ترامپ بازهم کنگره را دور زد
پارسینه: برخی رسانه ها و تحلیلگران در غرب اعتقاد دارند همکاری هسته ای کاخ سفید با عربستان سعودی، سیاستی است که بر خلاف ادعاهای دونالد ترامپ و بدون اطلاع کنگره انجام می شود و ممکن است یک مسابقه تسلیحات هسته ای را در خاورمیانه به راه بیاندازد.
مدتی است که بحث همکاری هستهای واشنگتن و ریاض داغتر از قبل شده است. افشای اطلاعات و گزارش برخی رسانهها در غرب، حساسیتهایی را در این کشورها به ویژه در میان قانونگذاران آمریکایی برانگیخته است.
گفته میشود عربستان در حال تکمیل نخستین راکتور تحقیقاتی در یک شهرک پژوهشی نزدیک ریاض است. اعتقاد بر این است که تکمیل ساخت این تاسیسات با کمک واشنگتن صورت گرفته است. همچنین ۷ مجوز دیگر نیز برای انتقال فناوری هستهای به ریاض صادر شده است.
برخی چهرهها در کنگره از هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه اکنون بر همکاری نزدیک کاخ سفید و نزدیکان «دونالد ترامپ» با حکام سعودی متمرکز شده اند و خواستار شفاف سازی امور برای افکار عمومی و کنگره هستند.
نکته مهم آن است که کاخ سفید معیارهای دوگانهای را در زمینه همکاری هستهای در پیش گرفته است. به نوشته رسانههای غربی همکاریهای اتمی واشنگتن و ریاض درست در زمانی اوج گرفته است که رئیس جمهوری آمریکا به صورت یکجانبه از برجام خارج میشود. دولت وی در همین چارچوب چند مجوز همکاری هستهای با دربار سعودی را حتی بدون اطلاع قانونگذاران آمریکایی به صادر کرده و همین موضوع موجب نگرانی و ناراحتی نمایندگان و سناتورهای آمریکایی شده است.
**معامله هستهای ترامپ بدون اطلاع کنگره
گفته میشود ساخت یک نیروگاه هستهای از سوی آمریکا در عربستان به مراحل پایانی خود نزدیک شده است و به همین دلیل آینده این همکاری نگرانیهایی را به بار آورده است.
نشریه آلمانی «اشپیگل» با اشاره به اقدام مشترک از سوی برخی چهرههای شناخته شده از دو حزب آمریکا آورده است یکی از موضوعاتی که باعث اتحاد نمایندگان دوحزب در مقابل ترامپ شده است توافقهای محرمانه کاخ سفید با ریاض در زمینه همکاریهای هستهای است.
براساس طرحی که «مارکو روبیو» سناتور جمهوریخواه و «تیم کاین» دموکرات به همراه گروه دیگری از سناتورها از آن حمایت کرده اند، کاخ سفید باید همکاری هستهای مخفیانه خود با عربستان سعودی را افشا کند.
خبرگزاری «رویترز» گزارش داد که «ریک پری» وزیر انرژی آمریکا اعتراف کرده است تاکنون حداقل شش مجوز فروش فناوری هستهای به عربستان سعودی را به شکل مخفیانه، صادر کرده است. ارزیابی میشود این انتقال تکنولوژی برای ساخت چند راکتور صورت گرفته است.
هنوز مشخص نیست کدام بخش از نهادهای زیرمجموعه دولت یا شرکتهای فعال در حوزه اتمی اجازه همکاری و انتقال فناوی به ریاض را از دولت آمریکا دریافت کرده اند. به همین دلیل سناتورها تلاش دارند با کسب جزئیات این توافقها به ماهیت فعالیت هستهای عربستان سعودی پی ببرند. در طرف مقابل مقامهای دولت آمریکا مدعی هستند مجبور شده اند تا به خواستههای ریاض تن بدهند، زیرا در صورت خودداری از این اقدام، عربستان سعودی این فناوریها را از کشورهای دیگر همچون روسیه، فرانسه یا چین با هر قیمتی به دست خواهد آورد.
مارکو روبیوی جمهوریخواه و «باب منندز» دموکرات پیش از این هم از انجام تحقیقات در مورد این معاملات مخفیانه خبر داده بودند. روبیو در توئیتر اعلام کرد که دفتر حسابرسی از دولت هم با این موضوع موافقت کرده است.
به نوشته رسانه ها، دولت آمریکا و وزارت انرژی این کشور با استناد به قانونی به نام «بخش ۸۱۰» چنین مجوزهایی را صادر کرده است. این مواد قانونی برای انتقال تجهیزات تصمیم گیری نمیکند، اما میتواند مقدمات فروش تجهیزات حساس را فراهم آورد. اگرچه صدور این مجوزها در آمریکا منع قانونی ندارد، اما سناتورها و برخی نمایندگان مجلس آمریکا از این جهت نگران شده اند که چنین اقدامی بدون اطلاع آنها صورت گرفته و در واقع کاخ سفید کنگره را دور زده است.
**نگرانی از راه اندازی مسابقه تسلیحات هستهای
از جمله نگرانیهای اصلی سیاستگذاران آمریکایی، رفتارهای متناقض ترامپ و ایجاد زمینه برای راه افتادن مسابقه تسلیحات هستهای است. تارنمای خبری تحلیلی «میدل ایست مانیتور» در گزارشی عنوان داشت گروهی از نمایندگان هر دو حزب به علت نگرانی از انتقال اطلاعات حساس اتمی، خواستار ارائه اسامی و جزئیات توافق هستهای ریاض با آمریکا شده اند. ممکن است به همین دلیل سنای آمریکا به دنبال بازبینی در همکاری هستهای واشنگتن با دیگر کشورها باشد.
آنها نسبت به ۷ مجوزی که بر اساس قانون فوق موجب اشتراک اطلاعات واشنگتن و ریاض میشود انتقاد میکنند و تاکید دارند پیش از این صدور مجوز به افکار عمومی اطلاع داده میشد، اما وزارت انرژی دولت ترامپ این اقدام را انجام نداده است. این نمایندگان تصریح دارند باید مقررات ایمنی شدید در کنار شفافیت و نظارت فوق العاده در زمینه غنی سازی و بازفرآوری مواد هستهای در عربستان صورت بگیرد تا مانع تشدید مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه شود.
گفته میشود علاوه بر اسامی فوق چهرههای زیادی از هر دو حزب آمریکا در سنا و مجلس نمایندگان به دنبال اقدام قانونی علیه ترامپ هستند. نشریه «نیوزویک» در گزارشی همکاری هستهای ترامپ با ریاض را عاملی خطرناک میداند که باعث تشدید مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه میشود.
این گزارش نقش دولت عربستان در قتل روزنامه نگار منتقد دربار سعودی را در بی اعتمادی به ریاض و سخت گیری اعضای کنگره موثر عنوان کرد و افزود: اعضای کنگره در قبال قتل خاشقچی ضرب الاجل ۱۲۰ روزهای را برای ترامپ جهت تحریم ریاض تعیین کردند که رئیس جمهوری آمریکا نسبت به آن بی تفاوت بود. درحالی که نمایندگان شاهد کشتار هزاران انسان در یمن هستند اقدامات دولت ترامپ محرکی خطرناک برای دستیابی ریاض به بمب هستهای دیده میشود.
به نوشته نیوزویک، باکمال تعجب این خبرها درست است و در حالی رخ میدهد که رئیس جمهوری آمریکا سال گذشته توافق هستهای با ایران را که مانع فعالیتهای اتمی تهران به سمت ساخت بمب میشد «بدترین توافق موجود» نامید و از برجام خارج شد. این گزارش افزود: اکنون ترامپ در حال کمک به دشمن ایران در خلیج فارس است تا با قدمهای خود از نردبان هستهای بالا برود.
بر این اساس ترامپ با حکام ریاض که روزنامه نگار «واشنگتن پست» را به قتل رساندند همچون یک مشتری عادی برخورد میکند. به اعتقاد نمایندگان آمریکایی، ولیعهد عربستان سال گذشته با تایید ضمنی تمایل ریاض به ساخت بمب هستهای زنگ خطر را به صدا در آورد. سناتور دموکرات «برد شرمن» هم در انتقادی تند از این اقدام دولت آمریکا، به غیرقابل اعتماد بودن حکومت ریاض و نقش آن در قتل جمال خاشقچی اشاره کرد و عنوان داشت «وقتی نمیتوان به یک رژیم در مورد نحوه استفاده از ارّه استخوان بُر اعتماد کرد نباید به آن فناوری هستهای داد».
اکنون این نگرانی تنها مختص به دموکراتها یا علیه محمد بن سلمان نیست. آمریکا از ۹ سال گذشته از آرزوهای هستهای ریاض مطلع بود، ولی ولیعهد سعودی اکنون با صراحت از اجرای آن تا سال ۲۰۳۰ سخن میگوید. امر نگران کننده، اما بی اطلاع نگاه داشتن کنگره از سوی کاخ سفید بیان میشود که ممکن است موجب دور زدن مقررات انرژی هستهای مصوب سال ۱۹۵۴ به ویژه بند ۱۲۳ شود. این بخش از قانون تاکید میکند در تعاملات هستهای آمریکا با دیگر کشورها باید «استانداردهای طلایی» و فوق العادهای برای جلوگیری از تغییر مسیر فناوریهای انتقال داده شده در نظر گرفت تا برنامه هستهای کشور هدف ماهیت صلح آمیز خود را حفظ کند.
به نوشته نیوزویک، «عربستان اکنون برخلاف دوره اوباما با ترامپی معامله میکند که با هر آهنگی که ریاض مینوازد میرقصد..
به همین دلیل نمایندگان هر دو حزب در کنگره رعایت استانداردهای طلایی را در مورد عربستان ضروری میدانند»، زیرا در غیر اینصورت دستیابی ریاض به بمب چندان سخت نخواهد بود. این اتفاق دیگر کشورهای منطقه را نیز به طور قطع با تهدیدهای امنیتی روبرو و آنها را وادار میسازد مسیر ساخت سلاح هستهای را در هر صورت دنبال کنند.
به اعتقاد تحلیلگران مسائل بن المللی پس از حملاتی که ترامپ علیه ایران و برجام به راه انداخته است، وی اکنون به صورت آشکار در حال کمک به راه اندازی یک مسابقه تسلیحات هستهای در خاورمیانه است.
منبع:
خبرگزاری ایرنا
ارسال نظر