تخریب زنان در ممنوعه؛ ممنوع

تاکنون نقدهایی بر سریال ممنوعه وارد شده است ، نقد حاضر به نمایندگی نیمی از پیکره جامعه یعنی زنان به نگارش درآمده است. این سریال نمایش خانگی سئوالاتی را به ذهن متبادر می سازد؛

به راستی چرا زنان در این مجموعه تا این اندازه منفعل، نادان و حیله گر به تصویر کشیده شده اند ؟ چه منافعی در پس خدشه دار کردن چهره زنان در چنین ابعاد وسیعی در این مجموعه نمایش خانگی نهفته است ؟

این روزها اگر اوضاع فرهنگی وخیم تر از اوضاع اقتصادی نباشد ، بهتر از آن نیست. درحالی که طی دهه های اخیر انتظار می رفت سینما بکوشد تا سیمای واقعی زنان را نشان دهد و زنان تا آنجا پیش بروند که موفق شوند سهمی به اندازه پیدا کنند ؛ شاهدیم در سریال های کم محتوا که تعدادشان هم اندک نیست تصویری مخدوش و وارونه از زنان ارایه می شود.

چنانچه بپذیریم نقش زنان طی سالهای اخیر در رسانه های دیداری پررنگ تر شده است ، اما ظهور مجموعه فیلم هایی این چنینی ، بیانگر این است که گرچه می توان افزایش نقش زنان از بعد کمیت در این سالها را قابل قبول ارزیابی کرد ، اما در خصوص کیفیت نقش های زنان و به تصویر کشیدن جایگاه واقعی آنان ، راه زیادی را نپیموده ایم .

زن در ممنوعه، موجودی بدون قدرت تفکر پنداشته شده است که همواره باید مردانی به عنوان راهنما مسیر درست را به او دیکته کنند.

گمان می رود در رسانه های دیداری به دلیل حاکمیت فرهنگ مردسالار بر آنها ، تصویری ابزاری و تحقیرآمیز از زنان ارایه می دهند که کلیشه های جنسیتی را بازتولید می کنند.

ممنوعه، مصداق بارز فرادستی مردان و فرودستی زنان می باشد و نتیجه اش بر باد رفتن تمام تلاشهایی شده است که این سالها زنان انجام داده اند تا موقعیت اجتماعی و فرهنگی خویش را بهبود بخشند.

در چهره زنان بازیگر ممنوعه چیزی جز حماقت، نادانی، ترس و ناتوانی دیده نمی شود.

ممنوعه حول محور خیانت ، شک و اعتیاد پرسه می زند و در کمال ناباوری مرد قربانی و زن مکار و ظالم به تصویر کشیده شده است .گفته می شود دغدغه سازندگان آن جوانان و آسیب های مسایل روز خانوادگی و اجتماعی است اما شواهد نشان می دهد نه تنها تاثیرگذاری مثبتی بر جامعه نداشته و نیز توفیقی در جهت تقبیح رفتارهای ناهنجار حاصل نکرده است ، بلکه گویی قصدش تیشه به ریشه هویت زن در جامعه است، این همه زن ستیزی در این سریال جای سوال دارد؟

نگاهی که در این مجموعه به زن شده است ، بی تردید ما را سالها به عقب باز می گرداند.

یکی از مسایل بارز و محتوایی رسانه های دیداری نحوه نگاه به زن و چگونگی حضور او در آثار ساخته شده است . در رسانه های تصویری چهره زن را در قالب های مختلف به تصویر کشیده اند که گاهی چهره واقعی و مستند نبوده است . توجه به این مهم ضروری به نظر می آید ؛ تصاویر در عمل و اندیشه مردم تاثیرگذار است ، زیرا تصاویر و الگوها در اندیشه جای می گیرد و چنانچه قرار باشد تصویری که از زن در ذهن پدید می آید موجودی ضعیف، ناتوان و بسیارعاطفی با قوای ادراکی اندک باشد ، به طور مسلم در اندیشه جای می گیرد و به کل جامعه زنان تعمیم داده می شود.

حال اگر امروز نمی توانیم به موانع پیش روی زنان در کسب موقعیت های بهتر در جامعه یاری رسانیم ؛ لااقل با ساخت محصولات ضدفرهنگی و کم عمق، صدماتی را به بدنه جامعه وارد نکنیم که شاید نتوان به سادگی آن ها را ترمیم کرد .

* مهدیه ملک شیخی، کارشناس ارشد علوم تربیتی