مقام آمریکایی: تأثیر «اینستکس» محدود است

نشست ورشو از ابتدای آن نشان از تأثیر ضعیف داشت. ابتدا عنوان نشست ضد ایران عنوان شد، ولی با واکنش کشور‌ها در خصوص آن و عدم شرکت رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا و کشورهایی، چون روسیه برای امریکا محرز شد میزان غلظت ضد ایرانی این نشست را ولو در لفظ باید کم کند.

بر این اساس این نشست به موضوع کلی صلح و ثبات در خاورمیانه محدود شد تا ضد ایرانی بودن آن مانع شکست بیشتر آن نشود.

در این راستا خبرنگار مهر گفت‌وگویی با پروفسور «پل پیلار» رئیس سابق بخش تحلیل عملیات سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) انجام داده که در ادامه می‌آید.

پیلار از اساتید دانشگاه «جرج تاون» است و تاکنون مسئولیت‌های متعددی را بر عهده داشته که از جمله آن‌ها می‌توان به ریاست واحد تحلیل عملیات‌های سیا در شرق نزدیک، خلیج فارس و جنوب آسیا اشاره کرد. پیلار سابقه حضور در شورای اطلاعات ملی آمریکا را به عنوان یکی از اعضای اصلی آن نیز دارد.

*شما فکر می‌کنید نشست ورشو به هدفش درباره ایران دست یافت؟

هدف دولت ترامپ این بود که حمایت بیشتری از کشور‌های اروپایی برای منزوی ساختن و منزوی کردن ایران جلب کند و همبستگی آمریکا و اتحادیه اروپا را از نظر سیاستی که نسبت به ایران دارند نشان دهد.

آمریکا نتوانست به این هدف برسد. در عوض این نشست تفاوت‌های عمده‌ای را که در رویکرد اساسی نسبت به ایران بین آمریکا و بیشتر کشور‌های اروپایی باقی مانده است را نشان داد. در بیانیه پایانی نشست حتی نام ایران ذکر هم نشد.

*امریکا در این نشست دوباره از کشور‌های اتحادیه اروپا خواست از برجام خارج شوند، ولی سه کشور اروپایی بر ماندن در این توافق تاکید دارند. آیا ما می‌توانیم این را به منزوی شدن دولت ترامپ از این نظر تفسیر کنیم؟

دولت آمریکا با اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی همراه شده است. در غیر این صورت در هر چیز که مربوط به ایران باشد منزوی شده است.

*آلمان، فرانسه و اتحادیه اروپا - همه اعضای توافق هسته‌ای ایران - هیات‌های بلند پایه‌ای را به نشست ورشو نفرستاده بودند، کشور‌های عربی نیز همینطور. چرا؟

حضور نیافتن منعکس کننده عدم توافق با دولت ترامپ بر سر هدف نشست است. بیشتر شرکت کنندگان تا زمانی که هدف آمریکا شدت بخشیدن برخورد با ایران بود اصلا نمی‌خواستند شرکت کنند.

ولی بیشتر آن‌ها نمی‌خواستند کاملا آمریکا را نادیده بگیرند در نتیجه نمایندگانی با مقام‌های پایین‌تر از سطح وزیر امور خارجه را به این نشست فرستادند. اگر هدف کنفرانس تنها بحث درباره مسائل امنیتی خاورمیانه بود آنوقت اروپایی‌ها شاید تمایل داشتند در سطح بالاتری در نشست شرکت کنند.

*ارزیابی شما از «اینستکس» چیست؟ آیا این ابزار می‌تواند نیاز‌های ایران را برطرف کند؟

به نظر می‌رسد این مکانیسم نتواند نیاز‌های ایران را برطرف کند. این مکانیسم ممکن است تاثیر محدودی در آسان ساختن بازرگانی با جدا کردن تراکنش‌ها از سیستم بانک جهانی که تحریم‌های آمریکا امکان اعمال شدن دارند داشته باشد.

در آغاز «اینستکس» در نظر داشت فقط برای کالا‌های بشردوستانه استفاده شود هرچند اتحادیه اروپا تصمیم دارد به مرور زمان آن را گسترش دهد، ولی پرهیز از سیستم بانکی رسمی تنها بخشی از مسائل را پوشش می‌دهد. ولی بیشتر کمپانی‌های واقع در آمریکا که هنوز می‌خواهند با ایران به تجارت بپردازند همچنان به علت این تهدید که از بازار آمریکا کنار گذاشته می‌شوند با مانع رو به رو هستند.