چرا دندان ها زرد می شوند؟

زردی دندان می تواند روی اعتماد بـه نفس افراد نسبت بـه ظاهرشان تاثیر منفی بگذارد و باعث شود خودشان را از خندیدن در جمع محروم کنند! علت زردی دندان بـه صورت عمده شامل: عوامل داخلی و عوامل خارجی اسـت. زردی دندان میتواند بدلیل مشکلات متعدد سلامتی، تا عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ایجاد شود.

علت زردی دندان عوامل خارجی

عوامل خارجی بر روی سطح مینای دندان کـه سخت‌ترین لایه بیرونی دندان اسـت تاثیر میگذارند. مینای دندان میتواند بـه اسانی لک شود و تغییر رنگ دهد اما خوشبختانه این لک‌ها بـه اسانی هم از بین می روند و قابل ترمیم هستند بـه شرطی کـه هر چـه زودتر برای از بین بردن آن‌ها اقدام کنیم. علت اصلی زردی دندان روش زندگی اسـت.

بر اساس جدید ترین تحقیقات: سیگار کشیدن و نوشیدن قهوه و چای، بزرگ ترین مجرمین زردی دندان هستند. قطران و نیکوتین موجود در تنباکو مواد شیمیایی هستند کـه باعث ایجاد لکه‌هاي زرد بر روی مینای دندان افراد سیگاری می شوند. بـه نوعی میتوان گفت هر غذا یا نوشیدنی کـه می تواند بر روی لباس لک ایجاد کند، میتواند روی دندان هم لک ایجاد کند.

دلیل غذاها و نوشیدنی‌هایي کـه رنگ تیره دارند، شامل نوشابه، شکلات، سس‌هاي تیره «مثل سس سویا، سرکه بالزامیک، سس ماکارانی یا سس کچاپ» و سبزیجات و میوه‌هایي مانند انگور، گیلاس، آلبالو، انار و لبو، رنگدانه‌هاي زیادی دارند کـه میتوانند بر روی مینای دندان باقی بمانند. آبنبات نیز جزو خوراکی‌‌هایي اسـت کـه آثارش بر روی مینای دندان باقی میماند.

غذاها و نوشیدنی‌هاي اسیدی نیز با فرسایش مینای دندان، جذب رنگدانه‌هاي غذا کـه باعث زردی دندان می‌‌شوند را بر سطح دندان آسان‌تر میکنند. تانن «Tannin» با نام پارسی «گسه» کـه در چای، سماق و سیب نارس یافت میشود، نیز کمک میکند تا رنگدانه‌ها آسان‌تر بـه مینای دندان بچسبند ودر نهایت باعث زردی و تغییر رنگ دندان شوند.

اما تحقیقاتی کـه درسال ۲۰۱۴ دراین زمینه در مجله بین‌ المللی دهان و دندان چاپ شد، خبر خوبی بـه طرفداران چای داد کـه اضافه کردن مقداری شیر بـه چای، احتمال ایجاد لک روی دندان را کاهش می دهد. مراقبت ناکافی از دندان‌ها مثل مسواک نزدن و استفاده از نخ دندان بـه صورت اشتباه یا ناکافی و عدم مراجعه بـه دندان پزشک بـه صورت مرتب، باعث می شود میزان پلاک روی مینای دندان افزایش پیدا کند ودر نهایت منجر بـه تغییر رنگ و زردی دندان شود.

علت زردی دندان عوامل داخلی

تغییر رنگ و زردی دندان بر اثر عوامل داخلی، در ساختمان داخلی دندان رخ میدهد. عده اي از داروها میتوانند باعث لکه‌هاي ذاتی بر روی دندان شوند. در کودکان مصرف آنتی بیوتیک، تتراسایکلین یا داکسی سایکلین تا قبل از ۸ سالگی، میتواند باعث تغییر رنگ دندان بـه زرد و قهوه‌اي شود. مصرف تتراسایکلین در خانم‌هاي باردار بعد از ۴ ماهگی و خانم‌هایي کـه بچه شیر می دهند، باعث تغییر رنگ دندان کودک می شود.

گذراندن دوره شیمی‌درمانی و پرتو درمانی سر و گردن می تواند علت تغییر رنگ دندان شود. حتی داروهای رایجی چون آنتی‌هیستامین، ضد افسردگی و داروهای فشار خون می توانند دندان را زرد کنند. همچنین فلوراید کـه بدلیل قدرت زیاد می تواند از پوسیدگی دندان پیشگیري کند نیز می‌‌تواند بدلیل میزان زیاد موادمعدنی بر رنگ دندان تاثیر بگذارد. میزان زیاد فلوراید باعث فلوئوروزیس دندانی میشود.

فلوئوروزیس خطوط و لکه‌هاي سفید و قهوه‌اي بر روی دندان اسـت کـه در دندان‌هاي جلویی بیشتر نمایان میشوند. مصرف بیش از حد از دهانشویه حاوی فلوراید و خمیردندان حاوی فلوراید باعث این مشکل در سنین مختلف و حتی از بین رفتن میزان زیادی از مینای دندان شود کـه این خود باعث مشکلات دندانی آینده می شود.

عده اي از لوازم مراقبت‌هاي دندان هم می توانند باعث تغییر رنگ در دندان‌ها شوند؛ مثل آمالگام «Amalgam» کـه برای پر کردگی دندان استفاده می شود. همان پرکردگی‌هاي نقره‌اي رنگ تیره دندان کـه بـه مرور زمان بر روی رنگ خود دندان نیز تاثیر میگذارند و رنگ دندان رابه سمت تیرگی هدایت میکنند.

دلایل جانبی تغییر رنگ دندان

بجز عوامل داخلی و خارجی عوامل جانبی مانند ژنتیک، پیری، بیماری و آسیب هم در تغییر رنگ و زردی دندان موثر هستند. بر اساس تحقیقات دلایلی برای تمایل بـه زرد شدن دندان در بعضی افراد وجوددارد. دلیل عدد یک ژنتیک اسـت. همان طور کـه بطور ژنتیک مینای دندان برخی افراد از نظر ظاهری براق‌تر و مقاوم‌تر اسـت، برخی دیگر بطور مادرزاد دندان‌هاي زردتر یا سفیدتری نسبت بـه بقیه دارند.

بخشی از این موضوع بـه میزان ضخامت مینای دندان مرتبط اسـت. مینای دندان نیمه شفاف اسـت و بهمین دلیل اگر دندان شـما لایه نازکی از مینای دندان داشته باشد رنگ عاج دندان شـما کـه بـه صورت طبیعی زرد رنگ اسـت مشخص میشود. بالا رفتن سن میتواند رنگ دندان شـما را تیره کند. وقتی سن شـما بالا می رود لایه بیرونی مینای دندان‌ رفته رفته از بین می رود و نازک میشود.

این موضوع باعث میشود رنگ دندان شـما بیشتر زرد شود. بهترین روش جلوگیري از نازک شدن دندان بازرسی میزان بزاق دهان اسـت. ترشح بزاق دهان بـه صورت طبیعی ذرات غذا و پلاک را از روی دندان پاک میکند. همچنین استفاده بـه اندازه از فلوراید نیز می تواند دراین موضوع موثر باشد. پس بـه اندازه کافی آب بنوشید و اگر دهان‌تان عالبا خشک اسـت با دکتر برای درمان خشکی دهان صحبت کنید.

بعلت تب بالا و عفونت در سنین پایین ممکن اسـت رنگ دندان بـه زرد تغییر پیدا کند. «بیماری زردی» نیز میتواند منجر بـه زردی دندان شود. زمین خوردن یا آسیب هنگام ورزش در کودکان هم میتواند در شکل گیری مینای دندان شیری، اختلال ایجاد کند و باعث تیره شدن دندان کودک شود. ضربه شدید یا آسیب بـه اعصاب دندان شیری می تواند باعث تغییر رنگ دندان حتی در بزرگسالی شود.

پیشگیری و رفع زردی دندان

بهترین راه برای پیشگیری از زردی دندان توجه بـه غذاها، نوشیدنی‌ها و سیگار کشیدن اسـت. تحقیقات نشان داده اسـت کـه علت عمده زردی دندان، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان اسـت. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان باعث میشود پلاک «لایه‌اي از باکتری‌ها کـه روی دندان و لثه تشکیل میشوند» و جرم روی دندان تشکیل شود و دندان زرد شود.

برداشتن این ها از روی سطح دندان قبل از سخت شدن آن‌ها، نخستین قدم برای داشتن لبخندی با دندان‌هاي سفید اسـت. نخوردن غذاها و نوشیدنی‌هاي اسیدی و تمیز کردن دهان و دندان پس از خوردن هر غذایی کـه رنگدانه زیادی دارد میتواند در رفع زردی دندان و جلوگیري از لک شدن آن‌ها موثر باشد. بعد از خوردن غذا دهان خودرا تنها با آب بشویید تا بخش زیادی از ذرات غذا کـه باعث تجمع باکتری میشود را از سطح دندان پاک کنید.

راه دیگر برای رفع زردی دندان کـه بدلیل سادگی بسیار پرطرفدار اسـت، استفاده از خمیردندان‌ سفید کننده دندان اسـت. دراین خمیردندن‌ها از ترکیبات شیمیای استفاده می شود کـه بـه صورت مواد فعال بر روی جرم‌هایي کـه بر سطح مینای دندان تشکیل شده‌اند تاثیر می گذراند و آن‌ها را از بین می برند.

مراجعه بـه دندان پزشک متخصص هم برای جرم گیری با روش‌هاي متنوع در مطب یکیدیگر از کارهایی اسـت کـه افراد دریک جلسه ودر زمان کوتاه، برای رفع زردی دندان میتوانند انجام دهند. همچنین راه‌هایي برای درمان زردی دندان در خانه نیز وجوددارد کـه توسط مسواک زدن با ترکیب مواد مختلف مانند جوش شیرین، لیمو، سیب و زغال فعال انجام می شود. راه‌هایي کـه موثر و غالبا بی‌خطر هستند.

در ادامه موثرترین روش های از بین بردن دندان درد

دندان درد طبق معمول بدلیل پوسیدگی دندان، عفونت، شکستن یا افتادن دندان و تحلیل لثه در نواحی فک یا ریشه دندان احساس می شود. اگر درد دندان بیش از یک تا دو روز طول بکشد باید خیلی فوری برای درمان بـه دندان پزشک مراجعه کرد. اما بعضی اوقات بـه دلایل خاصی نمیتوان فورا بـه سراغ دکتر رفت. دراین جور مواقع می توانید از این روشها برای تسکین و درمان دندان درد شدید استفاده کنید.

کمپرس یخ

کمپرس سرد یا کیسه یخ درد دندان را آرام می کند؛ خصوصا اگر درد دندان بدلیل جراحی دندان و با التهاب لثه همراه باشد. شـما میتوانید یک کیسه یخ یا حتی یک کیسه از سبزیجات یخ‌زده داخل فریزر را از بیرون روی فک خود قرار دهید.

برای تاثیر بهتر اینکار را هر چند دقیقه یک‌بار انجام دهید و از قرار دادن یخ روی روی صورت برای مدت طولانی پرهیز کنید. یخ رگ‌هاي خونی را منقبض میکند. با اینکار جریان خون کندتر و آن قسمت از بافت بی‌حس می شود. این بی‌حسی کمک می کند تا درد، التهاب و تورم کاهش پیدا کند.

آب نمک

شستن دهان با آب و نمک ولرم باعث از بین رفتن ذرات باقی‌مانده بین دندان‌ها و گیرافتاده بین پوسیدگی‌ها میشود. آب نمک را می توانید بـه اسانی در خانه تهیه کنید و الزاماً وادار بـه استفاده کردن از سرم‌هاي آماده نیستید.

یک قاشق چای خوری نمک را دریک لیوان بزرگ آب ولرم حل کنید و بـه مدت ۳۰ ثانیه در دهان و گلو بچرخانید. اینکار را می تواند چند بار در روز تکرار کنید.

مُسکن

چند ورق قرص‌هاي تسکین دهنده درد در خانه همه ی مـا پیدا می شود. شـما میتوانید هنگام احساس دندان درد شدید از قرص‌هایي مانند استامینوفن و ایبوپروفن استفاده کنید. توجه کنید کـه افراد زیر سن ۱۶ سال نباید از قرص آسپرین استفاده کنند.

چای نعناع

نعناع مانند میخک دارای خواص بی‌حس کننده اسـت کـه می تواند باعث کاهش درد دندان شود. نعناع همچنین بعنوان یک آنتی‌باکتریال هم شناخته میشود. یک قاشق چای‌خوری برگ نعناع خشک شده را داخل یک قوری بریزید و بـه آن یک فنجان آب جوش اضافه کنید. بیست دقیقه صبر کنید تا نعناع دم بکشد. سپس اجازه دهید این دمنوش خنک شود و قبل از خوردن آنرا داخل دهان بچرخانید.

اگر بـه هر دلیلی نمی توانید نعناع بخورید، دمنوش را بعد از چرخاندن در دهان‌تان بیرون بریزید. حتی می توانید تی‌بگ چای نعناع را در آب جوش بیاندازید و وقتی دمای آن اندکی خنک‌تر شد، آنرا روی دندان خودتان قرار دهید و اجازه دهید تا زمانی ‌کـه درد دندان کم شود در دهانتان بماند. همچنین می توان درصورت عدم حساسیت بـه نعناع، چند قطره روغن نعناع روی یک پنبه بریزید و پنبه را روی دندانی کـه درد میکند قرار دهید.

سیر

در طول تاریخ از خواص سیر استفاده‌هاي درمانی گوناگونی شده اسـت. سیر دارای ترکیبی بنام الیسین «Allicin» اسـت کـه تاثیر آنتی‌باکتریال بسیار قوی دارد. یک حبه سیر تازه را خورد و بـه آن نمک اضافه کنید؛ ترکیب بـه دست آمده را روی دندانی کـه درد میکند قرار دهید.

میخک

میخک نوعی ماده شیمیایی بنام اوژنول دارد کـه مانند یک ماده بیهوشی طبیعی عمل می کند. علاوه بر این، میخک دارای خاصیت ضدالتهابی و آنتی‌باکتریالی اسـت کـه می تواند عفونت دندان و لثه را از بین ببرد.

برای آرام کردن دندان درد میتوانید یک پنبه رابه چند قطره روغن میخک آغشته کنید و روی دندانی کـه درد می‌‌کند قرار دهید. همچنین میتوانید میخک خشک را تهیه کنید، آنرا کمی بجوید و بـه مدت ۳۰ دقیقه روی دندان قرار دهید.

آلوورا

ژل آلوورا کـه می‌‌توان آنرا از برگ‌هاي آلوورا بـه دست آورد، درمان اصلی سوختگی‌ها و بریدگی‌‌هاي شدید اسـت. اخیرا از ژل آلوورا برای تمیز کردن و آرام کردن التهاب لثه نیز استفاده می شود.

تحقیقات نشان داده اسـت کـه آلوورا دارای خواص آنتی‌ باکتریالی اسـت و این قدرت را دارد تا جرم‌هایي کـه باعث پوسیدگی دندان میشوند را از بین ببرد.

آویشن

آویشن هم خواص درمانی زیادی دارد کـه یکی ازآن‌ها تاثیر آن درمان عفونت‌هاي ریه مثل برونشیت و سرفه مزمن اسـت. تیمول بعنوان ترکیب اصلی موجود در عصاره آویشن، دارای خاصیت ضدعفونی ‌کنندگی و ضدقارچ اسـت.

یک قطره از روغن اسانس یا چند قطره از روغن آویشن را دریک لیوان آب حل کنید و دهان خودرا با آن شستشو دهید. روش دیگر اضافه کردن چند قطره روغن آویشن بـه همراه چند قطره آب بـه یک پنبه و فشار دادن آن روی دندان اسـت.

دهان‌ شویه هیدروژن پراکسید

شست و شوی دهان با هیدروژن پراکسید یک روش درمان موثر برای از بین بردن باکتری‌هایي اسـت کـه باعث دندان درد میشوند. بـه هیچ وجه نباید هیدروژن پراکسید را خورد چراکه میتواند بسیار خطرناک باشد، بهمین دلیل هنگام شستن دهان با آن باید بسیار دقت کرد.

محلول هیدروژن پراکسید و آب را باید حدود ۳۰ ثانیه در دهان چرخاند و بیرون ریخت و سپس دهان را چندین بار با آب شست تا آثار آن در دهان باقی نماند. هرگز محلول هیدروژن پراکسید را قورت ندهید و این روش درمان دندان درد را برای کودکان استفاده نکنید.

مراجعه به دندانپزشک

این درمان‌هاي خانگی فقط برای کاهش درد بطور موقت هستند و بسیار ضروری اسـت کـه برای درمان خرابی دندان بـه دندان‌دکتر مراجعه کنید و بیش از یک تا ۲ روز دندان درد را تحمل نکنید. اگر دندان درد فورا مداوا نشود، ممکن اسـت تبدیل بـه مشکلات جدی‌تری مانند بیماری لثه و آبسه دندان شود.

آبسه دهان زمانی رخ می‌‌دهد کـه باکتری‌ها بـه قسمت داخلی دندان یعنی مغز دندان یا پالپ آسیب میزنند. بهترین روش پیشگیری از دندان درد و آبسه کردن دندان، حفظ بهداشت دهان و دندان تا حد ممکن اسـت. اینکار با رعایت نکات زیر ممکن خواهد بود:

= مسواک زدن دندان‌ها دو بار در روز بـه مدت ۲ دقیقه

= کاهش مصرف غذاها و خوراکی‌هاي شیرین

= استفاده از نخ دندان بطور مرتب

= سیگار نکشیدن

ومراجعه بـه دندان‌ دکتر بطور مرتب، اگر دندان درد شـما بیش از یک یا دو روز طول کشید باید هرچه سریع‌تر برای تشخیص مشکل و درمان بـه دندان‌دکتر مراجعه کنید.

منبع: پارس ناز