نشانههای خودکشی در کودکان و توصیههایی برای مقابله والدین با آنها
پارسینه: افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات روانی در کودکان، میتواند علت تهدید به خودکشی در کودکان و نوجوانان باشد.
نشانههای خودکشی در کودکان و نوجوانان
خودکشی پدیدهای چند عاملی است، که مانند سایر نشانهها در روانپزشکی، از دست دادن عوامل متعددی در زمینههای سرشتی و ژنتیکی، روانی و اجتماعی ایجاد میشود. تعامل این عوامل در کودک ونوجوان، پیچیدگی بیشتری مییابد.
تحقیقات نشانه داده است که بیش از ۹۰ درصد خودکشی ها، با یک اختلال روانپزشکی رابطه دارند. در مواردی که اختلال روانپزشکی واضحی، از جمله بیمارهای هیجانی، افسردگی، سو مصرف مواد و ... یافت نمیشوند نیز، فردی که اقدام به خودکشی میکند، از نظر زیست شناختی و طبی، بدنی مستعد دارد که تحت تاثیر استرسهای روانی_اجتماعی، قدرت تنظیم و حفظ خود را از دست میدهد و باعث میشود که فرد تصمیم به از بین بردن خود بگیرد.
علاوه بر آن باید در نظر داشت که کودکان از نظر شناختی هنوز به مرحلهای از رشد مغزی نرسیده اند که درک کاملی از مرگ و برگشت ناپذیری آن داشته باشند و حتی در مورد نوجوانانی که به برگشت ناپذیری مرگ واقف هستند، این درک ثابت و پایدار نیست. به همین دلیل است که گفته میشود هر نوع صحبت یا رفتار کودک و نوجوان، که نشان از عدم امید به آینده و میل به مردن باشد باید جدی گرفته شود و در این موارد معاینه روانپزشکی ضروری است.
علل تهدید به خودکشی در کودکان و نوجوانان
کودکی که به مرحله تهدید به از بین بردن خود میکند، شدیدا مضطرب و آسیب دیده است. والدین باید این صحبتها را جدی گرفته و سعی کنند به علل آن پی ببرند. برخی از علل تهدید به خودکشی در کودکان عبارتند از:
کسب توجه
کودک، مورد غفلت واقع شده است. شاید فکر کنید که شما همه نیازهای کودک را رفع کرده اید و کودک شما هیچ مشکلی ندارد، اما درون او قطعا با بیرونش متفاوت است و ممکن است افکار و احساسی داشته باشد که شما به آن توجهی نمیکنید. "تهدید به خودکشی؛ یعنی به من توجه کنید".
بیماریهای روحی
افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات روانی در کودکان، میتواند علت تهدید به خودکشی در کودک شما باشد.
بیماری جسمی
اگر کودک دچار یک بیماری سخت باشد که نیازمند مراقبتهای ویژه و دائمی است، به احتمال زیاد این مسئله او را خسته و ناامید میکند. پس افکار خودکشی و پایان دادن به زندگی اش به سراغ اش میآید.
مشکلات خانوادگی
یکی از واضحترین علل قابل شناسایی تهدید به خودکشی در کودکان، تعارضات و مشکلات والدین، درگیری، جدایی، مشکلات مالی و مانند اینها میباشد که ممکن است گاهی تحمل آنها از توان کودک بیشتر باشد.
یک رویداد استرس زا
سو استفاده جنسی، تصادف، مرگ، بیماری اطرافیان و هر رویدادی که استرس شدیدی به کودک وارد میکند، میتواند یکی از علل تهدید به خودکشی باشد.
عدم توانایی در تمرکز یا تفکر عقلانی:
در این مورد کودکان نمیتوانند در انجام تکالیف مدرسه، عملکرد تحصیلی، کارهای روزمرهی خانه وصحبت کردن آنها تمرکز کافی داشته باشند و یا تفکر عقلانی خوبی از خود بروز نمیدهند.
تغییرات در عادات فیزیکی و ظاهر:
در رفتار کودک یا نوجوان تغییراتی مانند اضافه کردن یا از دست دادن ناگهانی وزن، بی توجهی به ظاهر و پاکیزگی و نظافت وعدم توانایی در خوابیدن یا مدام خوابیدن دیده میشود.
تغییرات ناگهانی در دوستان، شخصیت و در رفتار:
والدین، معلمان و همسالان اغلب بهترین ناظران و مشاهده گران چنین رفتارهای ناگهانی در دانش آموزان مستعد خودکشی هستند. این تغییرات شامل کناره گیری از مراودات اجتماعی عادی، افزایش غیبت از مدرسه، ترک فعالیتها یا علاقه مندیهای متدوال، و انزوا و کناره گیری اجتماعی است که بهترین ناظران چنین رفتارهای ناگهانی در دانش آموزان مستعد خودکشی، والدین، معلمان و دوستان هستند.
طرح، شیوه، دسترسی:
کودک یا نوجوانی که مستعد خودکشی است ممکن است در مورد طرح خودکشی صحبت کند و یا به آن اشاره نماید، این افراد به انواع سلاحها مانند تفنگ، چاقو و ... توجه خاصی نشان میدهند و بیشتر به قرص و همه ابزار خود کشی توجه دارند.
موضوعات مرتبط با مرگ و خودکشی:
این موارد در خاطره نویسی و وقایع نگاریها یا در تکالیف مدرسه، نقاشیهای کلاسی، نمونه کارها بروز پیدا میکنند.
۳ روش برای صحبت با کودک درباره خود کشی
بسیار مهم است که با کودک خود درباره افکار و خودکشی صحبت کنید. اما این مسئله به قدری حساس است که باید با دقت بسیار و زیر نظر یک روانشناس حرفهای کودکان انجام شود. ۳ راه برای صحبت با کودک درباره تفکر خودکشی و پیشگیری از بروز این رفتار به شرح زیر میباشد:
۱ - عادی سازی و شناسایی افکار خودکشی
به این فکر کنید که چگونه با کودک خود درباره دیابت میتوانید صحبت میکنید. درباره شکر، قند خون، انسولین، غذاهایی که باید بخورد و فوریتهایی که در مواقع اورژانسی باید بلد باشد را به او میگویید. همه اینها میتواند سر سفره شام اتفاق بیافتد. درباره خودکشی نیز همین امر صادق است. معمولا والدین از این موضوع میترسند و آن را یک تابو در نظر میگیرند و فکر میکنند اینگونه کودک ترغیب به خودکشی میشود. در حالی که بهتر است با او راحت درباره خودکشی صحبت کنید و از او بخواهید که احساسش را در این مورد در هر لحظهای بیان کند.
۲ - از یک داستان روایی استفاده کنید
وقتی که کودکتان درباره خودکشی حرف زد یا تهدید کرد، زمانی را بگذارید و تمرین کنید که چگونه "میتوانید کودک را آرام کنید". مثلا برای کودکی که مرض قند دارد و قرار است در یک جشن تولد حاضر شود، درباره کیک جشن تولد اینگونه صحبت میکنید:
"میدونم چقدر سخته که همه دوستات کیک بخورن و تو بخوای تماشا کنی. آرزو میکنم که خیلی زود هرچی دوست داری بتونی بخوری. اما میخوام بدونی که بدن تو ممکنه اذیت بشه و درست کار نکنه. باید بیشتر مواظبش باشی تا بتونه خوب بشه. من هم کمکت میکنم. "
حالا فکر کنید که کودک شما تهدید به خودکشی میکند:
" بیا درباره مغزت صحبت کنیم. اون با یه سری مواد شیمیایی حرکت میکنه و پر از اوناس. تو مغز بعضی از ما، این مواد شیمیایی درست کار میکنن و باعث میشه ما راحت و خوشحال زندگی کنیم. اما ممکنه تو مغز بعضی هامون، این مواد توی یه راه دیگه برن و کارشونو اشتباه انجام بدن. اونوقت تو عصبانی میشی، ناراحت میشی، میخوای بمیری و میترسی. واسه همین وقتی اینجور احساسی داشتی به مامان یا بابا بگو تا با هم کمک کنیم و همه چی درست بشه".
۳ - ایجاد یک برنامه خانوادگی برای تشخیص، مدیریت و جلوگیری از وقایع بحرانی
تهدید به خودکشی در کودک بسیار خطرناک و کشنده است و از لحظه اول باید به آن توجه و برطرف شود. باید سعی کنید یک خانواده باز و صادق داشته باشید تا همه بتوانند درباره مشکلات و دغدغه هایشان باهم صحبت کنند و از کتک، تحقیر و توبیخ نترسند. بنابراین، باید هرچیزی که به خودکشی مربوط میشود را جدی بدانید و هرگز با غفلت و بی محلی با آن برخورد نکنید.
توصیههایی برای والدین در مورد خودکشی کودکان
۱. نشانههای هشداردهنده را بشناسید!
۲. از گفت: وگو با فرزندتان نگران نباشید: صحبت در مورد خودکشی با فرزندانتان، خطر خودکشی را کاهش میدهد و آنها را به فکر خودکشی نمیاندازد.
۳. ایمن سازی منزل در برابر خودکشی: تمام ابزارهای خودکشی مانند چاقوها، قرص ها، و اسلحهها را از دسترس فرزندتان خارج کنید.
۴. از منابع جامعه و مدرسه استفاده کنید: برای پیشگیری از خودکشی فرزندتان از روان شناس مدرسه، کارکنان مداخله گر در بحران ها، گروههای پیشگیری از خودکشی یا خطوط مستقیم تلفنی، یا متخصصان خصوصی سلامت روان کمک بگیرید.
۵. سریع اقدام کنید: اگر فرزندتان رفتارهای شک برانگیز برای اقدام به خود کشی از خود نشان داد او را به حال خود رها نکنید و سریع کمک بگیرید. در صورت امکان او را به اورژانس بیمارستان ببرید تا اطمینان یابید که او در محیط امنی تا زمانِ انجام کامل ارزیابیها و آزمایشات روانپزشکی مربوطه، قرار دارد.
۶. به صحبتهای دوستان فرزندتان توجه کنید: بادوستان فرزندتان صمیمانه صحبت کنید، چون آنها ممکن است به نگرانیهای خود در مورد دوستشان به شکلی جزئی اشاره کنند.
خودکشی پدیدهای چند عاملی است، که مانند سایر نشانهها در روانپزشکی، از دست دادن عوامل متعددی در زمینههای سرشتی و ژنتیکی، روانی و اجتماعی ایجاد میشود. تعامل این عوامل در کودک ونوجوان، پیچیدگی بیشتری مییابد.
تحقیقات نشانه داده است که بیش از ۹۰ درصد خودکشی ها، با یک اختلال روانپزشکی رابطه دارند. در مواردی که اختلال روانپزشکی واضحی، از جمله بیمارهای هیجانی، افسردگی، سو مصرف مواد و ... یافت نمیشوند نیز، فردی که اقدام به خودکشی میکند، از نظر زیست شناختی و طبی، بدنی مستعد دارد که تحت تاثیر استرسهای روانی_اجتماعی، قدرت تنظیم و حفظ خود را از دست میدهد و باعث میشود که فرد تصمیم به از بین بردن خود بگیرد.
علاوه بر آن باید در نظر داشت که کودکان از نظر شناختی هنوز به مرحلهای از رشد مغزی نرسیده اند که درک کاملی از مرگ و برگشت ناپذیری آن داشته باشند و حتی در مورد نوجوانانی که به برگشت ناپذیری مرگ واقف هستند، این درک ثابت و پایدار نیست. به همین دلیل است که گفته میشود هر نوع صحبت یا رفتار کودک و نوجوان، که نشان از عدم امید به آینده و میل به مردن باشد باید جدی گرفته شود و در این موارد معاینه روانپزشکی ضروری است.
علل تهدید به خودکشی در کودکان و نوجوانان
کودکی که به مرحله تهدید به از بین بردن خود میکند، شدیدا مضطرب و آسیب دیده است. والدین باید این صحبتها را جدی گرفته و سعی کنند به علل آن پی ببرند. برخی از علل تهدید به خودکشی در کودکان عبارتند از:
کسب توجه
کودک، مورد غفلت واقع شده است. شاید فکر کنید که شما همه نیازهای کودک را رفع کرده اید و کودک شما هیچ مشکلی ندارد، اما درون او قطعا با بیرونش متفاوت است و ممکن است افکار و احساسی داشته باشد که شما به آن توجهی نمیکنید. "تهدید به خودکشی؛ یعنی به من توجه کنید".
بیماریهای روحی
افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات روانی در کودکان، میتواند علت تهدید به خودکشی در کودک شما باشد.
بیماری جسمی
اگر کودک دچار یک بیماری سخت باشد که نیازمند مراقبتهای ویژه و دائمی است، به احتمال زیاد این مسئله او را خسته و ناامید میکند. پس افکار خودکشی و پایان دادن به زندگی اش به سراغ اش میآید.
مشکلات خانوادگی
یکی از واضحترین علل قابل شناسایی تهدید به خودکشی در کودکان، تعارضات و مشکلات والدین، درگیری، جدایی، مشکلات مالی و مانند اینها میباشد که ممکن است گاهی تحمل آنها از توان کودک بیشتر باشد.
یک رویداد استرس زا
سو استفاده جنسی، تصادف، مرگ، بیماری اطرافیان و هر رویدادی که استرس شدیدی به کودک وارد میکند، میتواند یکی از علل تهدید به خودکشی باشد.
عدم توانایی در تمرکز یا تفکر عقلانی:
در این مورد کودکان نمیتوانند در انجام تکالیف مدرسه، عملکرد تحصیلی، کارهای روزمرهی خانه وصحبت کردن آنها تمرکز کافی داشته باشند و یا تفکر عقلانی خوبی از خود بروز نمیدهند.
تغییرات در عادات فیزیکی و ظاهر:
در رفتار کودک یا نوجوان تغییراتی مانند اضافه کردن یا از دست دادن ناگهانی وزن، بی توجهی به ظاهر و پاکیزگی و نظافت وعدم توانایی در خوابیدن یا مدام خوابیدن دیده میشود.
تغییرات ناگهانی در دوستان، شخصیت و در رفتار:
والدین، معلمان و همسالان اغلب بهترین ناظران و مشاهده گران چنین رفتارهای ناگهانی در دانش آموزان مستعد خودکشی هستند. این تغییرات شامل کناره گیری از مراودات اجتماعی عادی، افزایش غیبت از مدرسه، ترک فعالیتها یا علاقه مندیهای متدوال، و انزوا و کناره گیری اجتماعی است که بهترین ناظران چنین رفتارهای ناگهانی در دانش آموزان مستعد خودکشی، والدین، معلمان و دوستان هستند.
طرح، شیوه، دسترسی:
کودک یا نوجوانی که مستعد خودکشی است ممکن است در مورد طرح خودکشی صحبت کند و یا به آن اشاره نماید، این افراد به انواع سلاحها مانند تفنگ، چاقو و ... توجه خاصی نشان میدهند و بیشتر به قرص و همه ابزار خود کشی توجه دارند.
موضوعات مرتبط با مرگ و خودکشی:
این موارد در خاطره نویسی و وقایع نگاریها یا در تکالیف مدرسه، نقاشیهای کلاسی، نمونه کارها بروز پیدا میکنند.
۳ روش برای صحبت با کودک درباره خود کشی
بسیار مهم است که با کودک خود درباره افکار و خودکشی صحبت کنید. اما این مسئله به قدری حساس است که باید با دقت بسیار و زیر نظر یک روانشناس حرفهای کودکان انجام شود. ۳ راه برای صحبت با کودک درباره تفکر خودکشی و پیشگیری از بروز این رفتار به شرح زیر میباشد:
۱ - عادی سازی و شناسایی افکار خودکشی
به این فکر کنید که چگونه با کودک خود درباره دیابت میتوانید صحبت میکنید. درباره شکر، قند خون، انسولین، غذاهایی که باید بخورد و فوریتهایی که در مواقع اورژانسی باید بلد باشد را به او میگویید. همه اینها میتواند سر سفره شام اتفاق بیافتد. درباره خودکشی نیز همین امر صادق است. معمولا والدین از این موضوع میترسند و آن را یک تابو در نظر میگیرند و فکر میکنند اینگونه کودک ترغیب به خودکشی میشود. در حالی که بهتر است با او راحت درباره خودکشی صحبت کنید و از او بخواهید که احساسش را در این مورد در هر لحظهای بیان کند.
۲ - از یک داستان روایی استفاده کنید
وقتی که کودکتان درباره خودکشی حرف زد یا تهدید کرد، زمانی را بگذارید و تمرین کنید که چگونه "میتوانید کودک را آرام کنید". مثلا برای کودکی که مرض قند دارد و قرار است در یک جشن تولد حاضر شود، درباره کیک جشن تولد اینگونه صحبت میکنید:
"میدونم چقدر سخته که همه دوستات کیک بخورن و تو بخوای تماشا کنی. آرزو میکنم که خیلی زود هرچی دوست داری بتونی بخوری. اما میخوام بدونی که بدن تو ممکنه اذیت بشه و درست کار نکنه. باید بیشتر مواظبش باشی تا بتونه خوب بشه. من هم کمکت میکنم. "
حالا فکر کنید که کودک شما تهدید به خودکشی میکند:
" بیا درباره مغزت صحبت کنیم. اون با یه سری مواد شیمیایی حرکت میکنه و پر از اوناس. تو مغز بعضی از ما، این مواد شیمیایی درست کار میکنن و باعث میشه ما راحت و خوشحال زندگی کنیم. اما ممکنه تو مغز بعضی هامون، این مواد توی یه راه دیگه برن و کارشونو اشتباه انجام بدن. اونوقت تو عصبانی میشی، ناراحت میشی، میخوای بمیری و میترسی. واسه همین وقتی اینجور احساسی داشتی به مامان یا بابا بگو تا با هم کمک کنیم و همه چی درست بشه".
۳ - ایجاد یک برنامه خانوادگی برای تشخیص، مدیریت و جلوگیری از وقایع بحرانی
تهدید به خودکشی در کودک بسیار خطرناک و کشنده است و از لحظه اول باید به آن توجه و برطرف شود. باید سعی کنید یک خانواده باز و صادق داشته باشید تا همه بتوانند درباره مشکلات و دغدغه هایشان باهم صحبت کنند و از کتک، تحقیر و توبیخ نترسند. بنابراین، باید هرچیزی که به خودکشی مربوط میشود را جدی بدانید و هرگز با غفلت و بی محلی با آن برخورد نکنید.
توصیههایی برای والدین در مورد خودکشی کودکان
۱. نشانههای هشداردهنده را بشناسید!
۲. از گفت: وگو با فرزندتان نگران نباشید: صحبت در مورد خودکشی با فرزندانتان، خطر خودکشی را کاهش میدهد و آنها را به فکر خودکشی نمیاندازد.
۳. ایمن سازی منزل در برابر خودکشی: تمام ابزارهای خودکشی مانند چاقوها، قرص ها، و اسلحهها را از دسترس فرزندتان خارج کنید.
۴. از منابع جامعه و مدرسه استفاده کنید: برای پیشگیری از خودکشی فرزندتان از روان شناس مدرسه، کارکنان مداخله گر در بحران ها، گروههای پیشگیری از خودکشی یا خطوط مستقیم تلفنی، یا متخصصان خصوصی سلامت روان کمک بگیرید.
۵. سریع اقدام کنید: اگر فرزندتان رفتارهای شک برانگیز برای اقدام به خود کشی از خود نشان داد او را به حال خود رها نکنید و سریع کمک بگیرید. در صورت امکان او را به اورژانس بیمارستان ببرید تا اطمینان یابید که او در محیط امنی تا زمانِ انجام کامل ارزیابیها و آزمایشات روانپزشکی مربوطه، قرار دارد.
۶. به صحبتهای دوستان فرزندتان توجه کنید: بادوستان فرزندتان صمیمانه صحبت کنید، چون آنها ممکن است به نگرانیهای خود در مورد دوستشان به شکلی جزئی اشاره کنند.
منبع: بیتوته
ارسال نظر