بلندترین جمله جهان ادبیات متعلق به کیست؟

پدرش وارث ملک بسیار گرانبهایی در نزدیکی دابلین، پایتخت ایرلند شمالی بود و جیمز و ۱۲ خواهر و برادرش را نخست در ناز و نعمت پروراند، اما اعتیاد به الکل او و خانواده‌اش را به تنگدستی و آوارگی کشاند؛ اما گویا آوارگی را نیز برای فرزندش به ارث گذاشت، زیرا جیمز جویس تا پایان عمر ۷۰ بار با خانواده‌اش شهر و مسکن عوض کرد.

جیمز جویس که هوش و حافظه بی‌مانندی داشت نخست بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای به شبانه‌روزی‌ها و دبیرستان‌های شاگردان برگزیده‌ی دابلین راه یافت، اما تنگدستی و اعتیاد نگذاشتند که تحصیلات عالی را در پاریس و سویس به پایان برساند.

جویس ۲۲ ساله بود که دابلین را نخست به قصد اتریش ترک کرد. یک سال پس از آن روز ۱۶ ژوئن ۱۹۰۴ با نورا پرستار کودکان آشنا شد و تا پایان عمر با او زیست. روز آشنایی این دو در رمان "یولیس" یکی از سخت‌فهم‌ترین رمان‌های تاریخ ادبیات جهان ماندگار شده است. همه این داستان که تصویر گویایی از شهر و مردم کوچه و بازار دابلین در آستانه سده بیستم است در همان روز تاریخی رخ میدهد:

«میخواهم تصویری از دابلین به دست دهم که اگر این شهر یکباره نابود شد، بتوان بیدرنگ آن را از روی کتاب من بازسازی کرد.»

این رمان بزرگ روایت سرگذشت، گزارش آرزو‌ها و تخیلات و تصورات لئوپولد بلوم است که پای پیاده شهر را گز میکند. صد صفحه پایانی آن بازگفت جریان ذهن همسر قهرمان داستان است که گویی تنها در یک جمله بیپایان بیان میشود. عبارت‌هایی طولانی که ناتمام و گاه بریده بریده از ذهن شخصیت داستان بیرون میریزند.

گویی خواننده در کنار روایت اصلی داستان، پیوسته صدا‌های جانبی دیگری هم میشنود.

آخرین اثر بلند جویس به عنوان "بیداری فینیگِن" از رمان اول او هم پیچیده‌تر است و در آن عباراتی از زبان‌های گوناگون آمده. جویس در این رمان چکیده‌ای از تاریخ بشریت را از آغاز تا زمان ناپلئون بوناپارت گنجانده، از هر زبان، آیین و خلقی شمه‌ای آورده و به گواه آگاهان ادبیات، سخت‌فهم‌ترین رمان جهان را نگاشته است.

جِیمز جویس در ۵۸ سالگی در زوریخ درگذشت.