کشف جدید درباره بوی بد تهران: فوران فاضلاب پلاسکو!

پیگیری‌های عصر ایران، اما به نقطه‌ای در وسط شهر تهران رسید: "محل سابق ساختمان پلاسکو" در چهار راه استانبول؛ جایی که گفته می‌شود عصر دیروز بویی شدید اهالی منطقه را به شدت آزار داده است.

مهندس علی رحیمی، مدیر پیمان اجرای طرح پلاسکو در گفت و گوی اختصاصی با عصر ایران در این باره چنین توضیح داد: برای این که پلاسکو بازسازی شود، یکی از مهم‌ترین کار‌هایی که باید انجام دهیم این است که با حفر چاه‌هایی دورتادور محل پلاسکو، سازه‌های نگهبان در آن‌ها نصب کنیم تا ساختمان‌های مجاور که عمدتاً هم قدیمی هستند، دچار فرو ریزش نشوند.
به همین خاطر از مدتی قبل، حفر چاه‌ها را آغاز کرده ایم تا این که در روز‌های اخیر به خاکی سست در عمق منفی ۲۰ متر رسیدیم و این در حالی بود که خاک‌های فوقانی آن، سفت و سنگی بودند. این برای ما تعجب انگیز بود که چرا خاک به ناگهان سست شده است و بوی فاضلاب نیز از آن می‌آید. به همین خاطر، برای مقنی‌هایی که در آن محل حفاری می‌کردند، مهار‌های ایمنی در نظر گرفتیم تا در صورت بروز حادثه، بتوانیم در اسرع وقت آن‌ها را از چاه بیرون بیاوریم.

عصر دیروز وقتی یکی از مقنی‌ها در عمق منفی ۲۱ متری در حال حفاری بود، ناگهان اعلام خطر کرد و ما او را بیرون کشیدیم و همزمان با او، گازی بد بو با فشار بسیار زیاد از چاه به بیرون پرتاب شد. فوران این گاز که مانند آتشفشان بود، چنان شدتی داشت که تا مدت نیم ساعت الی ۴۵ دقیقه با سرعتی زیاد ادامه یافت و بعد از آن کُند و نهایتاً متوقف شد.

بعد از این ماجرا که با بدحالی برخی پرسنل همراه بود و البته به خیر گذشت، مسأله را از نظر مهندسی بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که هنگام احداث برج پلاسکو در بیش از نیم قرن پیش، یک انبار بزرگ فاضلاب در عمق منفی ۲۱ متر احداث کرده بودند. این انبار فاضلاب بعد از سال‌ها پر می‌شود و مدیران وقت پلاسکو به جای تخلیه، آن را مسدود و فاضلاب برج را به قنات‌های متروکه هدایت می‌کنند.

فاضلاب خاصیتی دارد که بعد از مدتی راکد ماندن، شروع به تولید گاز‌های بد بو، خطرناک و اشتعال زا می‌کند. حال تصور کنید که بیش از ۴۵-۴۰ سال یک منبع زیرزمینی و سربسته فاضلاب، راکد بماند. چنین منبعی با کوچکترین ضربه و منفذی به ناگهان فعال می‌شود و گاز با سرعتی عجیب از آن متصاعد می‌شود. این اتفاقی است که در منبع متروکه و مسدود فاضلاب پلاسکو رخ داد و برای چند ساعت، بوی نامطبوع آن در تهران پخش شد.

مهندسان و کارگران پلاسکو در روز‌های آتی باید از این منبع عبور کنند و به اعماق پایین‌تر بروند و بعد از آن می‌توان درباره ابعاد این انبار فاضلاب اطلاعات دقیق تری به دست آورد.

آنچه در این حادثه حائز اهمیت است این که تدابیر ایمنی به کار رفته در حفر چاه‌ها و مهار مقنی‌ها جلوی یک فاجعه را گرفته و الا امکان انفجاری عظیم و کشته و مجروح شدن مهندسان و کارگران دور از ذهن نبود؛ و نکته پایانی این که باید بررسی شود چند منبع مسدود شده و قدیمی فاضلاب در تهران وجود دارند که هر کدام به عنوان بمب‌هایی بی صدا، منتظر جرقه‌ای کوچک هستند تا فجایعی بزرگ بیافرینند. شاید لازم باشد مدیران ساختمان‌های قدیمی جلسه فوق العاده برای بررسی تاریخچه فاضلاب ساختمان هایشان داشته باشند تا در صورت وجود شرایط مشابه، نسبت به تخلیه ایمن گاز‌ها اقدام کنند.