آیا واقعا اموات شب جمعه به خانه خود سر می‌زنند؟

در جایی خواندم که مردگان شب‌های جمعه به خانه خود سر می‌زنند و گاهی حتی حشراتی که بر روی پنجره دیده می‌شوند، نشانی از حضور آن‌ها هستند! آیا این گفته صحیح است؟

پاسخ: آنچه درباره آمدن اموات به دیدار بازماندگان مطرح است، این است که بر اساس روایات، ارواح مردگان هر از چند گاهی به اذن خداوند به دیدار خانواده‌شان می‌آیند و آن‌ها را می‌بینند. اگر سرگرم کار‌های خوب بودند، شادمان می‌شوند. اگر گرفتار کار‌های بد بودند، ناراحت می‌شوند. اما اینکه در چه ساعتی و یا چه زمانی و یا هر چند گاهی می‌آیند، روایات‌ها متفاوت است.

به طور کلی می‌دانیم که اموات اعمّ از مؤمن و غیر مؤمن به دیدار بازماندگان خود می‌آیند؛ بعضی از اموات هر روز، بعضی دیگر هر هفته و برخی هر سال و بعضی هر چند سال یک‌بار. حداقل اجازه‌ای که مؤمنان دارند، هر جمعه است که می‌توانند به دیدار آشنایان خود در دنیا بیایند. مؤمنان وقتی به دیدار اقوام خود می‌آیند، اگر آن‌ها را مشغول اعمال صالح ببینند، خوشحال شده و خدا را شکر می‌کنند. کافران هم وقتی به دیدار اقوام خود می‌آیند و آن‌ها را مشغول انجام اعمال صالح می‌بینند، حسرت می‌خورند

در حدیثی بیان شده که اموات مومنان در شب جمعه به کنار خانه‌های خود می‌آیند. با التماس و تضرع از خویشاوندان انتظار دارند کار خیری و صدقه‌ای برای آن‌ها انجام داده شود.

اما میزان ملاقات و سر زدن اموات به خانواده‌های شان بسته به میزان آزادی عملی است که در برزخ برای ایشان در نظر گرفته می‌شود که این امر هم تابع اعمال و رفتار‌های آنان در دنیاست.

اما در مورد این که ارواح به چه صورتی به خاندان خود سر می‌زنند، اشارات مختصری در برخی روایات شده است. البته نمی‌توان به راحتی در مورد معنای دقیق شان اظهار نظر نمود؛ مثلا راوی می‌گوید: از امام موسی بن جعفر علیهما السلام پرسیدم:

آیا میّت از خانواده‌اش دیدار می‌کند؟ فرمود: بله؛ پرسیدم: هر چند وقت؟ فرمود: بنا به منزلتی که نزد خداوند دارد، در هر جمعه یا هر ماه یا هر سال. پرسیدم: به چه شکلی نزد آن‌ها می‌آید؟ فرمود: به صورت پرنده‌ای لطیف که بر دیوار خانه‌های شان می‌نشیند و بر آنان اشراف می‌یابد.

به نظر می‌رسد این که حضرت فرمود:: به صورت پرنده‌ای لطیف، یک نوع تمثّل در قالب و تجسم ارواح است. مقصود از پرنده نیز پرنده مادّی یا متعارف یا موجودی قابل رویت نمی‌باشد و گرنه تعبیر لطیف در مورد پرنده معمولی معنا ندارد؛ در هر حال اعتقاد بسیاری از مردم در مورد پرنده یا پروانه و دیگر حشرات در این خصوص درست به نظر نمی‌رسد.

منبع: پارس ناز