گوناگون

نخستین مرجع دوهزار صفحه‌ای ورزش پرورش اندام در ایران

نخستین مرجع دوهزار صفحه‌ای ورزش پرورش اندام در ایران

پایگاه خبری تحلیلی پارسینه | کتاب «اصول علمی و تخصصی زیبایی اندام و بدنسازی» اثر مهدی موسوی محقق و پژوهشگر علوم ورزشی است. این کتاب مجموعه‌ای بزرگ و مطول پیرامون ورزش بدنسازی (پرورش اندام) است که در ابتدای دوران طلایی پرورش اندام ایران (دهۀ هشتاد شمسی) توسط انتشارات سخن گستر در مشهد چاپ و منتشر گردیده است.

نخستین مرجع دوهزار صفحه‌ای ورزش پرورش اندام در ایران

در ابتدا باید اشاره کنیم که واکنش‌ جامعۀ علمی و دانشگاهی کشور، نسبت به این کتاب تاکنون مثبت بوده است و اساتید فن رشته‌های علوم ورزشی جامعیت آنرا بارها مورد تایید قرار داده اند. همین ویژگی نیز ما را بر آن داشت تا بررسی و نقدی پیرامون این اثر ورزشی داشته باشیم.

مشخصات ظاهری و اطلاعات شناسنامۀ کتاب

کتاب در 1964 صفحه و در سه مجلد با جلد شومیز در سال 1387 در سخن گستر مشهد به چاپ رسیده است. اثر دارای رده بندی کنگره: «۶الف ۷۶م 5/546GV » کد دیویی:«613-713»، شماره کتابشناسی ملی: «۱۲۵۰۶۳۷» و شابک دوره:«۳-۴۸۴-۴۷۷-۹۶۴-۹۷۸» شابک جلد اول:«۰-۴۸۵-۴۷۷-۹۶۴-۹۷۸» شابک جلد دوم:«۷-۴۸۶-۴۷۷-۹۶۴-۹۷۸» شابک جلد سوم:«۴-۴۸۷-۴۷۷-۹۶۴-۹۷۸» است. روی جلد آن طرح انسان آرمانی داوینچی (ویتروویر) نقش بسته است و در داخل مجموعه مجموعا 16 قطعه عکس گلاسه از قهرمانان مطرح جهان با ملیت ایران و سایر کشورها وجود دارد.

پیشگفتار کتاب

مولف در پیشگفتار اثر دلیل نگارش آنرا فقدان مرجع کامل برای رشتۀ ورزشی پرورش اندام ذکر می کند و بیان می دارد که از سال 1382 تا 1387 به مدت پنج سال درگیر تالیف اثر خویش بوده است. وی البته هیچ یک از آثار پیشین را نام نمی برد و به بررسی اثری نیز نمی پردازد. اگر چه تلویحا بیان می دارد که برای تنظیم اثر از منابع علوم پزشکی و تجربیات پژوهشی و میدانی خودش سود برده است. وی در بخشی از پیشگفتار اثر خود را اینگونه توصیف می کند:

« در مجموعة حاضر سعی شده تا آخرین اطلاعات روزِ هرآنچه که به نوعی به بدنسازی ارتباط دارد با پشتوانه‌ای کاملاً مستند و علمی ارائه گردد و نیز با پرهیز از قلم فرسایی و حاشیه‌ رفتن آنچه که ضروری است و یا ممکن است در زمان‌های خاصی از زندگی ورزشی یک ورزشکار یا مربی مورد نیازش باشد، با لحنی حتی‌المقدور ساده و روان به حضور خوانندة محترم تقدیم گردد. »

مهدی موسوی در همین پیشگفتار می افزاید که سعی و تلاش وی بر آن بوده است که مطالب علمی را به زبانی ساده و روان و به نحوی که ملال آور نباشد به خواننده منتقل نماید. در پایان پیشگفتار نیز از مخاطبان اثر تقاضا کرده است تا نظرات و پیشنهادهای خود را به وی منتقل نمایند تا برای مرتفع کردن آنها تمهیدی بیندیشد.

نحوۀ فهرست بندی مطالب

کتاب «اصول علمی و تخصصی زیبایی اندام و بدنسازی» دارای فهرستی مطول و جامع مشتمل بر حدود 30 صفحه است که حتی آدرس زیربخشهای آنرا نیز به مخاطب می دهد. البته این مسئله از محاسن آن محسوب می گردد و به مخاطب کمک می کند تا به راحتی مبحث مورد نظرش را از دل این این مجموعۀ دوهزار صفحه ای استخراج نماید. شاید به همین دلیل باشد که نویسندۀ اثر فهرست اعلام و نامها را به مجموعه اش ضمیمه نکرده است. البته باید توجه داشت که وجود یک چنین فهرستی اگرچه خوبست لکن نمی تواند جایگزین فهرست اعلام و نامها گردد و بسیار بهتر بود اگر این مجموعۀ بزرگ دارای چنین فهرستی نیز می بود.

بررسی جلد اول

جلد اول کتاب «اصول علمی و تخصصی زیبایی اندام و بدنسازی» به دو موضوع مهم آناتومی و علم تمرین پرداخته است، در مورد آناتومی بدن انسان که نویسنده آنرا ذیل عنوان فصل اول «بدن خود را بهتر بشناسیم» آورده است، باید گفت که اگرچه فصل اول اطلاعات جامع و دقیقی را پیرامون آناتومی بدن انسان به مخاطب می دهد اما نقطه ضعف این فصل وارد نکردن اسامی لاتین اعضا و ارگانهای بدن می باشد. همچنین نویسنده در مورد آناتومی بخشهای پیچیده ای نظیر انگشتان و کف دستها و پاها تنها به درج تصاویر بسنده کرده است و وارد جزئیات آنها نمی شود. اگرچه به سختی می توان این مسئله را نقطه ضعف یک اثر در حیطه علوم ورزشی دانست ولی بهتر است که چنین بخشهایی با درج جزئیات بیشتری در یک اثر مرجع آورده شوند.

در فصل دوم جلد اول با عنوان «تمرینات آمادگی جسمانی و پرورش بافت عضلانی» نویسنده بسیار جامع و همراه با جزئیات بسیار زیادی به بررسی انواع تمرینات بدنسازی اعم از ایزوتونیک، ایروبیک، پلایومتریک، ایزوکنتیک و کالیستنیک پرداخته است، وی همچنین مباحث بسیاری مربوط به علم تمرین را مورد بررسی قرار داده است و تقریبا اکثر حرکات تمرینی را با شرح جزئیاتشان به صورت مصور درج نموده است. آسیب شناسی ورزشی و نحوۀ تنظیم پروتکلهای تمرینی در سیستمهای تمرینی مختلف نیز در همین فصل مورد بررسی قرار گرفته اند. برای ذکر نقاط قوت این فصل می توان از درج فرمهای باشگاهی برای داوطلبان، آموزش برنامه نویسی و طرح پروتکلهای تمرینی در باشگاه، معرفی شاخصه های ارگونومیک محیط تمرین و جامعیت حرکات و توضیحاتشان یاد کرد. همچنین با توجه به تاریخ تالیف کتاب می توان گفت که این نخستین بار بوده است که حرکات تمرینات کالستنیک در یک اثر فارسی به تفصیل و با شرحی کامل معرفی می شوند. نقطۀ ضعف فصل دوم نیز همچون فصل اول عدم درج اسامی لاتین اصطلاحات علم تمرین و حرکات است. همچنین نویسنده بنحوی وسواس گونه تمامی حرکات تمرینی باشگاهی را معرفی نموده است و در این رهگذر حتی حرکات منسوخ و قدیمی را نیز با ذکر این نکته که منسوخ شده اند، باز هم توضیح داده است، که این مسئله تا حدودی می تواند زاید باشد.

بررسی جلد دوم

مهدی موسوی در جلد دوم کتاب «اصول علمی و تخصصی زیبایی اندام و بدنسازی» به بررسی دو موضوع تغذیه و مکملهای غذایی پرداخته است. وی موضوع تغذیه را در فصل سوم کتاب ذیل عنوان «متابولیسم و تغذیه» بررسی می کند. در این فصل شاهد یک ارزیابی و بررسی همه جانبه پیرامون نیازهای غذایی، منابع غذایی، متابولیسم و سوخت و ساز، بیوشیمی مواد غذایی و تاثیر آنها در بدن و رشد هستیم. نقطۀ قوت این فصل بررسی نیازهای غذایی در گروههای مختلفی نظیر زنان باردار و شیرده، کودکان، نوجوانان، جوانان، میانسالان و سالخوردگان است و می توان گفت برای نخستین بار است که در یک اثر فارسی زبان در حیطۀ علوم ورزشی رشته پرورش اندام، بررسی نیازهای غذایی در ورزشکارانی که دوپینگ می کنند، افراد گیاهخوار و نیز افرادی که با بیماریهای خاص درگیر هستند، مطرح می گردد. اگرچه نویسنده بیان داشته است که به دنبال تنظیم و تجویز برنامه و رژیم غذایی خاصی نیست، اما همین عدم تجویز و تنظیم برنامه و رژیم غذایی را می توان از نقاط ضعف این فصل بر شمرد.

مولف در فصل چهارم کتاب «اصول علمی و تخصصی زیبایی اندام و بدنسازی»، تحت عنوان «مکملهای غذایی» انواع مکملهای غذایی و گیاهان دارویی را بصورتی جامع و با بیان جزئیات مورد بررسی قرار داده است، لکن آنگونه که در مقدمۀ فصل بیان می کند از معرفی برندها و مکملهای ورزش حرفه ای به دلیل تبلیغاتی بودن و عدم ذکر در فهرست سلامت و انطباق با تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO) خودداری ورزیده است.

بررسی جلد سوم

جلد سوم کتاب «اصول علمی و تخصصی زیبایی اندام و بدنسازی» در سه فصل تنظیم گردیده است و دنبالۀ دو جلد پیشین می باشد. در فصل پنجم با عنوان «تاریخچۀ بدنسازی در ایران و جهان» برای نخستین بار تاریخچۀ پرورش اندام ایران مورد بررسی قرار گرفته است و از پهلوانان رشتۀ ورزشی باستانی یاد شده است. تاریخچۀ پرورش اندام در این فصل بنا بر ادعای مهدی موسوی مولف کتاب از سال 1300 هجری شمسی و با ورود اولین هالتر و دمبل های استاندارد به داخل کشور آغاز می شود و زنده یاد نامجو را نخستین قهرمان جهان رشتۀ پرورش اندام معرفی می کند. در این فصل باز هم برای نخستین بار تصاویر بدنسازان قدیمی مربوط به قرون 19 و بیستم میلادی آورده شده اند که در نوع خود بی نظیرند. اگرچه اهتمام مولف به درج و بررسی زندگینامۀ قهرمانان ایرانی و غیر ایرانی پرورش اندام ستودنیست، اما بهتر بود تصاویر پهلوانان قدیمی ایرانی رشتۀ باستانی نیز همانند همتایان غیرایرانیشان ثبت گردد.

در فصل ششم کتاب «اصول علمی و تخصصی زیبایی اندام و بدنسازی» با عنوان «دوپینگ» تاریخچه ای پیرامون دوپینگ و داروهای غیر مجاز در ورزش آورده شده است و سپس داروهای ممنوعه در ورزش طبق لیست آژانس بین المللی مبارزه با دوپینگ (وادا) مورد بررسی کامل و مبسوطی قرار گرفته اند. وجود جداولی بسیار دقیق و دارای جزئیات از محاسن و نقاط قوت این فصل از کتاب است که در آنها اطلاعاتی جامع پیرامون خواص فارماکولوژیک، نام ژنریک، نامهای تجاری، دوزاژ پزشکی و کارخانه های تولید کنندۀ اصلی آورده شده است. نویسنده همچنین انواع دوپینگ و داروهای غیرمجاز اعم از استروئیدهای آنابولیک، داروهای محرک، پپتایدها، دوپینگ خون و قس علیهذا را مورد بررسی قرار داده است و همچنین به کنکاش پیرامون علل بروز دوپینگ و راههای مقابله و مهار آن نیز پرداخته است. از نقاط ضعف این فصل می توان به عدم وجود تصاویر داروها اشاره کرد، همچنین مشخص نیست که آیا نویسنده با درج چنین اطلاعات مبسوط و دقیقی پیرامون داروهای ممنوعه در ورزش به هدف خود پیرامون تقبیح مصرف این مواد می رسد یا خیر؟

مهدی موسوی در فصل هفتم و نهایی کتاب «اصول علمی و تخصصی زیبایی اندام و بدنسازی» به بررسی اثرات روانشناختی ورزش و روان انسان می پردازد. وی با توضیحات مختصری از اصول روانشناسی و تکنیکهای آرامسازی روان تنی و اتوهیپنوز وارد بررسی های روانشناسانه در علوم ورزشی می شود و این فصل را با طرح و معرفی تمرینات یوگا و تکنیکهای آرامسازی و دفع استرس به پایان می برد. نویسنده در فصل هفتم بشدت تحت تاثیر آثار «مارسل روئه» (Marcel Rouet)، «دیوید لسر» (David Lester)، و «جان هارتلند» (John Hartland) است، خود این مسئله را می توان به نوعی نقطه ضعف این فصل از کتاب به شمار آورد چرا که اگرچه هارتلند و لسر روانشناسان برجسته ای هستند اما مارسل روئه عمدۀ شهرتش را با آثاری پیرامون علوم باطنی و خفیه بدست آورده است و تجمیع این دو رویکرد متناقض در فصل هفتم به اعتبار مطالب این فصل تا حدودی لطمه وارد می کند. بهتر بود مولف اثر با تفکیک دو دیدگاه از یکدیگر هر یک را به صورت جداگانه معرفی و بررسی می نمود و از تجمیع آنها خودداری می کرد.

بررسی منابع و ماخذ کتاب

چهل و نه اثر که عموما در حیطه های علوم پزشکی، علوم ورزشی و علوم انسانی از آثار شاخص مجع و موثق هستند این مجموعۀ دوهزار صفحه ای را پشتیبانی می کنند، شناخته شده بودن این آثار و مورد وثوق بودنشان باعث اعتبار بخشیدن به مجموعۀ «اصول علمی و تخصصی زیبایی اندام و بدنسازی» می شود. البته نویسنده در منابع و مآخذ کتاب به اثری از خودش نیز ارجاع داده است که امری غیرحرفه ای از منظر ارجاعات و استناد به منابع است و بهتر بود برای مطالعه بیشتر خواننده را به آن ارجاع می داد و در منابع لیست نمی کرد.

در پایان این بررسی لیست آثاری که نویسنده بدانها استناد کرده است و منابع کتاب «اصول علمی و تخصصی زیبایی اندام و بدنسازی» هستند، برای آگاهی خوانندگان محترم درج شده است.

  1. دکتر محمد رضا نیک روش - آناتومی به زبان ساده - انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد
  2. کارلا زِد. هینکل - ترجمه ولی الله دبیدی روشن - مبانی آناتومی حرکت - سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)
  3. جیمز واتکینز - ترجمه ولی الله دبیدی روشن - ساختار و عملکرد دستگاه عضلانی اسکلتی -انتشارات امید دانش
  4. اطلس تشریحی بدن انسان (زوبوتا) - ناشر: موسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران با همکاری موسسة اوربان‌شوارتسن‌برگ، مونیخ، آلمان.
  5. ادوارد ال . فاکس دونالد و ک . ماتیوس - ترجمه دکتر اصغر خالدان - فیزیولوژی ورزش - انتشارات دانشگاه تهران
  6. ران موگان، میکائیل گلیسون و پائول ال. گرین هاف - ترجمه دکتر عباسعلی گائینی، دکتر محمد رضا حامدی نیا، دکتر مریم کوشکی جهرمی و دکتر مهرداد فتحی - بیوشیمی فعالیتهای ورزشی -سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)
  7. گلن آندرسون - ترجمه غلامرضا اخلاقی - دینامیک عضله - انتشارات چاپخش
  8. ویویان اچ. هیوارد - ترجمه دکتر عباسعلی گائینی، دکتر حمید رجبی، دکتر محمد رضا حامدی نیا و دکتر احمد آزاد - اصول علمی و تمرینهای تخصصی آمادگی جسمانی - اداره کل تربیت بدنی نیروی انتظامی
  9. لوئیس سی. آل میکندرز - ترجمه دکتر محمد رضا رئوف - آسیبهای بافت نرم در پزشکی ورزشی -انتشارات به نشر
  10. دکتر سید علی حائری روحانی - فیزیولوژی اعصاب و غدد درون ریز - سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)
  11. مایکل کاکس و دیوید لی نلسون - ترجمه دکتر رضا محمدی - اصول بیوشیمی لنینجر (ویرایش سوم) - انتشارات آییژ
  12. آر. اِف. موترام - ترجمه دکتر مهشید لطفی - تغذیه انسان - انتشارات جهاد دانشگاهی تهران
  13. تالیف و ترجمه منصور صابری، سروناز مهرابیان، علی میلانی بناب ، فاطمه شیرازی و محسن استرکی زیر نظر دکتر سید ضیاء الدین مظهری - تغذیه - انتشارات کتاب میر
  14. یوسف نقیایی زیر نظر آزاده امین پور - فرهنگ تغذیه و رژیم درمانی - انتشارات هنر سرای دانش
  15. اسمیت و تایر - ترجمه دکتر رضا نجات، دکتر پیمان همتی و دکتر مهدی نصیری زیر نظر دکتر وهاب فطوره چی - مبانی پاتوفیزیولوژی متابولیسم و تغذیه - انتشارات جهاد دانشگاهی تهران
  16. جیمز اِف. بالچ و فیلیس اِی. بالچ - ترجمه عفت امیر بیک زاده - راهنمای مکملهای غذایی -انتشارات به نشر
  17. آندروجوس کورولکواس - ترجمه دکتر عباس شفیعی، دکتر بردیا فرزام فر، دکتر علیرضا قنبر پور و دکتر هاله حامدی فر - شیمی دارویی - انتشارات دانشگاه تهران
  18. دکتر ولی الله آصفی - مبانی و اصول طب سوزنی چینی - انتشارات گوتنبرگ
  19. دکتر همایون خزعلی - هورمونها - انتشارات تمدن نوین
  20. دکتر اباذر حبیبی نیا - دوپینگ و داروهای غیر مجاز در ورزش - انتشارات چهر
  21. جان اتیرز، ترجمة حسین دانشفر - مولکول‌های حیات - انتشارات فاطمی
  22. دكتر عبدالحسين دباغ، دكتر شادپور ملك‌پور، محمدحسين اميرخيزي - مباني شيمي آلي - مركز نشر دانشگاه صنعتي اصفهان
  23. فرانسيس اِي. كري - مترجمين: دكتر منظربانو اثني‌عشري، دكتر مهشيد نيكپور نزهتي، دكتر داوود نوري شرق، رباب اردكاني - شیمی آلی‌كري - مؤسسه علمي تحقيقاتي زند و خدمات فرهنگي كانون كتاب دانشگاهي شريف
  24. آ. کاژدان، ن. نیکولسکی، آ. آبراموویچ، ژ. ایلین، آ. فیلیپ اوف - ترجمه مهندس صادق انصاری، دکتر علی همدانی، دکتر محمد باقر مومنی - تاریخ جهان باستان - انتشارات فردوس
  25. جون بارک - شاه‌جنگ ایرانیان در یونان
  26. سید مهدی موسوی - رساله‌ای پیرامون مخلوقات اسطوره‌ای و قومی
  27. دکتر اصغر عسکری‌خانقاه، دکتر محمد‌شریف ‌کمالی - انسان شناسی عمومی - سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)
  28. ادوارد براون - ترجمه مسعود رجب نیا - تاریخ طب اسلامی -انتشارات علمی و فرهنگی
  29. جیمز آلن - ترجمه گیتی خوشدل - تو همانی که می‌اندیشی - نشر گفتار
  30. دکتر جان هارتلند با تجدید نظر دکتر دیوید واکسمن - ترجمه دکتر سید رضا جمالیان با همکاری دکتر محمد رضا سلیمانپور - مجموعه فنون هیپنوتیزم - انتشارات چاپخش
  31. دکتر ژوزف هاریمن - ترجمه دکتر سید رضا جمالیان - نحوه کاربرد قدرت خود هیپنوتیزم -انتشارات اسپرک
  32. دیوید لِسِر - ترجمه دکتر کاویان پرورش - هیپنوتیزم - چاپخانه بهرام
  33. مارسل روئه - ترجمه مینا علاء - غلبه بر ضمیر نیمه هشیار (خود هیپنوتیزمی) -انتشارات ققنوس
  34. دكتر صفدر صانعي - نسخة شفا - انتشارات حافظ
  35. یوگی راج سِری سُوامی ساچی داناندا - ترجمه مینا الهی - یوگای کامل بدنی (هاتا یوگا) - انتشارات جیحون
  36. شیخ صدوق (ره) - باهتمام محمد علی مجاهدی - ثواب الاعمال و عقاب الاعمال - انتشارات سرور.
  37. دكتر رامين خدام - داروهاي ژنريك ايران - نشر دیباج
  38. مهندس ساسان جعفر نیا، مهندس سارا خسرو‌شاهی، مهندس میترا قاسمی - راهنمای جامع و مصور خواص و کاربرد گیاهان دارویی -انتشارات سخن‌گستر.
  39. دكتر بزرگمهر وزيري - فرهنگ زيست شناسي -انتشارات امير كبير
  40. ویلیام الکساندر نیومندورلاند - ترجمة محمد هوشمند ویژه - فرهنگ پزشکی (انگلیسی-فارسی) - انتشارات دکلمه.
  41. Martindale (The complete drug references) 32nd Edition -Edited by Kathleen Parfitt (BSc, FRPharmS)، (Samat P.)
  42. Harison ( The principles of internal medicine ) 13th Edition
  43. Sandow The man who made the world mad for muscles, Written by David L. Chapman
  44. The story of the Mr.Olympia Trophy, Written by David L.Chapman
  45. The Life of Eugen Sandow, Written by R. C. Anderson
  46. Sandow: The Beginning, Written by Gil Waldron
  47. The First Body Builders, Written by R. C. Anderson
  48. The Great Sandow!, Written by Edmond Desbonnet
  49. Written by Yesalis, MPH, ScD The Anabolic Steroids Abuse in sports,

ارسال نظر

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    نمای روز

    اخبار از پلیکان

    داغ

    حواشی پلاس

    صفحه خبر - وب گردی

    آخرین اخبار