هشدار وزیر کار درباره نابودی مشاغل با افزایش اتوماسیون و روباتیک

محمد شریعتمداری، وزیرتعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اینکه دنیای کار در حال تغییر است گفت: حداقل چهار عامل ساختاری بلند مدت، تغییرات جمعیتی، تحولات تکنولوژیک و اقتصادی (به ویژه انقلاب دیجیتال)، تغییرات اقلیمی و جهانی شدن در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری بر فرایندها، ساختار‌ها و سازمان کار تأثیر می‌گذارند.

وی ادامه داد:با ظهور انقلاب چهارم صنعتی، دنیای کار در حال دگردیسی است، تغییراتی در راهند که بی سابقه اند. این تغییرات توسط مؤلفه‌هایی اعمال می‌شوند که تولید، تجارت، زنجیره‌های تأمین و دیجیتالی شدن اقتصاد جهانی را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

وزیرکار اظهارداشت:با ورود فناوری هایی، چون اپلیکیشن‌های هوش مصنوعی، اتوماسیون فزاینده، رشد اقتصاد گیگ، اینترنت اشیاء، ابزار‌های هوشمند، بلاک چین، و ...، شاهد تغییرات فزاینده بسیاری از مشاغل خواهیم بود.

شریعتمداری با اشاره به اینکه این تحولات، فهم سنتی ما را از اشتغال، زمان و مکان کار، و شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی به چالش می‌کشدبیان کرد:این یک واقعیت غیرقابل انکار است که بسیاری از مشاغل امروز، فردا به صورت اتوماتیک انجام خواهند شد و این تغییرات، پیامد‌هایی برای افراد به ویژه جوانانی خواهد داشت که با فرصت‌های شغلی محدودتری مواجه خواهند شد. بر اساس برآورد‌های بانک جهانی در سال ۲۰۱۶، دو سوم مشاغل در کشور‌های در حال توسعه با مخاطره اتوماسیون مواجه هستند.

*برای مواجهه با چالش بازار کار نیازمند اصلاح سیاست‌های بازار کار هستیم

وی ادامه داد:در این شرایط، ابتکار «آینده کار» فرصت بی نظیری برای ماست تا گفتگویی سازنده و مشارکتی را شکل دهیم و از دانش و تجربیات جهانی برای پایش و پیگیری روند‌های نوظهور استفاده نموده و به تحولات جهان کار شکل دهیم. به گونه‌ای که معیشت و رفاه عدالت محور در دستور کار و برنامه‌های ما باشد؛ و تنها در صورتی قادر به مدیریت موفق این وضعیت خواهیم شد که منافع مردم را در خط مقدم تلاش‌های خود قرار دهیم.

شریعتمداری گفت:برای مواجهه با چالش‌های پیش رو، نیازمند بازنگری و اصلاح سیاست‌های بازار کار، سیستم‌های تأمین اجتماعی، و نظام‌های آموزشی خواهیم بود. بسیار مهم است که درباره این اصلاحات جامع و نوآورانه فکر کنیم.

زمانی که مشاغل در یک بخش کاهش و در دیگری افزایش پیدا می‌کند، افراد نمی‌توانند به سادگی و به سرعت از این بخش به بخش دیگری منتقل شوند. سیاست‌های عمومی باید با پرورش نوآوری، ایجاد مهارت‌ها و توانمند ساختن مردم شرایط را به گونه‌ای مدیریت کنند که آن‌ها بتوانند به بهترین شکل ممکن خود را با این تغییرات منطبق نمایند.

با وجود تغییراتی که در ماهیت آینده کار به وجود خواهد آمد، تضمین جامع کار به گونه‌ای که از حقوق بنیادین کار، دستمزد مکفی برای زندگی، ساعات کار مناسب و محیط کار ایمن حمایت کند، ضروری است.

وی ادامه داد:برای باقی ماندن در دنیای رقابتی، مشاغل آینده باید به نحوی توسعه پیدا کنند که تاب آوری، جزیی از شالوده بنگاه‌های اقتصادی ما باشد تا بتوانیم رفاه اقتصادی را در بلند مدت تأمین نماییم.

وزی کار بااشاره به اینکه همایش ملی آینده کار فرصتی است برای مشخص کردن اینکه چگونه باید نیروی کار و تشکل‌ها را برای آینده آماده کنیم و مطمئن باشیم که کسی از این قافله عقب نمی‌ماند ادامه داد:فراهم نمودن کار شایسته و بهره ور یک هدف مهم و چالش ملی برای همه کشور‌های دنیاست. با توجه به تغییر الزامات بهره وری در سال‌های آینده، چالش اشتغال پایدار پیچیده‌تر خواهد شد؛ به ویژه برای زنان و مردان جوان.

*خطر تهدیدکارگران بامهارت پایین برای از بین رفتن شغلشان

وی افزود:با افزایش اتوماسیون و روباتیک بسیاری از مشاغل در بخش‌های پر اشتغال در معرض خطر نابودی هستند. اما واقعیت اینست که فرصت‌های جدیدی هم به وجود خواهند آمد. انواع جدیدی از مشاغل در حال ظهور هستند. مجمع جهانی اقتصاد بر این باور است که ۶۵ درصد کودکانی که امروز در مدارس ابتدایی مشغول تحصیل هستند در آینده در مشاغلی مشغول به کار خواهند شد که امروز وجود ندارد. زمان آن که بگوییم ما شغل پدرانمان را به ارث خواهیم برد، گذشته است. مهارت و تقاضای کار در همه صنایع به شدت در حال تغییر است. این روندها، اثرات گوناگونی بر افراد دارای سطوح مهارتی مختلف گذاشته است. از یک سو، تقاضا برای کارگران و کارکنان با مهارت بالا در حال افزایش است، و از دیگر سو، کارگران با مهارت پایین با از دست دادن شغل یا کم رونق شدن کارشان، به شدت آسیب پذیر می‌شوند.

شریعمداری گفت: بر اساس رویکرد‌های جدید، پاسخ هر دو پرسش در برنامه ریزی برای تربیت نیروی کار جامع و رقابتی نهفته است. تقویت مشارکت بخش خصوصی در طراحی و ارائه چنین مهارت‌هایی ضروری است. بخش خصوصی، به عنوان موتور رشد، بهترین موقعیت و جایگاه را برای ایجاد ظرفیت، دانش، و تخصص دارد تا تقاضا‌های بازار کار را در آموزش‌های خود لحاظ نمایند؛ آموزش‌هایی که در آینده، افراد را شاغل خواهد کرد. لازم به یادآوری است که در کشور‌های در حال توسعه بخش عمده نیروی کار را بخش خصوصی استخدام می‌کند!

وی با بیان اینکه شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند با به اشتراک گذاشتن نیاز‌های منابع انسانی خود با مؤسسات آموزشی، از آموزش‌های تقاضا محور حمایت و پشتیبانی کنند گفت:هماهنگ کردن آموزش‌های نظری و مهارتی با تقاضای بازار کار، به ویژه از مرحله برنامه ریزی به بعد، خطر عدم انطباق را کاهش می‌دهد.

*مهارت آموزی نیازمند اکوسیستم جامع مهارت است

زمان آن گذشته که نظام‌های آموزشی، آموزش‌های مهارتی را بدون مشارکت و در نظر گرفتن نیاز‌های بخش خصوصی ارائه کنند. سالانه میلیون‌ها نفر وارد دنیای کار می‌شوند، هنوز بسیاری از آن‌ها مهارت‌های مورد نیاز را برای اشتغال ندارند. البته منظور از مهارت، تنها مهارت‌های فنی و سخت نیست بلکه باید مهارت‌های نرم همچون مهارت کار تیمی، مهارت‌های ارتباطی را نیز در افراد پرورش دهیم. اهمیت این مهارت‌ها در افراد کمتر از مهارت‌های سخت و تخصصی نیست.

به نظر می‌رسد که نهضت مهارت آموزی نیازمند ایجاد یک اکوسیستم جامع مهارت و کارآفرینی در کشور است تا بتواند همکاری نزدیکی میان ذینفعان بخش عمومی، خصوصی و جامعه مدنی ایجاد کند.