مجازات پوشیدن لباس روحانیت بدون مجوز رسمی چیست؟

وقوع انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ زمینه ساز بسیاری از بستر‌های جدید در ایران بود. یکی از این بستر‌ها که در سال‌های مبارزه، انقلاب و بعد از آن محیا بود مربوط به گسترش معارف اسلامی بود و این وظیفه را قشر روحانیت بر عهده داشتند. روحانیون یکی از پررنگ‌ترین نقش‌ها را در تحقق انقلاب داشتند و پس از انقلاب نیز به برکت ظرفیت‌های انقلاب مسئولیت تبلیغ دین و معارف اسلامی را بر عهده گرفتند.
با جدی‌تر شدن مسئولیت‌های روحانیون و حضور گسترده‌تر روحانیت در فضا‌های مختلف در ایران، برخی از سود جویان با سو استفاده از جایگاه روحانیت و به واسطه لباس روحانیت دست به کار‌های غیر قانونی بسیاری زدند. در این راستا یکی از نهاد‌هایی که پس از انقلاب به دستور امام خمینی ره بنیان گزاری شد دادگاه و دادسرای ویژه روحانیت بود. این نهاد به منظور بررسی و نظام‌مند کردن فعالیت روحانیون و با امید به جلوگیری از سواستفاده افراد سودجو از لباس مقدس روحانیت تشکیل شد.

درباره لباس روحانیت
لباس روحانیت متشکل از سه بخش اصلی است. عمامه، عبا و قبا. عمامه پارچه ایست بلند که به دور سر می‌پیچند و در ایام قدیم حتی در ایران نیز مرسوم بوده است. نام دیگر عمامه، دستار است. قبا پوششی بلند از که تا مچ پا را می‌پوشاند و عبا نیز قسمتی از این لباس است که سر دوش انداخته می‌شود و تا مچ پا می‌آید. عمامه مهمترین قسمت از لباس روحانیت است و در عصر پیامبر همگان اجازه استفاده از آن را نداشتند و فقط افرادی که جایگاه رفیعی در جامعه داشتند عمامه به سر می‌کردند. طبق شواهد تاریخی افراد دیگر تنها پارچه‌ای به سر می‌بستند و یا با سر برهنه در جمع حاضر می‌شدند. هم اکنون سالیان سال است که روحانیون شیعه از عبا، قبا و عمامه به عنوان لباس صنفی استفاده می‌کنند. بدین معنا که افرادی که تحصیلات حوزوی را به سطح مورد نیاز می‌رسانند، پس از آزمون‌های تأیید صلاحیت و تحقیقات درباره پیشینه افراد و فعالیت‌هایشان اجازه پوشیدن این لباس و حضور در اجتماع را پیدا می‌کنند.

شرایط پوشیدن لباس روحانیت
بر خلاف تصور بسیاری از افراد، حتی طلاب در حال تحصیل در حوزه علمیه نیز برای پوشیدن این لباس مقدس نیاز به گذراندن مقاطع و دوره‌های مختلف هستند. معاونت تهذیب حوزه علمیه قم شرایط مورد نیاز برای افرادی که قصد پوشیدن این لباس را دارند را در قالب آیین نامه‌ای این چنین بیان کرده است:
بر اساس مصوبه ۳۴۷ مورخه ۲۳/۱۰/۱۳۷۹ شورای عالی حوزه‌های علمیه جهت ساماندهی پوشیدن لباس مقدس روحانیت معاونت تهذیب حوزه‌های علمیه را متولی امر تلبس طلاب نموده است.
ماده ۱: اهداف
الف - هدف کلی: ساماندهی امر تلبس طلاب و روحانیون.
ب- اهداف جزئی:
۱- تبیین شرایط و ضوابط تلبس.
۲- رسمیت بخشی به امر تلبس.
۳- حفاظت و حراست از قداست لباس مقدس روحانیت.
۴- تشویق و ترغیب طلاب به امر تلبس.

ماده ۲: دامنه شمول
این آیین نامه شامل کلیه طلاب و روحانیونی می‌شودکه تحت پوشش مرکز مدیریت حوزه علمیه قم بوده و در این مرکز دارای پرونده است.

ماده ۳: تعاریف و مفاهیم
طلبه: فردیست که تحت پوشش مرکز مدیریت در حال تحصیل دروس حوزوی است.
طلاب دوره سفیران هدایت: فردیست که مشغول تحصیل دردوره سفیران هدایت بوده ویااین دوره رابه اتمام رسانده است.
لباس روحانیت: عبارت است از عمامه، عبا و قبا یا لباده که نشانگر تحصیلات دینی در حوزه‌های علمیه و پایبندی به احکام اسلام است.

ماده ۴: ضوابط و مقررات
الف - شرایط:
۱ - شرایط عمومی
۱-۱- داشتن وضع جسمی و روحی مناسب.
تبصره: سلامت جسمی و روحی از طریق انجام آزمایشات پزشکی و روان شناختی بررسی می‌شود.
۲-۱- عدم عضویت و سابقه ارتباط با گروه‌های مخالف اسلام، تشیع و ضد انقلاب.
۳- ۱- نداشتن محکومیت‌های کیفری.
تبصره: بررسی این شرط از طریق استعلام از آمار و بررسی صورت می‌گیرد.
۲ - شرایط علمی
۱­۲ - اتمام سطح یک برای کلیه طلاب غیر از طلاب سفیران هدایت.
۲-۲- اتمام ۱۲۰ واحد درسی برای طلاب سفیران هدایت.
۳-۲ - توانایی پاسخ گویی به سؤالات رایج جامعه در مورد دین.
۴-۲ - گذراندن دوره آگاهی نسبت به وظایف روحانیت.
۳ - شرایط اخلاقی و رفتاری
۱- ۳- پایبندی به انجام واجبات و ترک محرمات.
۲-۳- عدم اشتهار به سوء اخلاق.
۳- ۳- پرهیز از اعمالی که موجب بدبینی نسبت به روحانیت می‌شود.
ب - وظایف ملبسین
۱- کسانی که لباس روحانیت را می‌پوشند، موظفند در رفتار و معاشرت اجتماعی شأن روحانیت را رعایت نمایند.
۲- کسانی که لباس روحانیت را می‌پوشند موظفند به صورت دائم از این لباس استفاده نمایند و از استفاده غیردائم و موردی پرهیز نمایند.
۳- کسانی که لباس روحانیت را می‌پوشند موظفند در پوشیدن سایر لباس‌های مانند پیراهن، شلوار و؛ و فرم قیافه، علاوه بر رعایت موازین شرعی، عرف روحانیت را نیز رعایت نمایند.

ماده ۵: مراحل تلبس
مرحله اول: تشکیل پرونده تلبس
پرونده تلبس برای طلاب خارج از برنامه در اداره کل اخلاق و برای طلاب تحت برنامه و طلاب سفیران هدایت در معاونت تهذیب مدرسه مربوطه تشکیل می‌گردد.
مرحله دوم: بررسی صلاحیت‌ها
بررسی صلاحیت عمومی، علمی، اخلاقی و رفتاری طلاب خارج از برنامه در اداره تلبس معاونت تهذیب و برای طلاب تحت برنامه و طلاب سفیران هدایت در معاونت تهذیب مدرسه مربوطه صورت می‌پذیرد.
مرحله سوم: برگزاری دوره
طلابی که صلاحیت عمومی، علمی، اخلاقی رفتاری آن‌ها مورد تأیید قرار گرفته در دوره آگاهی با وظایف روحانیت شرکت نمایند.
مرحله چهارم: صدورمجوز
برای طلابی که دوره آگاهی با وظایف روحانیت را با مؤفقیت به پایان می‌رسانند توسط معاونت تهذیب مرکز مناطق مجوز پوشیدن لباس روحانیت صادر می‌گردد.
مرحله پنجم: برگزاری مراسم عمامه گذاری
با حضور مراجع عظام و علمای اعلام مراسم عمامه گزاری توسط مدارس و واحد تلبس اداره کل اخلاق برگزار و طلاب ملبس به لباس مقدس روحانیت می‌شوند.

مجازات پوشیدن لباس روحانیت
پوشیدن لباس روحانیت به معنای آمادگی برای مراجعات مردمی در رابطه با مسائل دینی است. اگر طلبه‌ای این لباس را بپوشد همواره این پیام را به دیگران می‌رساند که آماده پاسخ گویی به سؤالات مختلف درباره احکام الهی، سبک زندگی اسلامی و اعتقادات اسلامی است. همچنین تعهد و التزام به باور‌های دینی توسط خود فردی که این لباس را می‌پوشد نیز یک امر مسلم به شمار می‌آید.
برخی افراد با توجه به جایگاهی که روحانیت در میان مردم و جامعه دارد با پوشیدن این لباس مقدس به صورت غیر قانونی از افراد دیگر سواستفاده می‌کنند. دادگاه ویژه روحانیت پوشیدن لباس روحانیت بدون کسب اجازه رسمی و تأییدیه‌های لازم را برای عموم مردم و حتی طلاب فاقد شرایط نیز ممنوع اعلام کرده است. مجازات پوشیدن لباس روحانیت در موارد مختلف تفاوت دارد و بسته به میزان سو استفاده‌ای که از لباس روحانیت شده است برای افراد سود جو حکم داده می‌شود. پوشیدن لباس‌های نظامی بدون مجوز رسمی نیز یکی از موارد غیر قانونی شبیه به پوشیدن لباس روحانیت است.

طبق ماده ۵۵۶ - هر کس بدون مجوز و به صورت علنی لباس‌های رسمی ماموران نظامی یا انتظامی جمهوری اسلامی ایران یا نشان‌ها، مدال‌ها یا سایر امتیازات دولتی را بدون تغییر یا با تغییر جزئی موجب اشتباه شود مورد استفاده قرار دهد در صورتی که عمل او به موجب قانون دیگری مستلزم مجازات شدیدتری نباشد به حبس از سه ماه تا یک سال و یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا شش میلیون ریال محکوم خواهد شد و در صورتی که از این عمل سوء استفاده کرده باشد به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

منبع: مجله ستاره