شرایط سابق ختم می شود، که اصطلاحا جاسازی گفته می شود ختم می شود.

گفتنی این مراسم عصر امروز شانزدهم اردیبهشت در باغ موزه دفاع مقدس و با حضور اعضای شورای شهر محمد سالاری، علی اعطا، مجید فراهانی، زهرا صدر اعظم نوری، شهربانو امانی ، زهرا نژاد بهرام و پیروز حناچی شهردار تهران برگزار شد.