چگونگی دیپلماسی انرژی در شرایط تحریم

به گزارش پایگاه خبری توانیر، در این گردهمایی که فعالان و دست اندرکاران بخش‌های انرژی و دیپلماسی کشور حضور داشتند، ابتدا مصطفی توانپور دبیر هیات اجرایی کمیته ملی انرژی به مرور تاریخچه هژمونی دلار از ۱۹۱۸ میلادی تاکنون و اوج این هژمونی به عنوان دستاورد دیپلماسی در پایان جنگ جهانی دوم پرداخت.

وی با اشاره به گذشت ۶ سال از تصویب قانون بهینه سازی مصرف سوخت، عدم اجرای این قانون و عدم پرداخت معادل سوخت یا برق صرفه جویی شده برای بهبود مصرف انرژی به ویژه در بخش خانگی را مورد انتقاد قرار داد.

در ادامه دکتر حسن تاش حامل‌های انرژی به ویژه نفت را از سیاسی‌ترین کالا‌ها در جهان عنوان کرد و به تبیین ارتباط تنگاتنگ دیپلماسی با مبحث انرژی پرداخت. وی دیپلماسی را عمدتاً یک ابزار گفت: وگو و تعامل برای تحقق اهداف سیاست خارجی دانست که می‌تواند اهداف یک کشور را در زمینه انرژی محقق کند.

دکتر حسن تاش تصریح کرد: «دیپلماسی انرژی می‌تواند به تدوین سیاست‌های انرژی کمک کند، اما عمدتاً در جهت تحقق سیاست‌ها و راهبرد‌های انرژی است و در کشور ما که با خلاء در سیاست‌ها و راهبرد‌های انرژی روبه رو هستیم این ابزار می‌تواند در تدوین سیاست‌ها و حتی در امنیت ملی به ما کمک کند. به کمک دیپلماسی می‌توان مشخص کرد آیا کشور‌ها در صادرات انرژی و تعامل با ما جدی هستند یا آن را برای ایجاد فرصتی جدید و امتیازگیری پیگیری می‌کنند.»

وی با تاکید بر اهمیت تعامل نزدیک دستگاه دیپلماسی کشور با بخش انرژی، حضور فعال در مجامع بین المللی انرژی و فرصت سازی و استفاده از جایگاه بلامنازع بخش انرژی کشور برای تحقق اهداف سیاست خارجی را حایز اهمیت و نیازمند بازنگری دانست.

دکتر حسن تاش با تاکید بر لزوم خودباوری، رهاکردن عرصه‌هایی که ربطی به تحریم ندارد را غیرقابل قبول دانست و با توجه به انزوای امریکا و اجماع جهانی برای تعامل با ایران، حضور فعالانه دستگاه دیپلماسی دراین عرصه را حایز اهمیت دانست.

در ادامه این گردهمایی دکتر ملکی پیرامون اتفاقات پیش روی بخش انرژی در سال ۲۰۱۹ میلادی به ایراد مطالب پرداخت.

وی قیمت نفت و نقش و میزان نفوذ بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در این عرصه را مورد بررسی و تحلیل قرار داد و با اشاره به پیش بینی مؤسسات بین المللی از روند تغییرات قیمت، سازوکار‌های تاثیرگذار و آنچه کشور در این تحولات باید انجام دهد را تشریح کرد.

دکتر میرزاخانی دستیار وزیر نیرو در امور همکاری با روسیه از دیگر اعضای پنل تخصصی این گردهمایی بود که به بررسی موفقیت‌های دیپلماسی در سه کشور مصر، روسیه و چین و درآمد سرشار این کشور‌ها از طریق دیپلماسی حمل و نقل یا دیپلماسی منابع انرژی پرداخت و خاطرنشان کرد: «ایران در مقایسه با این سه کشور قادر است از هر دو بخش دیپلماسی حمل و نقل و دیپلماسی انرژی بهره‌مند شود و این ظرفیت تاکنون مورد غفلت قرار گرفته به طوریکه کریدور شمال- جنوب به تنهایی از چنان ظرفیتی برخوردار است که می‌تواند جایگزین فروش نفت کشور شود و ما به عنوان بازیگر اصلی این کریدور، نقش واقعی خود برای استفاده از حدود ۸۰۰ میلیارد دلار ظرفیت جابه جایی بار در این مسیر را ایفا نکردیم.»

وی از جمله اقدامات و برنامه‌هایی که در جهت دیپلماسی انرژی در دستور کار قرار دارد را سنکرون شبکه برق ایران و روسیه از دو مسیر ۱- آذربایجان و ۲- ارمنستان و گرجستان عنوان کرد و با اشاره به اهمیت حمایت فکری و پشتیبانی وزارت نیرو در این عرصه اظهار داشت: «دکتر اردکانیان وزیر نیرو نسبت به این مساله اهتمام خاص دارند و به نظر می‌رسد با اتصال شبکه برق دو کشور در بازه زمانی کوتاه و تبدیل کشور به هاب انرژی الکتریکی در منطقه، بتوانیم دیپلماسی انرژی در این بخش را فعال کنیم.»

دکتر میرزاخانی با اشاره به آمادگی روسیه برای سرازیرشدن بخشی از سرمایه‌های این کشور به ایران، دیپلماسی گاز، دیپلماسی گندم و دیپلماسی همکاری‌های اقتصادی در منطقه را از دیگر ظرفیت‌ها برشمرد و به تشریح ابعاد آن پرداخت.

وی دیپلماسی همکاری اقتصاد‌های منطقه‌ای در قالب اوراسیا را از جمله فرصت‌ها برشمرد که موافقتنامه آن در سفر وزیر نیرو به مسکو از سوی پوتین به امضا رسید و با توجه به اهتمام وزیر نیرو و تصویب تشریفات قانونی، انتظار می‌رود تحرک جدی در روابط با همسایه شمالی را شاهد باشیم.

در ادامه دکتر خاقانی کارشناس بین المللی انرژی به پیشینه دیپلماسی و انواع آن و نقش ایران در تامین انرژی جهانی اشاره کرد و فعال کردن بورس فرآورده‌های نفتی به جای فروش نفت خام را از جمله استراتژی‌ها برشمرد.

دکتر سیدمهدی حسینی یکی از حاضران در این گردهمایی، اجرایی شدن حکم دیوان دادگستری لاهه را منطبق با فصل ۵ منشور ملل متحد عنوان کرد و اظهار داشت: «رای دیوان لاهه به صراحت امریکا را از اعمال تحریم منع می‌کند و باید به سرعت رای را به شورای امنیت ببریم.»

وی درخصوص ضمانت اجرایی این رای با توجه به حق وتوی آمریکا گفت: «روش را‌ی گیری درمورد احکام دیوان دادگستری بین المللی در شورای امنیت، مبتنی بر این اصل است که کشوری که به عنوان یکی از طرف‌های اختلاف قرار گرفت، حق رای گیری ندارد بنابراین امریکا امکان وتو نخواهد داشت و ما باید اجرای حکم دیوان دادگستری لاهه را پیگیری کنیم.»

دکتر حسینی با اشاره به اقدامات و مطالعات اساسی که در زمینه مسایل استراتژیک و راهبردی بخش نفت از جمله تبدیل کشور به هاب انرژی منطقه انجام شد، اظهار داشت: «متاسفانه این دستاورد‌ها فقط در قالب کتاب به چاپ رسید و اقدامی درجهت اجرایی کردن آن انجام نشد. ایران با رتبه چهارم نفت و رتبه نخست گاز دنیا از پتانسیل بسیار قدرتمندی برخوردار است و باید بازار خلیج فارس را کاملاً در اختیار داشته باشیم.»

مهندس مهذب ترابی، دکتر فرمد و مهندس حجت از دیگر حاضران در این گردهمایی بودند که به ترتیب درخصوص موانع دیپلماسی انرژی، اولویت بهینه سازی مصرف انرژی، لزوم رفع ناهماهنگی در تبدیل کشور به هاب منطقه و استفاده از تبادلات انرژی در این مسیر به ارایه نقطه نظرات پرداختند.